Οι παιδαγωγικές προσεγγίσεις αναθεωρούνται και αλλάζουν διαρκώς και ό,τι οι γονείς μας μπορεί να αντιμετώπιζαν σαν δεδομένο, σήμερα ίσως το απορρίπτουμε χωρίς δεύτερη σκέψη. Αλλά τα πράγματα αλλάζουν τόσο γρήγορα, που έχουμε αρχίσει να αμφισβητούμε ακόμα και στρατηγικές που ενδεχομένως να χρησιμοποιούσαμε μέχρι πρόσφατα και εμείς οι ίδιοι. Όπως η τιμωρία και η υλική επιβράβευση.
Ας πούμε, για παράδειγμα, ότι θέλουμε να πείσουμε το παιδί μας να φάει τα λαχανικά του. Σε αυτή την περίπτωση, καλό είναι να αποφύγουμε να χρησιμοποιήσουμε και τις δύο παρακάτω φράσεις: «Φάε τα λαχανικά σου, διαφορετικά μετά δεν θα έχει γλυκό», «Αν φας τα λαχανικά σου, μετά θα σου δώσω γλυκό». Γιατί;
Οι προσεγγίσεις της τιμωρίας και της υλικής επιβράβευσης μπορεί να δείχνουν εντελώς διαφορετικές, αλλά στην πραγματικότητα είναι οι διαφορετικές όψεις του ίδιου νομίσματος. Και οι δύο λειτουργούν ως εξωτερικά κίνητρα, που εστιάζουν στη συμπεριφορά του παιδιού και όχι στην αιτία που την πυροδοτεί. Μπορεί λοιπόν να έχουν άμεσα αποτελέσματα (το παιδί υπακούει), αλλά δεν ωφελούν μακροπρόθεσμα την ανάπτυξη της προσωπικότητάς του.
Όπως εξηγεί η παιδίατρος Dr. Angela Nakab, η προσωπικότητα ενός παιδιού δεν διαμορφώνεται μέσα από την τιμωρία και την υλική επιβράβευση, αλλά από τη σχέση που αυτό αναπτύσσει με τους γονείς και το ευρύτερο περιβάλλον του (το σχολείο, τους φίλους του, άλλους συγγενείς κ.λπ.). Όμως η τιμωρία και η επιβράβευση έχουν τις εξής συνέπειες:
- Οι ανεπιθύμητες συμπεριφορές του παιδιού επαναλαμβάνονται ξανά και ξανά.
- Το παιδί νιώθει άγχος γιατί δεν κατανοεί τι έκανε λάθος.
- Μειώνεται η αυτοεκτίμηση του παιδιού.
- Ενισχύονται οι αρνητικές και όχι οι θετικές σκέψεις του.
- Διαταράσσεται η σχέση του παιδιού με τους γονείς.
Η ειδικός αντιπροτείνει τη θετική διαπαιδαγώγηση, που εστιάζει σε στοιχεία του χαρακτήρα και σε εσωτερικά κίνητρα του παιδιού και όχι στην κορυφή του παγόβουνου μιας συμπεριφοράς, ενώ παράλληλα του επιβεβαιώνει ξανά και ξανά την άνευ όρων αγάπη μας για εκείνο. Ένα παράδειγμα θετικής διαπαιδαγώγησης; Για να πείσουμε το νήπιό μας να φάει τα λαχανικά του, να του πούμε «τα λαχανικά σου θα σε κάνουν σούπερ δυνατό» ή «χαίρομαι πολύ που έφαγες τα λαχανικά σου, θα σε κάνουν σούπερ δυνατό».
Τα οφέλη της θετικής διαπαιδαγώγησης, σύμφωνα με την Dr. Angela Nakab:
- Το παιδί μαθαίνει γρηγορότερα, καθώς τού δίνεται η ευκαιρία να σκεφτεί, να αισθανθεί και να αποφασίσει και για τον εαυτό του και για τον κόσμο γύρω του.
- Αναπτύσσει την αυτοπεποίθησή του και μια πιο υγιή αυτοεκτίμηση.
- Παίρνει μεγαλύτερη χαρά και ικανοποίηση από τις καλές πράξεις του.
- Μαθαίνει να συνεργάζεται.
- Αναπτύσσει θεμελιώδεις κοινωνικές δεξιότητες, που θα αποδειχθούν πολύτιμες διά βίου.
- Οι γονείς νιώθουν ότι κάνουν καλύτερη «δουλειά».
Με άλλα λόγια, η συμβουλή της ειδικού είναι να μη συνδέουμε τις συμπεριφορές των παιδιών ούτε με αρνητικά ούτε με θετικά εξωτερικά κίνητρα, αλλά να τα παρακινήσουμε να καλλιεργήσουν τα εσωτερικά κίνητρά τους. Μπορεί αυτή η προσέγγιση να μην είναι τόσο απλή ή να μην έχει τόσο άμεσα αποτελέσματα όσο η υλική επιβράβευση ή η τιμωρία, αλλά μακροπρόθεσμα έχει ασύγκριτα οφέλη, τόσο για τα παιδιά όσο και για τους γονείς.
Inspiration: brightside.me
