Μόλις κάνουν την εμφάνισή τους τα πρώτα γιορτινά λαμπάκια στους δρόμους, αρχίζουμε να χτίζουμε προσδοκίες για τα Χριστούγεννα, που μέρα με τη μέρα φτάνουν μέχρι τα ουράνια. Ονειρευόμαστε ταξίδια σε κάποια στολισμένη ευρωπαϊκή πόλη του εξωτερικού, τραπέζια με φίλους και συγγενείς ξέχειλα από λιχουδιές και ζεστασιά και χαλαρές βόλτες στο κέντρο της Αθήνας, σε θεματικά πάρκα, παιδικά θέατρα και μαγαζιά, να διαλέγουμε δώρα για τους αγαπημένους μας.
Και μετά, τα όνειρα συντρίβονται κάτω από το βάρος της πραγματικότητας. Βρισκόμαστε να κάνουμε υπερωρίες στο γραφείο την παραμονή των Χριστουγέννων πασχίζοντας να τακτοποιήσουμε εκκρεμότητες. Το δώρο των Χριστουγέννων σχεδόν εξανεμίζεται μέσα από τα χέρια μας. Το ταξίδι στο εξωτερικό δεν οργανώνεται ποτέ – δεν υπάρχει χρόνος ή και χρήματα. Και τα οικογενειακά και φιλικά τραπέζια μάς βρίσκουν τόσο εξαντλημένους, που με την πρώτη πρόποση έρχεται και το πρώτο χασμουρητό.
Φέτος, ας το πάρουμε αλλιώς. Ας κάνουμε πιο προσγειωμένα, αν και όχι πεζά σχέδια, για να μην περάσουμε μια από τις ομορφότερες εποχές του χρόνου στρεσαρισμένοι και απογοητευμένοι. Μερικές ιδέες;
Φέτος ας μην περάσουμε τις γιορτές προσπαθώντας να συμφιλιώσουμε τις υπέρμετρες προσδοκίες μας με την πραγματικότητα. Ας μυηθούμε στο αληθινό νόημά τους μέσα από απλές αλλά ουσιαστικές δραστηριότητες, πάνω στις οποίες θα δημιουργήσουμε αξέχαστες οικογενειακές αναμνήσεις.
Αντικαθιστούμε τα βραδινά πάρτι με οικογενειακές ταινίες. Ελάχιστοι έχουμε ενέργεια για ξενύχτια, ειδικά αν δεν απολαμβάνουμε τη σχολική χριστουγεννιάτικη άδεια των δύο εβδομάδων. Φέτος μπορούμε τα γιορτινά μεσημέρια να τα περάσουμε με συγγενείς και φίλους και τα βράδια να χαλαρώσουμε οικογενειακώς στον καναπέ, με χριστουγεννιάτικες προβολές και ποπκόρν.
Διαβάζουμε στα παιδιά χριστουγεννιάτικα βιβλία. Μερικά μόνο από τα οφέλη της αφήγησης είναι η καλύτερη συγκέντρωση, η καλλιέργεια της φαντασίας, της κριτικής σκέψης και της ενσυναίσθησης, ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου και, φυσικά, η ενδυνάμωση των οικογενειακών δεσμών. Τα χριστουγεννιάτικα βιβλία, επιπλέον, βάζουν τα παιδιά σε γιορτινό πνεύμα ακόμα και στο τέλος μιας πιεστικής και μονότονης ημέρας. Στην γκάμα τους βρίσκουμε και διαδραστικές εκδόσεις, π.χ. με κουρδιστά χριστουγεννιάτικα τρενάκια, αυτοκόλλητα, ακόμα και πιανάκια για να παίξουμε χριστουγεννιάτικα τραγούδια.
Μαγειρεύουμε και φτιάχνουμε γλυκά οικογενειακώς. Ακόμα και για τα πολύ-πολύ μικρά παιδιά το «πλάθω κουλουράκια» μπορεί να εξελιχθεί σε ένα πολυαισθητηριακό παιχνίδι. Ειδικά τα αρώματα της κουζίνας -τα γλυκά μπαχαρικά, η γαλοπούλα που ψήνεται με τα λαχανικά στον φούρνο- αποτυπώνονται ανεξίτηλα στο παιδικό μυαλό και συνδέονται αναπόσπαστα με γιορτινές αναμνήσεις γεμάτες δημιουργικότητα και αγάπη.
Αγοράζουμε λιγότερα δώρα, προσφέρουμε περισσότερο. Δείχνουμε έμπρακτα στα παιδιά μας ότι τα Χριστούγεννα είναι η γιορτή της αγάπης. Αγοράζουμε τα δώρα μας από φιλανθρωπικά παζάρια, περιορίζουμε την κατανάλωση, βοηθάμε εθελοντικά π.χ. σε ένα φιλοζωικό καταφύγιο – δράσεις που, βέβαια, μπορούν να μας ακολουθήσουν και τον υπόλοιπο χρόνο.
Ανακαλύπτουμε τη χαρά της χειροτεχνίας. Ακόμα και αν μέσα στις γιορτές έχουμε ένα μόνο απόγευμα ελεύθερο με τα παιδιά μας, δεν υπάρχει πιο δημιουργικός τρόπος να το περάσουμε από χειροποίητες κατασκευές. Αγοράζουμε πολύχρωμο χαρτόνι, κορδέλες, παγιέτες, googly eyes, χρωματιστή αυτοκόλλητη ταινία και άλλα υλικά και φτιάχνουμε ό,τι ταιριάζει στο πνεύμα των ημερών και μπορεί να γεννήσει η φαντασία μας – από ευχετήριες κάρτες και χριστουγεννιάτικα κολλάζ μέχρι στολίδια για το δέντρο.
Μεταμφιεζόμαστε. Ειδικά τα μικρότερα παιδιά λατρεύουν το παιχνίδι ρόλων, που μεταξύ άλλων ενθαρρύνει τη φαντασία και τη δημιουργικότητα, την καλλιέργεια της ενσυναίσθησης, των γλωσσικών και κινητικών δεξιοτήτων. Τα Χριστούγεννα είναι ιδανική ευκαιρία για να σκαρώσουμε στο σπίτι ένα θεατρικό παιχνίδι, με τα παιδιά να επιλέγουν ανάμεσα π.χ. σε ρόλους ταράνδου, μάγου, ξωτικού ή Άγιου Βασίλη, να φορούν την αντίστοιχη φορεσιά και να το διασκεδάζουν με την ψυχή τους.
Επενδύουμε στη διαχρονική δύναμη των παραδόσεων. Έθιμα όπως τα κάλαντα, το στόλισμα του χριστουγεννιάτικου δέντρου, το γράμμα προς τον Άγιο Βασίλη, το ημερολόγιο που μετρά αντίστροφα μέχρι τα Χριστούγεννα προσθέτουν μια ξεχωριστή μαγεία. Αλλά φέρνουν και εμάς τους ίδιους σε επαφή με όμορφα συναισθήματα από τα Χριστούγεννα των δικών μας παιδικών χρόνων, που ίσως είχαμε θαμμένα μέσα μας.
Ερχόμαστε σε επαφή με τη χειμερινή φύση. Ακόμα και αν δεν μπορούμε να αποδράσουμε οικογενειακώς σε κάποιον ορεινό προορισμό για να απολαύσουμε το χιόνι και τα έλατα, μια βόλτα μέχρι την Πάρνηθα ή την Καισαριανή είναι αρκετή για να μας φέρει σε επαφή με τη γοητεία της φύσης που μοιάζει βγαλμένη από χριστουγεννιάτικο παραμύθι. Η εξερεύνηση θα κλείσει ιδανικά σε ένα καταφύγιο, με σούπα και ζεστή σοκολάτα.
Κατεβάζουμε ρυθμούς και χαμηλώνουμε τις προσδοκίες. Ένα πολλά υποσχόμενο πρόγραμμα γεμάτο επισκέψεις, θέατρα και δραστηριότητες σε παιδότοπους μπορεί να αποδειχθεί εξαντλητικό. Φέτος μπορούμε να είμαστε πιο επιλεκτικοί στα «ναι» μας, για οικονομία χρημάτων και ενέργειας και, κυρίως, για να απολαύσουμε πιο συνειδητά τις οικογενειακές στιγμές μας.
Απελευθερωνόμαστε από τα «πρέπει». Το μότο των φετινών Χριστουγέννων ας είναι το «δεν πειράζει». Δεν πειράζει αν τα παιδιά φάνε μερικά γλυκά παραπάνω ή αν ξεφύγουν από το πρόγραμμα που ακολουθούν τον υπόλοιπο χρόνο. Αν ξυπνήσουν πιο αργά, αν απαρνηθούν τον μεσημεριανό ύπνο στη διάρκεια μιας μέρας που παίζουν με τα ξαδέρφια τους στο οικογενειακό τραπέζι. Ας δανείσουμε σε αυτές τις γιορτές κάτι από την καλοκαιρινή ραστώνη, γιατί όλοι χρειαζόμαστε ένα αληθινό διάλειμμα.
