Κάθε μέρα που περνάει χωρίς lockdown τη ζούμε σαν μια μικρή νίκη, καθώς παραμένουν νωπές οι μνήμες από τις προηγούμενες χρονιές, της απομόνωσης, του φόβου και της αδράνειας. Τις συνέπειες όμως της πανδημίας, που μοιάζει να μην έχει τέλος, δεν τις βιώνουμε μόνο εμείς έντονα αλλά και τα παιδιά μας, ακόμα και αν δεν το εκφράζουν ξεκάθαρα.
Αυτό είναι το γενικό συμπέρασμα μιας σειράς νέων επιστημονικών στοιχείων που παρουσίασε ο Γεράσιμος Α. Κολαΐτης, καθηγητής Παιδοψυχιατρικής, διευθυντής του Τμήματος Παιδοψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ, την πρώτη μέρα του 25ου Συνεδρίου του Δικτύου Ευρωπαίων Συνήγορων του Παιδιού (ENOC) στο Γαλλικό Ινστιτούτο, με τίτλο «COVID-19 και Δικαιώματα των Παιδιών: Μαθαίνοντας για το Μέλλον» (27-28/9).
Ο Δρ. Κολαΐτης επισήμανε ότι η απομόνωση, οι περιορισμοί και η αναστολή των οικονομικών δραστηριοτήτων αλλάζουν ριζικά την ψυχική μας κατάσταση στην πανδημία. Μερικοί μόνο από τους παράγοντες που την επηρεάζουν είναι η ενδεχόμενη αύξηση ενδοοικογενειακής βίας και παιδικής κακοποίησης, η καθυστέρηση στη διάγνωση και την αντιμετώπιση ψυχικών διαταραχών, αλλά και η διακοπή των φυσιολογικών διαδικασιών πένθους (π.χ. μέσα από την αδυναμία μας να αποχαιρετήσουμε αγαπημένα πρόσωπα που έφυγαν από COVID-19).
Οι επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων χαρακτηρίστηκαν ως «σοβαρές» για το 2020 και «ακραίες» για το 2021, με κυρίαρχα προβλήματα τις αυτοκτονικές τάσεις, τις αγχώδεις διαταραχές, τις διατροφικές διαταραχές και τα καταθλιπτικά επεισόδια. Μια μελέτη στη Γερμανία έδειξε ότι το 2/3 των παιδιών και των εφήβων επηρεάστηκαν από την πανδημία. Ενώ Κινέζοι ερευνητές παρατήρησαν ότι ιδιαίτερα ευάλωτοι στην κατάθλιψη και το άγχος είναι οι μαθητές λυκείου και τα κορίτσια. Σε γενικές γραμμές, οι πιο συνηθισμένες ψυχικές διαταραχές σε παιδιά και εφήβους είναι το άγχος (29%), η κατάθλιψη (37%) και το στρες (23%).
Μια ελληνική μελέτη που διεξάχθηκε σε 282 παιδιά, 490 εφήβους και τις οικογένειές τους έδειξε αύξηση των συναισθηματικών προβλημάτων (18,3%), των προβλημάτων συμπεριφοράς (19,7%), της υπερκινητικότητας (10,2%) και των προβλημάτων στις σχέσεις με συνομηλίκους (57,1%), κυρίως σε έφηβους. Ιδιαίτερα αυξημένο εμφανίζεται το ποσοστό οικογενειακής δυσλειτουργίας, που ανέρχεται στο 41,2%, δηλαδή προσεγγίζει τις μισές οικογένειες!
Το συμπέρασμα του Έλληνα ειδικού; Παρόλο που απαιτούνται περαιτέρω μελέτες, τα πρώτα στοιχεία δείχνουν ότι η πανδημία και οι περιορισμοί της έχουν επηρεάσει σημαντικά τη ζωή, την ευεξία και την ψυχική υγεία των παιδιών, των εφήβων και των οικογενειών τους. Ας ελπίσουμε η σεζόν που μόλις ξεκίνησε να κυλήσει όσο το δυνατόν πιο ομαλά και οι οικογένειες που έχουν πληγεί ήδη να έχουν τη βοήθεια που χρειάζονται.
