Ώρα για μάθημα αποταμίευσης | Τα λεφτά δεν πέφτουν από τον ουρανό!

Μπορεί να κλείνουν τα σχολεία λόγω διακοπών, αυτό όμως δεν σημαίνει πως σταματάμε να μαθαίνουμε. Τα χρήματα που θα συγκεντρώσουμε από τα κάλαντα και το χαρτζιλίκι που θα μας δώσουν η γιαγιά, ο παππούς και οι θείοι, προσφέρουν μια καλή αφορμή για ένα σημαντικό μάθημα ζωής: την αποταμίευση! Πώς θα μάθουμε στα παιδιά λοιπόν να ξοδεύουν με μέτρο; Ακολουθούν μερικά χρήσιμα tips... 

• Τους εξηγούμε με απλό τρόπο από πού προέρχονται τα χρήματα: «Τους λέμε ότι δεν βγαίνουν απλά από το πορτοφόλι της μαμάς και του μπαμπά, αλλά ότι πρέπει να δουλέψουμε για να τα κερδίσουμε» γράφει η Rachel Cruze, μία εκ των δύο συγγραφέων του βιβλίου «Smart Money Smart Kids».
• Τα αφήνουμε να μας παρακολουθήσουν να καλύπτουμε τα έξοδα της οικογένειας: Αυτό σημαίνει, πρακτικά, να τα παίρνουμε μαζί μας στο σουπερμάρκετ, αλλά και όταν πληρώνουμε λογαριασμούς – είτε σε τράπεζα είτε οnline. Έτσι, η έννοια των εξόδων ενός νοικοκυριού γίνεται πιο χειροπιαστή ακόμα και για τα μικρά παιδιά.
• Τους ξεκαθαρίζουμε τις διαφορές ανάμεσα στο «θέλω» και το «χρειάζομαι»: Όταν πηγαίνουμε μαζί για ψώνια, μπορούμε να τους εξηγήσουμε ότι ένα μπουκάλι γάλα ανήκει στην κατηγορία του «χρειάζομαι», ενώ ένα παιχνίδι στην κατηγορία του «θέλω» – οπότε το τελευταίο δεν αποτελεί προτεραιότητά μας. Ένα μεγαλύτερο παιδί μπορούμε να το παρακινήσουμε, την ώρα που βάζει στο καλάθι, π.χ., ένα ρούχο, να αναρωτηθεί σε ποια από τις δύο κατηγορίες ανήκει. Μακροπρόθεσμα, αυτή η πρακτική θα το βοηθήσει να ελέγχει τις παρορμητικές αγορές.
• Τους ξεκαθαρίζουμε επίσης τις διαφορές ανάμεσα στο «δίνω», το «ξοδεύω» και το «αποταμιεύω»: «Με το “δίνω” τα μαθαίνουμε να βοηθούν τους άλλους. Με τα “ξοδεύω” και “αποταμιεύω” τα αφήνουμε να ξοδέψουν μερικά από τα χρήματα που έχουν στα χέρια τους και αντίστοιχα να φυλάξουν τα υπόλοιπα» προσθέτει η συγγραφέας. Για να βοηθήσουμε ένα μικρό παιδί να κατανοήσει αυτές τις τρεις αφηρημένες έννοιες, μπορούμε να του δώσουμε τρεις κουμπαράδες, έναν για κάθε σκοπό. «Κάθε φορά που παίρνει στα χέρια του κάποια χρήματα (π.χ. ως δώρο γενεθλίων) μπορεί να αποφασίζει πώς θα τα μοιράζει στους κουμπαράδες» συνιστά ο οικονομικός σύμβουλος Logan Allec και προσθέτει: «Μπορούμε, ακόμα, να το ρωτήσουμε τι σκοπεύει να κάνει με τα χρήματα που πήρε, αλλά και πώς θα τα μοίραζε σε μια διαφορετική περίπτωση».

• Τα αφήνουμε να συμμετέχουν στις συζητήσεις για τα οικονομικά της οικογένειας: Χαλαρά, στο δείπνο, ενώ συζητάμε μεταξύ μας για το πώς θα διαχειριστούμε, π.χ., τους λογαριασμούς ή μια κληρονομιά, «τα παιδιά μάς βλέπουν ως πρότυπα» εξηγεί ο Leif Kristjansen, που διατηρεί ένα μπλογκ με συμβουλές διαχείρισης χρημάτων. Ακόμα και αν είναι υπερβολικά μικρά για να κατανοήσουν τα θέματα που συζητάμε, μαθαίνουν να μην αντιμετωπίζουν το ζήτημα των χρημάτων σαν πηγή στρες ή ταμπού.
• Τους δίνουμε χρήματα αντί για δώρο: Με αυτό τον τρόπο τα αφήνουμε από μικρά να αποφασίσουν πώς θα τα χρησιμοποιήσουν και, κυρίως, να κατανοήσουν την αληθινή αξία των πραγμάτων.
• Συνδέουμε το χαρτζιλίκι με μια μικρή εργασία: Προσοχή, δεν τα «δωροδοκούμε» για να είναι συνεπή στις καθημερινές υποχρεώσεις τους (για παράδειγμα, για να τακτοποιήσουν το δωμάτιό τους ή να πλύνουν τα δόντια τους). Ωστόσο μπο - ρούμε, ειδικά στην προεφηβεία και την εφηβεία, να τα επιβραβεύσουμε με ένα χαρτζιλίκι αφού ολοκληρώσουν μια επιπλέον εργασία που θα τους ζητήσουμε, ας πούμε, να πλύνουν το αυτοκίνητο ή να καθαρίσουν τον κήπο από τα ξερά φύλλα.
• Τους μαθαίνουμε ότι το χαρτζιλίκι δεν είναι μόνο για παιχνίδια και γλυκά: Ενώ μεγαλώνουν, τα ενθαρρύνουμε να μην το ξοδεύουν μόνο στην ικανοποίηση των επιθυμιών τους αλλά και για να καλύψουν πιο βασικές ανάγκες – για παράδειγμα, να αγοράσουν ένα καινούριο σακίδιο για το σχολείο.
• Ξόδεψαν όλα τους τα χρήματα με τη μία; Το μετατρέπουμε σε μάθημα ζωής: Ας πούμε ότι ένα μικρό παιδί ξόδεψε όλα του τα χρήματα-δώρο Χριστουγέννων σε ένα παιχνιδάδικο αλλά μας ζητάει περισσότερα δώρα. Δεν ενδίδουμε, του εξηγούμε όμως πως τα χρήματα, απλά, «τελείωσαν. Θα είναι δύσκολο εκείνη τη στιγμή, αλλά μακροπρόθεσμα θα του διδάξουμε πώς να ζει μέσα στα όρια των δυνατοτήτων του» συμβουλεύει η Cruze.
• Θέτουμε μακροπρόθεσμους στόχους! Θέλουμε να αγοράσουμε ένα πολύ ακριβό παιχνίδι ή μήπως να πάμε στην Disneyland; Κάνουμε κουμπαρά ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο και βάζουμε deadline για παράδειγμα ως το Πάσχα. Έτσι θα έχουμε κάνει εμείς μία προσπάθεια και τα υπόλοιπα τα συμπληρώνουν η μαμά κι ο μπαμπάς!
• Δεν ξεχνάμε ότι εμείς είμαστε τα πιο δυνατά πρότυπα και στη διαχείριση των χρημάτων μας: Αν υπερφορτώνουμε την πιστωτική κάρτα μας ή μας κυριεύει το στρες σε κάθε οικονομικό πρόβλημα που προκύπτει, οι συμβουλές μας και τα παραπάνω πρακτικά tips δεν θα έχουν ιδιαίτερη αξία – τα παιδιά μας πιθανότατα θα αντιγράψουν τη συμπεριφορά μας. «Αν μας βλέπουν να ξοδεύουμε περισσότερα από όσα έχουμε, θα θεωρήσουν ότι αυτός είναι ο κανόνας» όπως καταλήγει η Cruze.