«Ν’ αγαπάς την ευθύνη. Να λες: Εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δε σωθεί, εγώ φταίω» γράφει ο Νίκος Καζαντζάκης στην Ασκητική. Πώς θα μάθουμε όμως στα παιδιά μας να αγαπούν την ευθύνη, να γίνουν δηλαδή, μεγαλώνοντας, ενεργοί, σκεπτόμενοι πολίτες που παίρνουν πρωτοβουλίες και φροντίζουν για μία ποιοτική ζωή και μία δίκαιη κοινωνία; Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα των Εκπαιδευτηρίων Γείτονα, ήδη από το νηπιαγωγείο, είναι εμπλουτισμένο με πλήθος δημιουργικών δραστηριοτήτων, μέσα από τις οποίες καλλιεργούνται η κριτική σκέψη, η ενσυναίσθηση αλλά και η υπευθυνότητα. Το σχολείο όμως δεν αρκεί. Χρειάζεται να προσπαθούμε και εμείς οι γονείς να ενθαρρύνουμε τα παιδιά μας προς την ίδια κατεύθυνση. Πώς θα το καταφέρουμε; Η Μαρία Παπαθανασίου, Διευθύντρια Α ́, Β ́, Γ ́ τάξεων Δημοτικού των Εκπαιδευτηρίων Γείτονα, μας δίνει μερικές ιδέες.
Το σπίτι είναι ο πρώτος μικρόκοσμος των παιδιών μας αλλά και το πρώτο περιβάλλον μάθησης. Και χρειάζεται, ήδη από τη νηπιακή ηλικία, να στρέψουμε το ενδιαφέρον τους σε πρακτικές που προβληματίζουν, κινητοποιούν, οδηγούν τα παιδιά σε διερεύνηση και εύρεση λύσεων, και όχι σε επαναλαμβανόμενες διαδικασίες και σχηματοποιημένες δράσεις. Γιατί μόνο έτσι θα καλλιεργήσουν την κριτική σκέψη και τη δημιουργικότητά τους, δύο εξαιρετικά πολύτιμα εφόδια, αφού αποτελούν θεμέλιο για κάθε μορφή μάθησης, αλλά και το πιο σημαντικό εργαλείο που διαθέτει ο άνθρωπος για να αισθάνεται ελεύθερος, να παίρνει αποφάσεις, να εξελίσσεται και να δηλώνει την ουσιαστική παρουσία του σε αυτόν τον κόσμο.
Πώς όμως μπορούμε να το εφαρμόσουμε; Με απλές, καθημερινές συνήθειες, όπως:
1. Εντάσσουμε στο πρόγραμμα των παιδιών απογευματινές εξωσχολικές δραστηριότητες που τα φέρνουν σε επαφή με τον αθλητισμό, τις τέχνες, την εκμάθηση ξένων γλωσσών κ.ά.
2. Δίνουμε τη δυνατότητα στα παιδιά να αποφασίσουν, για παράδειγμα, τι θα φάνε για βραδινό ή τι θα φορέσουν, αλλά και να εξηγήσουν πώς κατέληξαν στην κάθε τους επιλογή. Επίσης, πάντα συζητάμε μαζί τους και τους ζητάμε να αξιολογήσουν την κάθε απόφασή τους βάσει των συνεπειών της. Με τον τρόπο αυτό ενισχύουμε το αυτοσυναίσθημά τους.
*Δίνουμε πολύ μεγάλη σημασία στη συναισθηματική νοημοσύνη. Αναφέρουμε συνεχώς ότι δεν είναι καλό να παίρνουμε αποφάσεις όταν δεν μας το επιτρέπει η συναισθηματική μας κατάσταση, για παράδειγμα, όταν είμαστε πολύ θυμωμένοι ή λυπημένοι, ή ακόμα κι ενθουσιασμένοι.
3. Δεν επικρίνουμε και δεν τιμωρούμε το «λάθος». Μην ξεχνάμε πως το λάθος κυοφορεί το σωστό. Γι’ αυτό αφήνουμε τα παιδιά να εντοπίσουν το λάθος και να εξηγήσουν γιατί δεν είναι σωστό. Στο σημείο αυτό δεν προβάλλουμε ποτέ τον εαυτό μας ως αυθεντία ούτε λέμε πως εμείς ξέρουμε το σωστό. Επιτρέπουμε τη γόνιμη αμφισβήτηση και προκαλούμε να βρουν αν το «σωστό» είναι μόνο ένα.
4. Αφήνουμε τα παιδιά να αποτύχουν (πάντα με ασφάλεια), γιατί έτσι θα αποκτήσουν μεγαλύτερο κίνητρο για επιτυχία, και καταπολεμούμε την τελειομανία, η οποία, αν δεν την προσέξουμε, οδηγεί στην παραίτηση.
5. Δεν προσφέρουμε έτοιμες λύσεις στα προβλήματά τους, όπως πώς να καθαρίσουν το δωμάτιό τους ή πώς να φτιάξουν το κολατσιό τους, κ.ά.
6. Φτιάχνουμε μαζί τους παραμύθια, ακόμα και μέσα στο αυτοκίνητο κατά τη διάρκεια μιας διαδρομής, και μετά τα γράφουμε και τα εικονογραφούμε. Έτσι περνάμε ποιοτικό χρόνο μαζί τους, ενθαρρύνοντας την ελεύθερη πλοήγηση στον χώρο της φαντασίας και του πιθανού!
7. Φέρνουμε τα παιδιά μας σε επαφή με προσωπικότητες που έχουν διακριθεί για το έργο τους (λογοτέχνες, αρχιτέκτονες, ζωγράφους, μουσικούς) και επισκεπτόμαστε όσο μπορούμε πιο συχνά μουσεία και καλλιτεχνικές εκθέσεις.
Οι ερωτήσεις - κλειδιά
Καλό είναι να αξιοποιούμε κάθε ευκαιρία στην καθημερινή μας αλληλεπίδραση, διατυπώνοντας ερωτήματα που υποστηρίζουν τη δημιουργικότητα, όπως:
- «Τι νομίζεις ότι θα συμβεί στη συνέχεια;»
- «Μπορείς να συγκρίνεις αυτά τα πράγματα; Ποιο προτιμάς και γιατί;»
- «Υπάρχει καλύτερη λύση για;…»
- «Αν μπορούσες, τι θα άλλαζες στον χαρακτήρα σου;»
- «Πώς μπορείς να διατηρείς το δωμάτιό σου καθαρό;»
- «Πώς μπορείς να γίνεις καλύτερος/η στο;…»
- «Πώς θα ντυνόσουν αν πηγαίναμε στο βουνό;»
- «Τι χρώμα έχουν η χαρά, η λύπη, ο φόβος, η αγάπη;»
- «Μπορείς να φτιάξεις ένα πλάνο για το Σαββατοκύριακο;»
- «Αυτό που βλέπουμε τι σου θυμίζει;»
- «Πώς μπορείς να χωρίσεις τα παιχνίδια σου σε ομάδες; Εξήγησέ μου!»
- «Μπορείς να εξηγήσεις στους φίλους σου πώς να έρθουν στο σπίτι μας;»
Μαμά και μπαμπά, μην ξεχνάτε πως, πάνω απ’ όλα, απαραίτητη προϋπόθεση για να βρουν γόνιμο έδαφος οι παρεμβάσεις μας είναι η διαμόρφωση ενός ευρύτερου οικογενειακού περιβάλλοντος που θα διακατέχεται από έκδηλη στοργή, εμπιστοσύνη, σεβασμό, ανεκτικότητα και ενθάρρυνση για αυτονομία μέσα σε όρια. Γιατί οι στοργικοί και ανεκτικοί γονείς βοηθούν με τη στάση τους τα παιδιά τους να αποκτήσουν συναισθηματική σταθερότητα, κοινωνικότητα, φιλική διάθεση, αυτοπεποίθηση και έφεση στις υψηλές επιδόσεις και τη δημιουργικότητα.
Εκπαιδευτήρια Γείτονα
Facebook: Εκπαιδευτήρια Γείτονα
E-mail: mail@geitonas-school.gr
Διεύθυνση: Βάρη Αττικής
Tηλέφωνο: 210 9656200
Διαβάστε αυτό και πολλά ακόμα άρθρα στο νέο φθινοπωρινό τεύχος του BOOM που μπορείτε να διαβάσετε online πατώντας στο εξώφυλλο!
