Θα ξεκινήσω αυτό το άρθρο, λέγοντας τη δική μου ιστορία.
Εγώ λοιπόν, είχα μια αρκετά καλή νονά, φίλη των γονιών μου και δασκάλα. Με πρόσεχε, με φρόντιζε και ήταν αυτό που λέμε η τυπική νονά που ήταν πάντα «εκεί» με τα κατάλληλα - πάντα εκπαιδευτικά- δώρα και την ολίγον τι κρύα αλλά στοργική αγκαλιά της. Αν θυμάμαι καλά, θα πρέπει να ήμουν 7 ετών όταν συνέβη κάτι επαγγελματικό ανάμεσα στον μπαμπά μου και τον νονό μου. Πότε δεν ρώτησα περισσότερα και ακόμα και τώρα που μεγάλωσα, ποτέ δεν θέλησα να μάθω.
Μην σας τα πολυλογώ στα 7 μου χρόνια συνέβη το εξής: πήγαμε με τη μαμά μου στην άλλη κολλητή της φίλη, τη Σοφία, που την ήξερα και τη λάτρευα από μωρό γιατί ήταν -και είναι- αυτή η πολύ πολύ ζεστή και τρυφερή γυναίκα που κάνει κάθε παιδάκι να αισθάνεται όμορφα και άκουσα τα παρακάτω λόγια από τη μαμά μου
«Μυρτούλα, από σήμερα νονά σου θα είναι η Σοφία».
Ήταν τέτοια η ηλικιακή μου φάση και τέτοια η λαχτάρα μου να έχω νονά, που χωρίς να ρωτήσω, χωρίς να παραπονεθώ ή να κλάψω, η Σοφία έγινε το ίδιο βράδυ «η νονά μου». Στο κινητό μου είναι αποθηκευμένη ως νονά και φυσικά από εκείνο το πρώτο λεπτό, το Σοφία αντικαταστάθηκε με την υπέροχη αυτή λέξη που πάντα ηχεί τόσο μοναδικά στα αυτιά μου.
Νονά.
Περνώντας ο καιρός και αφότου έγινα κι εγώ μαμά, θεωρώ πως η μαμά μου -με τη Σοφία φυσικά- χειρίστηκε το θέμα εξαιρετικά. Απλά το ξεπέρασε. Δεν έμεινε εκεί να το αναλύσουμε, να το συζητήσουμε, να χάσουμε παραπάνω ενέργεια από όση ίσως θα χρειαζόταν. Ο νονός μου ο Γιώργος μάλιστα (ο σύζυγος της Σοφίας), μου πήρε εκείνη τη χρονιά -πώς να το ξεχάσω αυτό- το μεγάλο σπίτι Playmobil με το οποίο έμελλε να παίξω ως κοριτσάκι εκατοντάδες ώρες και να το συνδυάσω στην καρδιά μου με μια νέα αγκαλιά που άνοιξε για εμένα.
Και πάμε στο σήμερα...
Πόσα παιδιά -ΠΟΣΑ ΠΑΙΔΙΑ- φέτος δεν θα βιώσουν την αγκαλιά της νονάς και το νονού γιατί πολύ απλά ο νονός δεν έχει χρόνο, η νονά μένει μακριά και δεν προλαβαίνει, η νονά «ξέχασε» να στείλει δώρο/κάρτα και πολλά άλλα τέτοια σενάρια.
Τι λέμε όμως σε ένα παιδί όταν η νονά του ή νονός «απουσιάζει»;
Αρχικά συμπεριφερόμαστε με κριτήριο την ηλικία του και τις πληροφορίες που μπορεί να αφομοιώσει. Στα μικρότερα παιδιά συμβαίνει συχνά να παίρνει η μαμά ή ο μπαμπάς λαμπάδα, αυγό και δωράκι και να λένε το λεγόμενο «καλό ψέμα» ότι το έστειλε η νονά.
Στα παιδιά των πρώτων τάξεων του Δημοτικού θα μπορούσαμε θεωρητικά να κάνουμε μια κουβέντα και να εξηγήσουμε πως η απουσία της νονάς είναι καθαρά πρακτικό θέμα (χρόνος, απόσταση κ.α.) αλλά η νονά το αγαπάει πολύ και γι' αυτό στέλνει τα δώρα και μια κάρτα που και πάλι μπορούμε να έχουμε ετοιμάσει εμείς.
Στις πιο μεγάλες τάξεις, η αποκάλυψη πως η νονά δεν ενδιαφέρεται ή δεν ασχολείται μπορεί να έχει το effect της αποκάλυψης του Άγιου Βασίλη. Σε κάποια παιδιά μπορεί να είναι σκληρό και ασήκωτο ενώ κάποια άλλα να γνωρίζουν ήδη ή να υποψιάζονται πως τόσο καιρό οι γονείς καλύπταμε το κενό της νονάς και άρα οριακά να μην ασχοληθούν καν.
Το πιο σημαντικό όμως όταν αποφασίσουμε να μιλήσουμε με ειλικρίνεια να βρούμε εκείνη τη δύσκολη ισορροπία ανάμεσα στο να ρίξουμε την ευθύνη στη νονά αλλά και να προσποιηθούμε πως «δεν τρέχει και κάτι». Από τη μία είναι σημαντικό το παιδί να γνωρίζει πως η νονά του «ευθύνεται» για την απουσία της και η ευθύνη δεν βαραίνει σε καμία περίπτωση το ίδιο το παιδί. Αν έπρεπε μάλιστα να αποδώσουμε «ευθύνες», τότε μερίδιο ίσως πρέπει να πάρουν και οι γονείς που έκαναν τη συγκεκριμένη -λάθος όπως αποδείχτηκε- επιλογή.
Τι εναλλακτικές έχω όταν όταν η νονά του ή νονός «απουσιάζει»;
Πολλές!
Μπορείτε να κάνετε αυτό που έκανε η δική μου μαμά! Να αλλάξετε νονά! Φανταστικό;;; Και πιστέψτε με, τόσο μαγικό!
Και εύκολο!
Μπορείτε να είστε απολύτως ειλικρινείς και να ρωτήσετε το παιδάκι σας τι θέλει.
Το πιο σημαντικό είναι να ακούσετε τις σκέψεις του και να αφουγκραστείτε τα συναισθήματά του.
Και αυτό το άρθρο δεν μπορεί να μην κλείσει, με το απόλυτο -και τόσο αληθινό κλισέ- που λέει πως ο ρόλος του νονού είναι ιερός. Αν δεν μπορείτε να τον φέρετε εις πέρας, σας παρακαλώ μην τον αναλάβετε! Και αν τον έχετε αναλάβει, βάλτε όλη σας την ενέργεια ώστε να είστε «εκεί". Όχι με τα δώρα και τις λαμπάδες, αλλά με τις αγκαλιές, τη ζεστασιά και την τρυφερότητα.