Πρόκειται για ένα σοβαρό, μη μεταδιδόμενο νόσημα, από το οποίο υποφέρουν περίπου 100 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, ανάμεσά τους και παιδιά. Συναντήσαμε τον Δερματολόγο – Αφροδισιολόγο Βασίλη Χρυσοχέρη, και μάθαμε όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για την εμφάνιση αλλά και την αντιμετώπιση της χρόνιας δερματικής νόσου σε παιδιά αλλά και ενήλικες.
Τι είναι ψωρίαση και πού οφείλεται;
Η ψωρίαση είναι μια χρόνια υποτροπιάζουσα φλεγμονώδης δερματοπάθεια, η οποία πέραν του δέρματος, μπορεί να εντοπιστεί στα νύχια και στις αρθρώσεις. Είναι μία μη μεταδοτική πάθηση με αυτοάνοσο υπόβαθρο, και η κλινική εικόνα της οφείλεται στον αυξημένο πολλαπλασιασμό των κυττάρων της επιδερμίδας που λέγονται κερατινοκύτταρα, δίνοντας έτσι την χαρακτηριστική κλινική εικόνα της ψωρίασης.
Πώς εκδηλώνεται; Ποια είναι τα συμπτώματα της ασθένειας και ποιες οι μορφές της;
Η ψωρίαση είναι μία νόσος κληρονομική, όπου υπάρχει πιθανότητα περίπου 25% ο γονιός με ψωρίαση να την μεταδώσει στο παιδί του. Η ηλικία έναρξης της νόσου εμφανίζει δύο ηλικιακές αιχμές: η πρώτη τη 2η με 3η δεκαετία και η δεύτερη μετά την 5η δεκαετία. Αιτία έναρξης της νόσου μπορεί να είναι ένας τραυματισμός του δέρματος, μία λοίμωξη του αναπνευστικού καθώς επίσης και το έντονο stress. Όπως αναφέραμε και προηγουμένως, η ψωρίαση μπορεί να εμφανιστεί στο δέρμα με την κατά πλάκας μορφή, τη σταγονοειδή μορφή, όπου τα εξανθήματα είναι πολλά σε όλο το σώμα, μικρού μεγέθους όμως, και τη φλυκταινώδη μορφή, όπου πολλαπλές φλύκταινες εμφανίζονται παντού. Υπάρχει ακόμα η ψωρίαση τριχωτού, η ψωρίαση που προσβάλει τα νύχια, ψωρίαση που προσβάλει τις αρθρώσεις, η ψωρίαση που προσβάλει τις παλάμες και τα πέλματα, όπως επίσης και η ανάστροφη ψωρίαση, όπου τα εξανθήματα εντοπίζονται στις πτυχώσεις του σώματος (μασχάλες, γλουτοί, κτλ). Τα συμπτώματα της ασθένειας στον παιδιατρικό πληθυσμό εμφανίζονται συνήθως στο δέρμα με το κλασσικό ερυθρό εξάνθημα, που εντοπίζεται συνήθως σε αγκώνες-γόνατα, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε οποιοδήποτε άλλο μέρος του σώματος. Το εξάνθημα καλύπτεται από ένα καλά εφαπτόμενο λέπι, που δημιουργείται όπως προαναφέραμε από τον υπέρμετρο πολλαπλασιασμό των κυττάρων της επιδερμίδας. Από κει και πέρα, η εμφάνιση της ψωρίασης στο δέρμα μπορεί να συνοδεύεται και με έντονη φαγούρα και κάψιμο στα σημεία αυτά, σύμπτωμα που δημιουργούν ένα πρόσθετο stress στους ασθενείς. Επίσης, πόνος μπορεί να υπάρχει όταν η ψωρίαση προσβάλει τις αρθρώσεις.
Υπάρχουν διαφορές στην εκδήλωση και αντιμετώπιση ανάμεσα σε ενήλικες και παιδιά;
Θεωρητικά τα παιδιά, όπως και οι ενήλικες μπορεί να εμφανίσουν οποιαδήποτε μορφή ψωρίασης με πιο συχνή όμως την κατά πλάκας. Η διαφορά του εξανθήματος στα παιδιά σε σχέση με τους ενήλικες, είναι πως στους μικρούς ασθενείς το λέπι δεν είναι τόσο παχύ. Θεραπευτικά έχουμε πολλές επιλογές ανάλογα με την εντόπιση και την έκταση της νόσου. Στα παιδιά, προτιμάμε να εξαντλούμε τα περιθώρια που έχουμε στις τοπικές θεραπείες (κρέμες, αλοιφές, κτλ) πριν σκεφτούμε τις συστηματικές (χάπια, ενέσεις) διότι πολλά νέας γενιάς φάρμακα δεν έχουν πάρει έγκριση για χορήγηση σε μικρές ηλικίες.
Πρόκειται για μεταδοτική ή κληρονομική ασθένεια;
Η ψωρίαση έχει μια κληρονομική προδιάθεση, όμως για την εμφάνιση της δεν αρκεί μόνο η κληρονομικότητα αλλά και διάφοροι περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως το στρες, η παχυσαρκία, το κάπνισμα, κάποια φάρμακα, οι λοιμώξεις. Η ψωρίαση επηρεάζει τη εμφάνιση του ασθενή αλλά και την εικόνα που έχουν άτομα του περιβάλλοντός του για τον ασθενή. Καλό θα ήταν λοιπόν να τονιστεί πως η ψωρίαση δεν είναι μεταδοτική. Είναι συχνό το φαινόμενο τα άτομα αυτά να βιώνουν συχνά ρατσιστικές συμπεριφορές και να μένουν στο περιθώριο με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Τι συμβουλές θα δίνατε σε έναν ασθενή που νοσεί; Τι περιλαμβάνει η ρουτίνα περιποίησης;
Σίγουρα οι ασθενείς με ψωρίαση θα πρέπει να διατηρούν ένα φυσιολογικό βάρος σώματος και μία ισορροπημένη διατροφή, καθώς μελέτες έχουν δείξει ότι παχύσαρκοι ασθενείς παρουσιάζουν πιο εκτεταμένη ψωρίαση. Επίσης, ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών, περίπου το 80%, βρίσκουν ευεργετικές τις ιδιότητες του ήλιου αφού τα εξανθήματα βελτιώνονται κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες. Έτσι μία συστηματική, ολιγόλεπτη έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία συστήνεται στους ασθενείς. Επειδή η ψωρίαση είναι μια χρόνια νόσος, θα πρέπει τα παιδιά που πάσχουν να υιοθετήσουν ένα υγιεινό τρόπο ζωής που θα τους βοηθήσει στη πορεία της νόσου, μακριά από καταχρήσεις και από παράγοντες που μπορεί να επιδεινώσουν την κατάσταση. Η ρουτίνα περιποίησης καλό θα ήταν να περιλαμβάνει προϊόντα με ουρία, μία ουσία που βοηθάει στην μείωση της παραγωγής των κερατινοκυττάρων και βελτιώνει με αυτόν τον τρόπο την εικόνα του εξανθήματος.
Πόσο συχνά θα πρέπει να εξετάζονται τα παιδιά για δερματολογικές παθήσεις και ποια η ρουτίνα περιποίησης που θα πρέπει να ακολουθούν;
Τα παιδιά σχολικής ηλικίας, παιδιά που κάνουν κοινές αθλητικές δραστηριότητες ή που χρησιμοποιούν αποδυτήρια, καλό θα είναι να εξετάζονται ετησίως για τυχόν εμφάνιση μεταδοτικών νοσημάτων, όπως μυρμηγκιές ή μολυσματική τέρμινθος. Παιδιά με οικογενειακό ιστορικό μελανώματος, ανάλογα με τον αριθμό των ελιών που έχουν στο σώμα και την ηλικία τους, θα πρέπει να εξετάζονται ανά 1-2 χρόνια. Παιδιά με χρόνιες παθήσεις, όπως η ψωρίαση, θα πρέπει να εξετάζονται σχετικά συχνά για να αξιολογείται η πορεία της νόσου αλλά και για να ενθαρρύνεται η συνέχιση της θεραπείας, καθώς η θεραπεία προϋποθέτει καλή συμμόρφωση του ασθενούς και υπομονή. Τα παιδιά θα πρέπει πάντα να φοράνε παντόφλες όταν κινούνται σε κοινόχρηστους χώρους για αποφυγή της μετάδοσης αλλά και προσβολής από μεταδιδόμενα νοσήματα.Το καλοκαίρι δεν θα πρέπει να εκτίθενται στον ήλιο χωρίς την εφαρμογή προηγουμένως αντηλιακής προστασίας, η οποία και θα πρέπει να ανανεώνεται κάθε 2 ώρες.Τα παιδιά με χρόνιες παθήσεις, όπως η ψωρίαση και η ατοπική δερματίτιδα δεν θα πρέπει να ξεχνάνε την εφαρμογή των μαλακτικών / ενυδατικών σώματος.
Το δέρμα είναι ένα ιδιαίτερο όργανο, καθώς είναι το μεγαλύτερο του ανθρώπινου σώματος, αλλά είναι και ο καθρέφτης του καθένα μας ξεχωριστά. Ένα εξάνθημα μπορεί να μην είναι απειλητικό για την ζωή του ασθενούς αλλά σίγουρα προκαλεί μια επιπλέον ψυχολογική επιβάρυνση και ένα έντονο stress στην καθημερινότητα, λόγω του ορατού του προβλήματος. Θα πρέπει λοιπόν ο περίγυρος να μην αντιμετωπίζει την ψωρίαση σαν μια μεταδοτική πάθηση και να μην αποκλείει κοινωνικά τον ασθενή, κλείνοντας τον περισσότερο στον εαυτό του.
Η 29η Οκτωβρίου καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα Ψωρίασης από την Παγκόσμια Ομοσπονδία Ψωρίασης το 2004, και έχει στόχο την αύξηση της ενημέρωσης για την ασθένεια και τους τρόπους θεραπείας της.
Από την Έλενα Χάλαρη
