Να τα πούμε; Η απάντηση είναι «ναι»! Πώς όμως θα κρατήσουμε μόνο τη μαγεία του εθίμου, χωρίς τους κινδύνους και τις αμήχανες στιγμές του ‒ ειδικά αν ζούμε στο διαμέρισμα μιας πολυκατοικίας όπου δεν γνωρίζουμε καλά καλά ποιος μένει δίπλα μας;
Σε κάθε φάση της ζωής μας τα κάλαντα σήμαιναν κάτι διαφορετικό: Στην παιδική ηλικία μας, τη χαρά τού να απολαμβάνουμε την προσοχή των μεγάλων ενώ τα τραγουδούσαμε, και στο τέλος να επιβραβευόμαστε με ένα καλό χαρτζιλίκι. Στη φοιτητική ζωή μας, την ενόχληση του να μας ξυπνάει, μετά από ένα γιορτινό ξενύχτι, το κουδούνι του σπιτιού νωρίς το πρωί, για να ανοίξουμε την πόρτα και να αντικρίσουμε μπροστά μας ένα τσούρμο πιτσιρίκια (και να συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να ξεθάψουμε άμεσα, κάπου μέσα από το σπίτι, μια χούφτα κέρματα). Και από τότε που γίναμε θείοι και/ή γονείς, την απόλαυση του να είμαστε οι ακροατές της πιο αγαπημένης μας παιδικής χορωδίας (κι ας είναι τελείως παράφωνη και ασυντόνιστη).
Από την εποχή που ήμασταν εμείς παιδιά, ωστόσο, πολλά έχουν αλλάξει. Οι περισσότεροι ζούμε πλέον σε πολυκατοικίες και έχουμε γίνει πιο υποψιασμένοι, έως και φοβικοί, για τους κινδύνους που καραδοκούν έξω. Σε γενικές γραμμές, οι ειδικοί συμβουλεύουν να μην αφήνουμε ένα παιδί κάτω των 12 ετών να κυκλοφορεί μόνο του. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να στερήσουμε τα μικρά μας από τη μαγεία του εθίμου που η αρχή της ιστορίας του χάνεται κάπου στην αρχαιότητα: η λέξη προέρχεται από τη λατινική «calenda», που αναφέρεται στην αρχή του μήνα και, ειδικότερα, στην Πρωτοχρονιά, η οποία άρχισε να εορτάζεται τον 2ο αιώνα π.Χ.
Πώς θα προσαρμόσουμε τα κάλαντα στο σήμερα;
- Τα πολύ μικρά παιδιά μπορούν να τα τραγουδήσουν σε φίλους και συγγενείς της οικογένειας, για να ζήσουν την ατμόσφαιρα των ημερών με ασφάλεια και να πάρουν το πρώτο τους χαρτζιλίκι.
- Τα λίγο μεγαλύτερα παιδιά, για παράδειγμα, τους μαθητές του δημοτικού, μπορούμε να τα συνοδεύσουμε για να τα τραγουδήσουν στα διπλανά διαμερίσματα και/ή στα σπίτια της γειτονιάς.
- Αν έχουμε παιδί στην εφηβεία που ήδη κυκλοφορεί έξω μόνο, και αποφασίσουμε να το αφήσουμε να πει τα κάλαντα με τους φίλους του, είναι σημαντικό να προηγηθεί μια συζήτηση μαζί του για τους κινδύνους.
The rules!
# Είτε συνοδεύουμε τα παιδιά μας στα κάλαντα είτε όχι, τους εξηγούμε, από τότε που είναι πολύ μικρά, ότι οφείλουν να ευχαριστήσουν τον άνθρωπο που έχουν απέναντί τους για τα χρήματα που τους δίνει, χωρίς να δείξουν δυσαρέσκεια αν τα θεωρήσουν «πολύ λίγα» ή αν, αντί για χρήματα, τους δώσει κέρασμα, για παράδειγμα, ένα γλυκό. Τους λέμε μάλιστα ότι έτσι ήταν το έθιμο στο παρελθόν, να δίνουν στα παιδιά ξηρούς καρπούς ή φρούτα.
# Για να απολαύσουν περισσότερο την εμπειρία, τους προτείνουμε να πάρουν μαζί τους και άλλα μουσικά όργανα πέρα από το παραδοσιακό τριγωνάκι – πέρυσι συνόδευσα τον γιο μου και τους φίλους του στα κάλαντα με τα μεταλλόφωνά τους και το καταδιασκέδασαν! Και φυσικά, τα διαβεβαιώνουμε ότι καθόλου δεν πειράζει αν ξεχάσουν τα λόγια τους ή κάνουν λάθος στη μελωδία.
# Φροντίζουμε να είμαστε και καλοί οικοδεσπότες, έχοντας εξασφαλίσει αρκετά κέρματα εκείνη την ημέρα για τους μικρούς επισκέπτες και αφήνοντάς τους να μας τραγουδήσουν τα κάλαντα χωρίς να βιαζόμαστε να τους δώσουμε τα χρήματα και να ξανακλείσουμε την πόρτα.
