Έχουμε εναποθέσει τις ελπίδες μας σε αυτούς. Ευχόμαστε κι ελπίζουμε να είναι πιο συνειδητοποιημένοι, πιο δημιουργικοί, πιο άξιοι από εμάς. Μπορεί να μην έχουν συμπληρώσει ακόμα το 5ο έτος της ηλικίας τους, όμως είναι οι πολίτες του αύριο και, όσο κλισέ κι αν ακούγεται, κρατούν το μέλλον στα μικροσκοπικά τους χέρια. Μπήκαμε στο Κέντρο Προσχολικής Εκπαίδευσης «Littles», και συζητήσαμε με την παιδαγωγό και διευθύντριά του, Αγγελική Σπυρακοπούλου, το πώς θα θέσουμε γερές βάσεις για την ανάπτυξη μιας υγιούς και ολοκληρωμένης προσωπικότητας, που θα έχει τα εχέγγυα να ανταποκριθεί στις προκλήσεις μιας συνεχώς μεταβαλλόμενης εποχής.
Αγγελική, γιατί είναι τόσο κρίσιμη η ηλικία από 2 έως 6 ετών για την ανάπτυξη ενός παιδιού; Τι μαθαίνει σε αυτό το διάστημα;
Ένα μικρό παιδί ηλικίας από 2 έως 6 ετών ουσιαστικά μαθαίνει τον κόσμο γύρω του, καθετί γι’ αυτό αποτελεί μια καινούρια ανακάλυψη-εμπειρία και αναπτύσσεται ολόπλευρα: κινητικά, συναισθηματικά, γνωστικά, κοινωνικά. Έρχεται σε επαφή με ένα νέο περιβάλλον μάθησης, το σχολικό, μέσα στο οποίο προσφέρονται καθημερινά ποικίλα κίνητρα και ευκαιρίες για αλληλεπίδραση με συνομηλίκους και ενήλικες μέσα σε ένα οργανωμένο σύνολο. Αυτό το στάδιο αποτελεί τη βάση για όλα τα επόμενα χρόνια. Οι θετικές ή οι αρνητικές εμπειρίες σχηματίζουν ανάλογα την ανάπτυξη του παιδιού και έχουν μακροχρόνιες συνέπειες σε αυτή. Προτεραιότητα λοιπόν είναι να διαμορφώσουμε για τα παιδιά ένα ασφαλές συναισθηματικό περιβάλλον, που θα τους επιτρέψει αργότερα να τολμήσουν, να ρισκάρουν και να αυτονομηθούν!
Τελικά, το σπίτι ή το σχολείο φέρει μεγαλύτερη ευθύνη για την αγωγή ενός παιδιού;
Το σχολείο αναλαμβάνει να προσφέρει την τυπική και δομημένη μάθηση στα παιδιά και η οικογένεια την «άτυπη». Για να αναπτυχθούν με ισορροπία τα παιδιά χρειάζονται και τις δύο μορφές μάθησης. Και ειδικά σε αυτές τις ηλικίες, που το σχολείο και η οικογένεια είναι σαν δύο μεγάλα γρανάζια που δουλεύουν συντονισμένα και αρμονικά για έναν κοινό σκοπό: την υγιή, σωματική και ψυχική, ανάπτυξη ενός παιδιού.
Ευγένεια-θάρρος, αυτοπεποίθηση-σεβασμός, υπομονή-φιλοδοξία. Πώς μαθαίνετε σε ένα παιδί να βρει την ισορροπία ανάμεσα σε αυτά τα ζεύγη;
Η καθεμία από τις παραπάνω αρετές δεν αναιρεί την άλλη, αλλά βρίσκει την υπόστασή της μέσα από το ζεύγος της. Στο σχολείο μαθαίνουμε τα παιδιά να διεκδικούν, αλλά και να σέβονται τα «θέλω» των άλλων. Να ονειρεύονται, να φαντάζονται το αδύνατο, αλλά να μαθαίνουν πως για να το πετύχουν αυτό προηγούνται ορισμένα βήματα: σχεδιασμός, προσπάθειες, αποτυχίες, άρα, υπομονή και επιμονή. Και ανάλογα με την προσωπικότητα του κάθε παιδιού, ουσιαστικά, άλλοτε ενισχύεις τη μια πτυχή και άλλοτε την άλλη. Αυτή είναι και η μαγεία της μάθησης. Δεν υπάρχει η ίδια μαγική συνταγή για όλους, αλλά εκατομμύρια διαφορετικές για το κάθε παιδί!
Πόση ευθύνη φέρει ο εκπαιδευτικός για την εξέλιξη ενός παιδιού σε ενήλικα;
Ο εκπαιδευτικός, με υπευθυνότητα και συνέπεια, αναλαμβάνει ένα έργο. Σε αυτό θα δώσει τον καλύτερό του εαυτό, και μάλιστα όχι μόνο τις εργάσιμες ημέρες και ώρες, γιατί τα παιδιά δεν τα βγάζεις από το μυαλό σου έτσι απλά. Προβληματίζεσαι, αναρωτιέσαι συνεχώς τι θα μπορούσες να κάνεις παραπάνω, τι θα έκανες διαφορετικά, με ποιον άλλο τρόπο θα μπορούσες να έχεις προσεγγίσει μια κατάσταση. Επειδή όλη αυτή η προσπάθεια, όλο αυτό το έργο αφορά παιδιά, τότε ναι, η ευθύνη είναι μεγάλη. Αλλά δεν είναι κάτι που σε βαραίνει. Πιο πολύ σε κινητοποιεί και σε εμψυχώνει να δίνεις τον καλύτερό σου εαυτό καθημερινά, κάθε στιγμή, γιατί συνειδητοποιείς ότι έχεις να κάνεις με ανθρώπους, και καθετί μικρό ή μεγάλο γράφεται ανεξίτηλα στην πορεία τους.
Δεν μπορούμε να ετοιμάσουμε ανθρώπους για να ανταγωνιστούν τις μηχανές και την τεχνολογία. Οι μηχανές θα είναι πάντα εξυπνότερες! Γι’ αυτό πρέπει να διδάξουμε στα παιδιά μας δεξιότητες που θα είναι μοναδικές.
Αν οι μαθητές του σήμερα είναι οι πολίτες του αύριο, ποιες είναι οι βασικές κοινωνικές δεξιότητες που προσπαθείτε να καλλιεργήσετε σε ένα παιδί και με ποιους τρόπους;
Οι μαθητές του 2019 είναι τώρα 5 ετών. Και θα είναι οι πολίτες του 2032 στα 18 τους. Είναι συγκλονιστικό αν αναλογιστεί κανείς πόσο κοντά βρισκόμαστε σε αυτό και ταυτόχρονα πόσα πολλά θα έχουν αλλάξει. Προτεραιότητά μας λοιπόν είναι να βοηθήσουμε τα παιδιά να διαμορφώσουν τις απαραίτητες δεξιότητες που θα τα βοηθήσουν να ανταπεξέλθουν στις συνθήκες του αύριο. Μερικές από αυτές είναι:
• Ευελιξία και προσαρμοστικότητα
• Κριτική σκέψη
• Φαντασία και δημιουργικότητα
• Δεξιότητες επικοινωνίας και συνεργασίας
• Ενσυναίσθηση, ενδιαφέρον για τον διπλανό μου
• Ικανότητα να βρίσκουν λύσεις σε προβληματικές καταστάσεις/συνθήκες
• Ικανότητα να μπορούν να αξιολογούν, να αναλύουν και να ανασυνθέτουν δεδομένα και πληροφορίες
Ποιες δραστηριότητες του «Littles» πιστεύετε ότι θέτουν τις βάσεις για την ανάπτυξη ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων, έτοιμων να αντιμετωπίσουν τις απαιτήσεις του 2030;
Το εκπαιδευτικό σύστημα στις μέρες μας αποτελεί μια πρόκληση. Γιατί, αν δεν το αλλάξουμε, αν δεν αλλάξουμε το τι μαθαίνουμε στα παιδιά, τότε σε 15 χρόνια από τώρα θα υπάρχει μεγάλο πρόβλημα. Δεν μπορούμε να ετοιμάσουμε ανθρώπους για να ανταγωνιστούν τις μηχανές και την τεχνολογία. Οι μηχανές θα είναι πάντα εξυπνότερες! Γι’ αυτό πρέπει να διδάξουμε στα παιδιά μας δεξιότητες που θα είναι μοναδικές. Αυτές τις προσεγγίζουμε μέσα από τις τέχνες, τη ζωγραφική, τη μουσική και το θέατρο, τον αθλητισμό, αλλά και μέσα από την επαφή μας με τη φύση. Ό,τι μαθαίνουμε στα παιδιά πρέπει να είναι διαφορετικό από αυτό που θα καλύπτει η τεχνολογία. Μόνο τότε θα έχουν μια ευκαιρία στο μέλλον να διαφοροποιηθούν και να δημιουργήσουν.
Μιλάμε για πολίτες του μέλλοντος, αλλά τελικά μήπως, κοιτώντας το μέλλον, χάνουμε την επαφή με τις ρίζες μας και τη φύση; Πώς μπορεί να βρεθεί η χρυσή τομή;
Ένα παιδί γεννιέται έχοντας ανάγκη τη φροντίδα και την αγάπη της οικογένειάς του. Μεγαλώνοντας έχει ανάγκη να γνωρίσει καθετί που το περιβάλλει: το χώμα, το νερό, τα δέντρα, τον κύκλο της φύσης. Ένα παιδί εντάσσεται σε μια ομάδα αργότερα, για να μάθει να συνεργάζεται, να είναι λειτουργικό μέσα σε αυτή, να κοινωνικοποιείται, να αλληλεπιδρά. Αυτή η πορεία, απλή και δεδομένη μα τόσο απαραίτητη, δεν πρέπει να αλλάξει ποτέ. Αγχωνόμαστε συχνά από πολύ μικρή ηλικία για το τι ξέρει ένα παιδί, τι θα μάθει, πόσο γρήγορα κλπ. Τα στάδια ανάπτυξης ενός παιδιού δεν μπορείς να τα αγνοήσεις και να τα προσπεράσεις. Είναι η βάση για να δομήσει ο άνθρωπος την εικόνα του κόσμου που τον περιβάλλει. Τα παιδιά πρέπει να παίζουν, να παίζουν στη φύση, να λερώνονται, να δοκιμάζουν, να ζουν και να απολαμβάνουν το καθετί που υπάρχει γύρω τους. Μπορούμε εμείς οι ενήλικες να τους το προσφέρουμε απλόχερα;
Τελικά, ποια skills πρέπει να έχει ένα παιδάκι την ημέρα που «αποφοιτά» από το νήπιο;
Το μεγαλύτερο εφόδιο είναι να έχει διαμορφώσει ένα προφίλ ενεργοποιημένου μαθητή. Να ξέρει ότι το σχολείο τον αφορά, να το έχει αγαπήσει. Να ξέρει πως έχει ενεργό ρόλο μέσα σε αυτό και πως το σχολείο είναι κομμάτι ενός μεγαλύτερου συνόλου, της κοινωνίας μας. Είναι σημαντικό το παιδί να μάθει να συνεργάζεται, να σέβεται και να νοιάζεται για τους γύρω του, να αμφισβητεί το δεδομένο, να μπορεί να φανταστεί το ακατόρθωτο, να οργανώνει τη σκέψη του, τον χρόνο του, τον λόγο του, να συμμετέχει ενεργά σε συζητήσεις και να επιχειρηματολογεί. Όλα αυτά είναι δεξιότητες που στοχεύουμε να αποκτήσουν οι μικροί μας μαθητές μέσα από την καθημερινή σχολική ρουτίνα που δημιουργούμε γι’ αυτούς.
Photo Αγγελικής Σπυρακοπούλου: Δανάη Ίσαρη
Littles | Θ. Δηληγιάννη 11, 14561 Κηφισιά
Email: info@littles.gr
Tηλέφωνo: : 210 80 73 054
Facebook: littles.gr
Instagram: @ littles_preschool_education
Ξεφυλλίστε ολόκληρο το 1ο τεύχος του BOOM εδώ!
