Σε έναν κόσμο γεμάτο κινδύνους, η βόλτα στην παιδική χαρά μοιάζει να αποτελεί μια μικρή ανάπαυλα, στη διάρκεια της οποίας, ενώ τα παιδιά μας θα παίζουν, εμείς μπορούμε να χαλαρώσουμε για λίγο, απολαμβάνοντας την κοινωνικοποίηση με άλλους γονείς. Ή μήπως όχι; Ειδήσεις όπως το πρόσφατο ατύχημα της 8χρονης σε παιδική χαρά της Θεσσαλονίκης, όπου παραλίγο να χάσει το δάχτυλό της (το έσωσε χάρη στην έγκαιρη παρέμβαση γιατρού) γεννούν τον φόβο ακόμα και σε ένα περιβάλλον που θα έπρεπε να προσφέρει τη μεγαλύτερη δυνατή προστασία στους μικρούς επισκέπτες του. Με λίγα λόγια, μας ωθούν να αναρωτηθούμε: Πόσο ασφαλής είναι, τελικά, μια παιδική χαρά;
Τι λέει ο νόμος για...
Διαμόρφωση χώρου
Όλοι οι υπαίθριοι παιδότοποι και οι παιδικές χαρές πρέπει, σύμφωνα με την ισχύουσα ελληνική νομοθεσία (Υπουργική Απόφαση 28492/ΦΕΚ 931/Β/18.05.09, με τροποποιήσεις του 2014), να έχουν επαρκή φωτισμό, καθίσματα για τους συνοδούς, βρύση με πόσιμο νερό, τουαλέτες, μέσα πυρασφάλειας, σύστημα απορροής των υδάτων στο έδαφος και διαδρομές πρόσβασης ηλεκτροφωτισμένες και προστατευμένες, χωρίς ευθεία πρόσβαση σε οδούς ταχείας και αυξημένης κυκλοφορίας – και, σε κάθε περίπτωση, να λαμβάνονται όλα τα αναγκαία προστατευτικά μέτρα.
Δεν πρέπει να γειτνιάζουν με χρήσεις που προκαλούν ατμοσφαιρική και ηχητική ρύπανση, με δραστηριότητες που χρησιμοποιούν επικίνδυνα για την υγεία υλικά και με δρόμους ταχείας κυκλοφορίας ή κυκλοφορίας βαρέων οχημάτων (όταν γειτνιάζει μια παιδική χαρά με οδικό ή σιδηροδρομικό δίκτυο που προκαλεί υψηλό θόρυβο, να λαμβάνονται μέτρα ηχοπροστασίας). Οι παιδικές χαρές πρέπει, ακόμα, να μη βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των 300 μέτρων από εγκαταστάσεις ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας και πυλώνες υψηλής τάσης, ή δίπλα σε περιοχές που εγκυμονούν κινδύνους (π.χ. κατολισθήσεις) και να μην έχουν οπτική επαφή με εγκαταστάσεις που μπορεί να βλάψουν την ψυχική υγεία των παιδιών (όπως νεκροταφεία, φυλακές).
Φυσικά, πρέπει να είναι περιφραγμένες, με φυσικό ή τεχνητό τρόπο, χωρίς να απομονώνονται οπτικά από τον περιβάλλοντα χώρο. Πρέπει να έχουν, ακόμα, καλάθια απορριμμάτων, προσβάσεις για ΑΜΕΑ και, αν είναι άνω των 400 τ.μ., σημεία σκίασης και προστασίας από τη βροχή. Τέλος, η πινακίδα εισόδου πρέπει να φέρει σήμα πιστοποίησης καταλληλότητας της λειτουργίας τους και να αναγράφει πρακτικές πληροφορίες όπως τηλέφωνα πρώτης ανάγκης, ηλικιακές ομάδες στις οποίες απευθύνονται, καθώς και απαγόρευση εισόδου σε άτομα που δεν συνοδεύουν παιδί και σε ζώα συντροφιάς (με εξαίρεση σκύλους-συνοδούς ατόμων με αναπηρία).
Τα παιχνίδια
Τα παιχνίδια μιας παιδικής χαράς πρέπει να ανταποκρίνονται στις προδιαγραφές ασφαλείας των ευρωπαϊκών προτύπων της σειράς ΕΝ 1176 και ΕΝ 1177. Ανάμεσα σε αυτές είναι να υπάρχουν κουπαστές, φράγματα και μπάρες όπου επιβάλλεται, για να προστατεύουν τα παιδιά από πτώσεις, και να αποφεύγονται οριζόντια ή σχεδόν οριζόντια κάγκελα ή ράβδοι όπου τα παιδιά θα μπορούσαν να σκαρφαλώσουν με κίνδυνο να πέσουν. Το δάχτυλο της 8χρονης στη Θεσσαλονίκη εγκλωβίστηκε σε ένα άνοιγμα ανάμεσα στην τσουλήθρα και τα πλαϊνά τοιχώματα, εξαιτίας φθοράς του παιχνιδιού. Σύμφωνα όμως με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, τα παιχνίδια δεν πρέπει να έχουν καθόλου προεξοχές και κινούμενα μέρη όπου θα μπορούσαν να παγιδευτούν ρούχα, άκρα ή και ολόκληρο το σώμα ενός παιδιού. Ακόμα και οι βίδες δεν πρέπει να προεξέχουν περισσότερο από 8 χιλιοστά. Σημαντικό ρόλο στην ασφάλεια μιας παιδικής χαράς παίζουν και τα υλικά από τα οποία είναι κατασκευασμένα τα παιχνίδια, που πρέπει να μην περιέχουν τοξικούς κινδύνους, να μην είναι εύφλεκτα και να αντέχουν στις εξωτερικές συνθήκες, είτε είναι πλαστικό είτε ξύλο είτε μέταλλο.
Τι προβλέπεται για τις παλιές παιδικές χαρές;
Φυσικά, επειδή κάποια φθορά είναι αναπόφευκτη με το πέρασμα του χρόνου, ακόμα και οι πιο ποιοτικές και καινούριες παιδικές χαρές πρέπει να υποβάλλονται συστηματικά σε τρία είδη ελέγχου: οπτικό, λειτουργικό (περίπου ανά τρεις μήνες) και ετήσιο κύριο έλεγχο. Πρέπει, ακόμα, να γίνονται οι απαραίτητες εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης κάθε ζημιάς και να καθαρίζεται συστηματικά ο χώρος από επικίνδυνα αντικείμενα (π.χ. πέτρες, γυαλιά).
Ελληνικές παιδικές χαρές: Ποια είναι τα συχνότερα προβλήματα;
Η Καλλιόπη Εμμ. Φουντουλάκη εκπόνησε τη μεταπτυχιακή εργασία της στη Σχολή Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου με θέμα την ασφάλεια στις παιδικές χαρές, εμπνευσμένη από την προσωπική εμπειρία της, ως μητέρα τριών ανήλικων παιδιών. Τα πιο συνηθισμένα προβλήματα που εντόπισε είναι:
- Η ύπαρξη δρόμου ταχείας κυκλοφορίας σε σημαντικό ποσοστό των παιδικών χαρών, χωρίς να έχει εξασφαλιστεί η ασφαλής πρόσβαση των χρηστών.
- Η έλλειψη ικανής φυσικής ή τεχνητής περίφραξης, σε ποσοστό 44% του δείγματος που μελέτησε, και άλλα προβλήματα οργάνωσης όπως η απουσία βρύσης με πόσιμο νερό (74%) και πινακίδας εισόδου με τις απαραίτητες πληροφορίες (70%). Όπως προσθέτει: «Η πλειοψηφία των παιδικών χαρών, επίσης δε διαθέτει σύστημα απορροής υδάτων (85%) ούτε και σύστημα αποτροπής εισόδου αδέσποτων ζώων (96%)».
- Η απουσία σημείων σκίασης και προστασίας από τη βροχή στις μεγαλύτερες παιδικές χαρές, σε ποσοστό 93%.
- Η απουσία παιχνιδιών με τη σήμανση που προβλέπει ο νόμος σε ποσοστό 70%.
Τι κάνουμε σε περίπτωση ατυχήματος;
Ακόμα και αν προορισμός μας είναι μια καινούρια παιδική χαρά που πληροί όλες τις προδιαγραφές, γνωρίζουμε εκ πείρας ότι ειδικά ένα πολύ μικρό παιδί, μπορεί να πάθει μικροατυχήματα στο πιο ασφαλές περιβάλλον. Γι’ αυτό, είναι καλό να έχουμε μαζί μας είδη πρώτης βοήθειας όπως λευκοπλάστ, Betadine, βαμβάκι και μαντηλάκια με αντιμικροβιακή δράση. Αν, από την άλλη, ο μη γένοιτο, συμβεί στο παιδί μας κάποιο ατύχημα που θεωρούμε ότι οφείλεται στην ακαταλληλότητα μιας παιδικής χαράς, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε, σύμφωνα με την κ. Φουντουλάκη, ότι «ο οικείος δήμος ουδόλως αποποιείται την ευθύνη του με την τοποθέτηση πινακίδας στην οποία αναγράφεται ότι η παιδική χαρά δεν διαθέτει πιστοποίηση και η χρήση της γίνεται με ευθύνη των γονέων ή των συνοδών των ανηλίκων». Κι αυτό γιατί, όπως διευκρινίζει, «όπου ο δήμος κρίνει ότι μια παιδική χαρά είναι ακατάλληλη οφείλει να τη σφραγίζει ο ίδιος άμεσα ή να αποξηλώσει τα επικίνδυνα παιχνίδια».
BOOM Note: Οι παραπάνω πληροφορίες είναι μερικές μόνο από τις προδιαγραφές κατασκευής και συντήρησης των παιδικών χαρών. Για περισσότερες λεπτομέρειες μπορείτε να κατεβάσετε από τη σελίδα του eap.gr την εργασία της κ. Φουντουλάκη «Ασφάλεια στις παιδικές χαρές. Ο ρόλος της συντήρησης» (2019).
