Η Παιδίατρος Κατερίνα Κατσιμπάρδη και η Μαία Αναστασία Νομικού μάς δίνουν όλες τις πληροφορίες που χρειάζεται να γνωρίζουμε για το μητρικό θηλασμό την εποχή του κορονοϊού COVID-19 σε ένα Q&A που κάθε μαμά πρέπει να διαβάσει.
Αν η μητέρα νοσήσει ή εμφανίσει ύποπτα συμπτώματα κορονοϊού COVID-19 πρέπει να σταματήσει τον θηλασμό;
Μία μητέρα που ούτως ή άλλως θηλάζει το παιδί της και κάποια στιγμή εμφανίζει συμπτώματα της νόσου από τον ιό SARS-COVID-19, το πιο πιθανό είναι ότι και το παιδί της θα έχει ήδη επιμολυνθεί. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) συστήνει ότι οι γυναίκες με COVID-19 μπορούν να θηλάσουν αν το επιθυμούν.
Η Ελληνική Μαιευτική και Γυναικολογική Εταιρεία αναφέρει ότι αν και δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι ο ιός μεταδίδεται μέσω μητρικού γάλακτος, αντενδείκνυται ο θηλασμός λόγω έκθεσης του νεογνού στις αναπνευστικές εκκρίσεις της μητέρας. Στην περίπτωση που η μητέρα επιθυμεί να θηλάσει προτείνει για τη διατήρηση της γαλουχίας τη χρήση θήλαστρου με απόρριψη του γάλακτος.
Η Ελληνική Εταιρεία Μαιευτικού και Γυναικολογικού Επείγοντος αναφέρει ότι όσον αφορά τον COVID-19 φαίνεται ότι ο ιός δεν μεταδίδεται μέσω του θηλασμού, οπότε εάν αυτό επιθυμεί η μητέρα μπορεί να το πράξει. Έχουν εξεταστεί τόσο δείγματα αμνιακού υγρού όσο και γάλακτος από πάσχουσες μητέρες και ο ιός δεν έχει ανιχνευθεί. Τόσο ο θηλασμός όσο και η επαφή της μητέρας με το μωρό της προσφέρουν πολλαπλά οφέλη. Επομένως, στην περίπτωση που η μητέρα έχει διαγνωσθεί με COVID-19 δεν συστήνεται διακοπή του θηλασμού, αλλά θα πρέπει να γίνει ακολουθώντας συγκεκριμένες οδηγίες και μέτρα προστασίας. Επίσης, αναφέρει ότι τα μωρά πρέπει για 14 μέρες να μην έρχονται σε επαφή με τις θετικές στον SARS-CoV-2 μητέρες τους, κάτι που εφαρμόστηκε στην Κίνα. Η τελική απόφαση πρέπει να λαμβάνεται από κοινού σε συνεννόηση με τη μητέρα και να εξατομικεύεται ανάλογα με την βαρύτητα της νόσου. Υπάρχει και η σύσταση τα νεογνά νοσούντων μητέρων να αντιμετωπίζονται ως πιθανά κρούσματα και να νοσηλεύονται απομονωμένα.
Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) δεν έχει συγκεκριμένη κατεύθυνση για τον θηλασμό κατά τη διάρκεια μόλυνσης από όμοιους ιούς όπως ο SARS-CoV ή ο ιός Αναπνευστικού Συνδρόμου Μέσης Ανατολής (MERS-CoV). Το CDC συστήνει ότι η μητέρα με γρίπη μπορεί να συνεχίζει να θηλάζει ή να αντλεί μητρικό γάλα εφόσον παίρνει όλες τις απαραίτητες προφυλάξεις ώστε να αποφευχθεί η μετάδοση του ιού στο βρέφος.
Τι συμβαίνει με τις μητέρες που γεννούν το μωρό τους ενώ οι ίδιες νοσούν;
Σε σχέση με την ασφάλεια του θηλασμού στην περίπτωση που μια γυναίκα γεννά το μωρό της ενώ νοσεί από τον ιό, οι απόψεις στην επιστημονική κοινότητα διίστανται. Το CDC 2020 αναφέρει ότι η επιλογή απομόνωσης της μητέρας από το μωρό της θα πρέπει να είναι η πρώτη επιλογή. Σημειώνει ωστόσο, ότι θα πρέπει η απόφαση να λαμβάνεται μετά από πλήρη ενημέρωση της οικογένειας για τα οφέλη και τους κινδύνους αυτής της επιλογής.
Αντίθετα, οι οδηγίες του Βασιλικού Κολλεγίου Μαιευτήρων-Γυναικολόγων (RCOG), αναφέρουν ότι μια τέτοια απόφαση δεν πρέπει να λαμβάνεται εύκολα καθώς ο χωρισμός της μητέρας από το νεογνό της για 14 ημέρες μπορεί να επιφέρει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική τους υγεία και στην εγκατάσταση του θηλασμού. Εάν το νεογνό είναι υγιές, προτείνουν η μητέρα και το νεογνό να είναι μαζί. Σημειώνουν ωστόσο, ότι η απόφαση πρέπει να λαμβάνεται ανάλογα με την κλινική εικόνα της μητέρας και του νεογνού, ύστερα από ανάλυση των κινδύνων και των ωφελειών κάθε επιλογής στην οικογένεια και πάντα σε συνεργασία με τους νεογνολόγους.
Ποια μέτρα προφύλαξης πρέπει να λάβει η μητέρα εάν συνεχίσει να θηλάζει;
Ο βασικός κίνδυνος είναι η μετάδοση μέσω της στενής επαφής. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ τα μέτρα που θα πρέπει να λαμβάνονται είναι τα εξής κατά την διάρκεια του θηλασμού:
- Όταν η μητέρα θηλάζει, θα πρέπει να καλύπτει το στόμα και τη μύτη με ένα χαρτομάντιλο αν βήχει ή φτερνίζεται, ή με το εσωτερικό του αγκώνα της. Να πετάξει τα χρησιμοποιημένα χαρτομάντιλα αμέσως σε κάδο απορριμμάτων.
- Να φοράει μάσκα αν είναι απαραίτητο
- Να πλένει τα χέρια της πριν και μετά την επαφή με το μωρό.
- Συστηματικά να καθαρίζονται και να απολυμαίνονται οι επιφάνειες που χρησιμοποιούνται από τη μητέρα και το μωρό.
- Αποφυγή ασπασμών στο νεογνό τους- ιδιαίτερα στο κεφάλι/ πρόσωπο/ χέρια του.
Αν η μητέρα διακόψει το θηλασμό, μπορεί να συνεχίσει να αντλεί γάλα με το θήλαστρο;
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ δεν είναι ξεκάθαρο αν ο αυτός ο κορονοϊός επιβιώνει στις επιφάνειες, αλλά φαίνεται να συμπεριφέρεται όπως και οι υπόλοιποι κορονοϊοί. Οι μελέτες υποδεικνύουν ότι οι κορονοϊοί ίσως επιβιώνουν από λίγες ώρες έως αρκετές μέρες σε επιφάνειες και αυτό ποικίλλει ανάλογα τις συνθήκες που επικρατούν (είδος επιφάνειας, θερμοκρασία, υγρασία περιβάλλοντος). Οι οδηγίες που έχει εκδώσει λοιπόν ο ΠΟΥ είναι οι εξής:
- Η μητέρα πρέπει να χρησιμοποίει το θήλαστρο αφού πρώτα έχει πλύνει πολύ σχολαστικά τα χέρια της.
- Μετά τη χρήση είναι υποχρεωτικό να πλένεται και να αποστειρώνεται.
- Το γάλα που αντλείται με το θήλαστρο θα μπορούσε να το δώσει στο μωρό και ένα άλλο υγιές άτομο.
Πόσο ρόλο παίζει η καλή ψυχολογία της μαμάς;
Aς μην ξεχνάμε ότι η ψυχική μας υγεία είναι εξίσου σημαντική με την σωματική. Οι νέες μητέρες, μπορούν, τηρώντας τα κατάλληλα μέτρα, να βγαίνουν για ένα σύντομο περπάτημα στη κοντινή περιοχή γύρω από το σπίτι ή όταν έχει καλό καιρό να βγαίνουν στο μπαλκόνι με το μωρό.
Kατερίνα Κατσιμπάρδη, Παιδίατρος, Δικάκτωρ Ιατρικής ΕΚΠΑ, pedkatsibardi@gmail.com
Aναστασία Νομικού, Μαία, anastasianomikou1414@gmail.com
