Mητέρα δύο παιδιών η ίδια, η Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων αρμόδια για τη Δημογραφική Πολιτική, την Οικογένεια και την Ισότητα των Φύλων Μαρία Συρεγγέλα αποδεικνύει έμπρακτα πως είναι εξαιρετικά ευαισθητοποιημένη απέναντι στον θεσμό της οικογένειας και έχει βάλει τα δυνατά της να αλλάξει μια για πάντα όλα όσα μέχρι σήμερα θεωρούσαμε δυστυχώς «δεδομένα». Ο νέος εργασιακός νόμος καθιερώνει την άδεια πατρότητας, προστατεύει τη νέα μαμά και δεσμεύεται πως στο εξής κάθε μαμά θα αντιμετωπίζεται με ισότητα και αξιοκρατία. Η συζήτηση μαζί της με έκανε να χαμογελάσω, γιατί αισθάνθηκα πως όσα μου είπε τα εννοεί λέξη προς λέξη.
Κυρία Συρεγγέλα, θα ξεκινήσω με κάτι που εγώ προσωπικά θεωρώ πολύ σημαντικό. Είστε και η ίδια μητέρα δύο παιδιών. Πόσο πολύ επηρεάζει ο ρόλος σας αυτός τις αποφάσεις σας αλλά και την επιθυμία σας να εξυγιανθεί το Σύστημα στην Ελλάδα;
Η μητρότητα, όπως και η πατρότητα, αποτελεί αναμφισβήτητα ένα σημαντικό, πρόσθετο «εργαλείο» ερμηνείας και κατανόησης του κόσμου και των προκλήσεων που μπορεί να αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενες και οι εργαζόμενοι μετά την απόκτηση ενός παιδιού. Δεν μπορεί, και δεν πρέπει, ωστόσο, να είναι ο βασικός άξονας πάνω στον οποίο κάποιος θα δημιουργήσει καθολικούς κανόνες, οι οποίοι στη συνέχεια θα επηρεάσουν δεκάδες χιλιάδες ξεχωριστές οικογένειες, καταστάσεις και ανάγκες.
Οδηγός, λοιπόν, σε κάθε βήμα μου είναι πρωτίστως η εμπειρία και η γνώση που έχω αποκτήσει από την ενασχόλησή μου για πάνω από δύο δεκαετίες με τα θέματα ισότητας των φύλων. Ευαισθησία και προσωπικές αξίες δίχως κατανόηση, κατάρτιση και αντίληψη της πολυπλοκότητας των θεμάτων που σχετίζονται με τη σύγχρονη ελληνική οικογένεια, δυστυχώς, δεν θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε τόσο προσεκτικά σχεδιασμένες και καινοτόμες διατάξεις, όπως αυτές που περιλαμβάνονται στον νέο εργασιακό νόμο.
Άδεια πατρότητας. Στην Ευρώπη θεωρείται δεδομένη, εδώ όμως μοιάζει με μία πολύ σημαντική, νέα κατάκτηση. Τι προβλέπει ο νέος εργασιακός νόμος για τους μπαμπάδες που τόσο πολύ τους έχουν ανάγκη κοντά τους οι νέες μαμάδες;
Η άδεια πατρότητας αποτελεί ένα μέτρο η υιοθέτηση του οποίου μας φέρνει πιο κοντά στην αντιμετώπιση των σύγχρονων, επαγγελματικών και κοινωνικών αναγκών στη χώρα μας. Όπως προβλέπεται στον νέο εργασιακό νόμο, εφεξής όχι μόνο οι γυναίκες, αλλά και οι άνδρες θα μπορούν μετά τη γέννηση του παιδιού τους να λαμβάνουν άδεια μετ’ αποδοχών από την εργασία τους. Θεσπίζεται η γονική άδεια ως ατομικό και αμεταβίβαστο δικαίωμα κάθε γονέα, ώστε να συμμετέχουν από κοινού στην ανατροφή του παιδιού τους.
Θα ήθελα την αλήθεια από εσάς. Πιστεύετε πως οι νέες εργαζόμενες μαμάδες είναι προστατευμένες όταν κάνουν χρήση των αδειών μητρότητας και των άλλων διευκολύνσεων ή ρισκάρουν να χάσουν στο άμεσο μέλλον τη δουλειά τους;
Τα φαινόμενα καταπάτησης των εργασιακών δικαιωμάτων, όπως είναι η χρήση της άδειας μητρότητας, δυστυχώς δεν έχουν εξαλειφθεί οριστικά από τον «χάρτη» των εργασιακών σχέσεων. Υπήρχαν και υπάρχουν. Δεν κλείνουμε τα μάτια. «Στοίχημα», ωστόσο, του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων είναι ο νέος εργασιακός νόμος να λειτουργήσει ως ένα αδιαπέραστο «ανάχωμα» απέναντι σε κάθε προσπάθεια κατάλυσης των νόμων και στοχοποίησης της μητρότητας. Εφεξής, λοιπόν, καμία γυναίκα δεν θα πρέπει να φοβάται πως τίθεται σε κίνδυνο η θέση εργασίας της, καθώς προβλέπεται η απαγόρευση της απόλυσης των εργαζομένων για όσο χρόνο θέλουν να κάνουν χρήση των ευέλικτων ρυθμίσεων. Σημειώνεται δε πως το ίδιο νομοσχέδιο έχει προνοήσει ώστε η άδεια με αποδοχές, αλλά και οποιοδήποτε άλλο ευνοϊκό μέτρο, να έχει «αποδέκτες» και τους δύο γονείς, αλλά και τους φροντιστές εργαζόμενους.
Ποια είναι η πιο σημαντική συμβουλή που θα θέλατε να δώσετε στις νέες μαμάδες;
Αν κάτι μπορώ να πω με σιγουριά, είναι πως οι νέες μητέρες αποτελούν πηγή έμπνευσης και θαυμασμού. Καλούνται να αντιμετωπίσουν καθημερινά ένα δύσκολο πλέγμα υποχρεώσεων, που εκτείνεται από τη φροντίδα της οικογένειας και φτάνει ως την επαγγελματική ανέλιξη, την παραγωγικότητα, αλλά ακόμα και τον ίδιο τον ποιοτικό χρόνο που θα πρέπει όλοι να διασφαλίζουμε με τον εαυτό μας.
Μοναδική συμβουλή άρα που θα μπορούσε να δώσει κάποιος σε γυναίκες τόσο δυναμικές και αξιέπαινες είναι να μένουν ενημερωμένες και να διεκδικούν όλα όσα τους αξίζουν και όλα όσα τους προσφέρονται από την Πολιτεία. Σήμερα υπάρχουν νόμοι και θεσμοί οι οποίοι προστατεύουν τη μητρότητα όσο ποτέ στο παρελθόν. Τις θέλουμε, ωστόσο, κοντά μας. Θέλουμε να έχουν φωνή και να μη διστάζουν να καταγγέλλουν οτιδήποτε βιώνουν ως διάκριση ή αποκλεισμό. Έτσι μόνο θα γίνει εφικτή η εξάλειψη οποιασδήποτε διάκρισης σε βάρος τους.
Ποια δυσκολία αντιμετωπίζει κάθε νέα μαμά στην Ελλάδα και πότε άραγε θα μπορούμε να μιλάμε με αυτοπεποίθηση για ισότητα των δύο φύλων;
Η ισότητα των δύο φύλων δεν είναι πλέον ένα σχέδιο επί χάρτου. Υπάρχουν συγκεκριμένες πολιτικές και συγκεκριμένοι νόμοι που διασφαλίζουν ένα πλέγμα προστασίας για τις γυναίκες γενικότερα, αλλά και για τις νέες μητέρες ειδικότερα. Η προστασία της άδειας μητρότητας, η κύρωση της Σύμβασης 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO) για την εξάλειψη της βίας και της παρενόχλησης στην εργασία, οι άδειες πατρότητας, το Έργο Share για την προώθηση μέτρων συμφιλίωσης μεταξύ επαγγελματικής-οικογενειακής ζωής, αλλά και το Πρόγραμμα «Νταντάδες στο Σπίτι» είναι μόνο μερικές από τις δράσεις που προωθούνται προς αυτήν την κατεύθυνση. Το νομοθετικό πλαίσιο βελτιώνεται μέρα με την ημέρα. Ας είμαστε όμως ειλικρινείς. Η πλήρης ισότητα των φύλων δεν περνά μόνο μέσα από τους νόμους ή τον κρατικό έλεγχο. Περνά πρωτίστως μέσα από την ίδια μας την κουλτούρα και τη στάση μας απέναντι στον υπάλληλό μας, στον συνεργάτη μας, στον γνωστό μας.
Φαίνεται πως το 2021 την ιστορία την έγραψαν οι γυναίκες. Ποιο αποτύπωμα θέλετε να αφήσετε με τη δική σας συμβολή σε αυτό το σπουδαίο ρεύμα;
Το 2021 είναι μία χρονιά που αναμφισβήτητα τα θέματα ισότητας των φύλων, καθώς και η προστασία της αξιοπρέπειας στον εργασιακό χώρο είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο. Νομίζω όμως ότι οι εξελίξεις αυτές κάθε άλλο παρά τυχαίες είναι. Οι συνθήκες είναι πλέον ώριμες, ώστε καμία κακοποιητική πράξη ή παρενόχληση να μη μένει ατιμώρητη και καμία επιχείρηση να μην μπορεί να καταπατά θεσπισμένα εργασιακά δικαιώματα υπέρ των γυναικών. Επιθυμία μου είναι ο «άνεμος» αυτός της εξυγίανσης να συνεχισθεί, ώσπου να επέλθει η πλήρης κάθαρση. Ζητούμενο για μένα είναι, σταδιακά, να μην υπάρχει ούτε ένας πολίτης που να νιώθει πως δεν έχει φωνή, πως δεν
προστατεύεται, πως δεν είναι ισότιμο μέλος μίας κοινωνίας. Αυτό νομίζω ότι θα είναι το διαχρονικότερο αποτύπωμα που θα μπορούσε κάποιος να αφήσει από την ευαίσθητη αυτή θέση την οποία υπηρετώ.
Ποιο μάθημα ζωής θέλετε να πάρουν από εσάς οι δυο γιοι σας;
Πιστεύω ότι η πιο χρήσιμη συμβουλή που μπορεί να δώσει κάποιος στο παιδί του είναι πως οι κοινωνίες προχωρούν και εξελίσσονται μόνο μέσα από την αγάπη και τον σεβασμό. Θα ήθελα, λοιπόν, να μάθουν να εκτιμούν, να πράττουν αφού σκεφτούν και να υποστηρίζουν πάντα το δίκαιο. Ακόμη και όταν αυτός φαντάζει ο πιο δύσκολος δρόμος...
H Μαρία Συρεγγέλα είναι Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων αρμόδια για τη Δημογραφική Πολιτική, την Οικογένεια και την Ισότητα των Φύλων.
Facebook: @MariaSyrengela
Instagram: @maria_syrengela
Twitter: @mariasyrengela
Διαβάστε αυτό και πολλά ακόμα άρθρα στο καλοκαιρινό τεύχος του BOOM που μπορείτε να διαβάσετε και online
πατώντας επάνω στο εξώφυλλο
