Το παιδί σας πηγαίνει πλέον σχολείο. Ανάμεσα στα «καινούρια» που θα σας φέρει στο σπίτι, ενδέχεται να είναι και κουβέντες που αφορούν το σεξ. Εάν λοιπόν δεν έχετε μιλήσει ανοιχτά στο παιδί σας για το σώμα του από νωρίς, ποτέ δεν είναι αργά. Πώς όμως και μια λάθη πρέπει να αποφύγουμε; Η Δρ. Νιόβη Μιχαλοπούλου, Κλινική Ψυχολόγος και Ψυχοθεραπεύτρια, και συνεργάτιδα του Σωματείου ΕΛΙΖΑ – Εταιρία Κατά της Κακοποίησης του Παιδιού μας δίνει όλες τις απαντήσεις
Πώς μιλάμε στο παιδί για το σώμα του;
Στο παιδί μιλάμε ανοιχτά για το σώμα του. Έτσι ακριβώς όπως του αναφέρουμε τις λέξεις γόνατο, μαλλιά, μπάλα, ποτήρι, του λέμε και τις λέξεις αιδοίο, όρχεις, πέος. Η αναφορά όλων των οργάνων του σώματος με την «ορθή» λέξη δηλώνει ευθέως στο παιδί ότι δεν χρειάζεται να νιώθουμε «άβολα» για κανένα σημείο του σώματός μας. Δεν έχουμε κανέναν απολύτως λόγο να «καμουφλάρουμε» κάποια σημεία του σώματός μας ονοματίζοντάς τα με λέξεις όπως «πουλάκι», «τζιτζί» ακριβώς επειδή εμείς νιώθουμε σαν «βρισιά» μία απολύτως «καθαρή» λέξη. Αυτό δεν προάγει την υγιή σεξουαλικότητα. Επιπλέον, στον χώρο του σχολείου είναι ακόμα πιο επιβεβλημένο να γνωρίζει το παιδί πώς να κρατά το σώμα του καθαρό και να το φροντίζει, όπως φροντίζει και τη διατροφή του.
BOOM info: Έχει αποδειχτεί ότι τα παιδιά που μιλούν ανοιχτά και με επιστημονικούς όρους για το σώμα τους και τα προσωπικά τους μέρη προστατεύονται από την κακοποίηση, περιμένουν περισσότερο πριν από την πρώτη τους επαφή και χρησιμοποιούν πιο συχνά προφύλαξη.
Είναι υποχρέωση του σχολείου ή των γονιών να μιλήσουν στο παιδί για το σεξ;
Η διαπαιδαγώγηση ξεκινά από το σπίτι και συνεχίζεται στο σχολείο, όπως, άλλωστε, καθετί που σχετίζεται με την ανατροφή κάθε παιδιού. Στο σπίτι μαθαίνουμε σωστούς τρόπους, όρια, συνέπεια και αυτές οι «αρετές» συνεχίζουν να διδάσκονται και στο σχολείο. Δεν είναι δυνατόν λοιπόν να προσπαθούμε να «χτίσουμε» ολοκληρωμένες προσωπικότητες παραλείποντας τη σεξουαλική αγωγή. Ούτε στο σπίτι ούτε στο σχολείο. Το να μάθουν τα παιδιά, ήδη από μικρή ηλικία, το σώμα τους, τη λειτουργία και τις ανάγκες του δεν τα οδηγεί πιο γρήγορα στο σεξ, αλλά τα οδηγεί εκεί με ασφάλεια. Βλέπω τους γονείς μου γυμνούς; Το αδερφάκι μου; Συνήθως, έως τα 8-9 χρόνια, τα παιδιά απολαμβάνουν την ελευθερία να μη φορούν τα ρούχα τους. Ούτε είναι κακό να δουν εμάς –τους γονείς τους δηλαδή– γυμνούς (εάν εμείς είμαστε άνετοι με αυτό). Οι κανόνες για το γυμνό μέσα στο σπίτι είναι οι κανόνες της αξιοπρέπειας, του σεβασμού και της συναίνεσης. Αν και οι γονείς και τα παιδιά αισθάνονται άνετα με το να κυκλοφορούν γυμνοί, δεν υπάρχει κάποιο θέμα. Τις περισσότερες φορές όμως, κάποια στιγμή στην προεφηβεία, τα πράγματα αρχίζουν να παίρνουν άλλη τροπή. Η ντροπή κάνει την εμφάνισή της και είναι σημαντικό να την αντιμετωπίζουμε ως ένα πολύ φυσιολογικό συναίσθημα, που δεν πρέπει να το γελοιοποιούμε. Το ίδιο ισχύει και με τα αδέρφια, το μπάνιο και το ντύσιμο. Όσο το μπάνιο μαζί είναι απολαυστικό, παιχνιδιάρικο και συναινετικό, τα παιδιά το απολαμβάνουν. Αν, κάποια στιγμή, προσέξουμε μια διαφορά στη συμπεριφορά του παιδιού γύρω από το μπάνιο, τότε αναγνωρίζουμε την ανάγκη του για ιδιωτικό χώρο.
Τι να κάνω αν πιάσω το παιδί μου να «παίζει τον γιατρό»;
Είναι ένα φυσιολογικό κομμάτι της ανάπτυξης. Πριν από τα 5 έτη, συνήθως, είναι ένα ανέμελο παιδικό παιχνίδι με στόχο τη γύμνια και την ελευθερία. Μετά τα 5 θα παίρνουν αυτά τα παιχνίδια πιο σοβαρά και θα τα παίζουν κρυφά, ενώ μεταξύ 7-10 το παιχνίδι βασίζεται στο να κοιτούν, να δείχνουν και να αγγίζουν. Είναι μέρος της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησής τους και μια πρόβα για μια υγιή ενήλικη σεξουαλικότητα. Το αν θα παραμείνει μια απολαυστική εμπειρία εξαρτάται από το αν το παιδί συμμετέχει με τη θέλησή του και από το πώς αντιδρούμε εμείς οι ενήλικες σε αυτό. Αντιμετωπίστε αυτήν τη σκηνή ως άλλη μία ευκαιρία για μάθημα. «Δεν είμαι θυμωμένη ούτε έκανες κάτι κακό. Ήταν παιχνίδι αυτό που παίζατε; Δεν θέλω να το κάνεις με κάποιον που δεν είναι στην ηλικία σου. Θα μου το πεις αν κάτι τέτοιο συμβαίνει και δεν είναι διασκεδαστικό;».
BOOM info: Από πολύ νωρίς είναι σημαντικό τα παιδιά να γνωρίζουν ότι υπάρχουν τρία εντελώς προσωπικά σημεία στο ανθρώπινο σώμα: το στόμα, το στήθος και τα γεννητικά όργανα, τα οποία κανείς δεν μπορεί να δει (ή να δείξει) ή και να ακουμπήσει πάνω τους χωρίς την άδειά τους. Τους μαθαίνουμε έτσι τα βασικά περί συναίνεσης. Το σώμα τους είναι δικό τους και εκείνα έχουν το πάνω χέρι. Μπορούν να πουν «Όχι!» σε αγγίγματα που τα κάνουν να νιώθουν άσχημα.
ΕΛΙΖΑ: Εταιρία κατά της Κακοποίησης του Παιδιού
Διεύθυνση: Ερμού & Χριστοπούλου 2, 10563 Αθήνα
Τηλέφωνο: 2103231704
Website: www.eliza.org.gr
Facebook: ΕΛΙΖΑ - Εταιρεία κατά της κακοποίησης του παιδιού
Instagram: @eliza_society
E-mail: info@eliza.org.gr
Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Χαρούμενα Πρωτάκια - the BOOM edition, που παρέλαβαν 20.000 πρωτάκια τον Σεπτέμβριο του 2021.
