Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί μία από τις συχνότερα εμφανιζόμενες μορφές καρκίνου παγκοσμίως και είναι η πρώτη σε αριθμό κρουσμάτων στο γυναικείο πληθυσμό. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περίπου 2.261.419 γυναίκες διαγνώστηκαν με καρκίνο του μαστού το 2020, παγκοσμίως. Στην Ελλάδα αναφέρονται περίπου 7.772 νέες περιπτώσεις το χρόνο. Η θνητότητα από τη νόσο έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, γεγονός που αποδίδεται κυρίως στους εξής δύο παράγοντες: α) στη διάγνωση της νόσου σε πρωιμότερο στάδιο με την ευρεία εφαρμογή του προ συμπτωματικού ελέγχου (screening) και β) στην πρόοδο στη συστηματική θεραπεία του καρκίνου του μαστού. Σημαντικό ρόλο έχουν και οι γονιδιακές εξετάσεις που πραγματοποιούνται σήμερα για την εκτίμηση του κινδύνου υποτροπής στις γυναίκες με πρώιμο καρκίνο μαστού και έτσι καθορίζεται η μετέπειτα παρακολούθηση και θεραπεία τους. Η ανίχνευση ορισμένων γονιδίων με μεθόδους όπως το Oncotype DX ή MammaPrint συσχετίζεται με επιθετικότερες μορφές καρκίνου και έχει αποδειχθεί ότι οι γυναίκες που πάσχουν από αυτές ωφελούνται από τη συμπληρωματική χημειοθεραπεία.
Η χειρουργική αντιμετώπιση παραμένει πρωταρχικής σημασίας για τη θεραπεία στην πλειονότητα των γυναικών με καρκίνο μαστού. Άλλες θεραπείες που συμπληρώνουν τη χειρουργική αντιμετώπιση αλλά χορηγούνται και ανεξάρτητα είναι η ακτινοθεραπεία, η ορμονοθεραπεία, η χημειοθεραπεία, η στοχευμένη θεραπεία και πιο πρόσφατα η ανοσοθεραπεία.
Όσον αφορά τις συστηματικές θεραπείες, τα τελευταία χρόνια οι θεαματικές εξελίξεις στο πεδίο της μοριακής βιολογίας έχουν οδηγήσει σε ταυτοποίηση των οδών της καρκινογένεσης, στην ανάλυση των μηχανισμών αντίστασης στις θεραπείες και στη δημιουργία νέων θεραπευτικών προσεγγίσεων. Οι ορμονικοί υποδοχείς οιστρογόνων (ER) και προγεστερόνης (PR) και η HER2 πρωτεΐνη αποτελούν τους βιοδείκτες που χρησιμοποιούνται στην διάκριση των διαφορετικών υπότυπων του καρκίνου του μαστού, καθορίζουν την πρόγνωση (πόσο επιθετικός είναι ο καρκίνος) και την επιλογή θεραπείας.
Ορμονοθεραπεία είναι η χρήση φαρμάκων που με τη δράση τους μειώνουν ή σταματούν την ανάπτυξη των ορμονοευαίσθητων καρκινικών κυττάρων δηλαδή των κυττάρων που έχουν ορμονικούς υποδοχείς. Ένα ή συνδυασμός φαρμάκων όπως η ταμοξιφαίνη, οι αναστολείς αρωματάσης και τα LHRH ανάλογα όπως η τριπτορελίνη επιλέγονται να χορηγηθούν ανάλογα με την εμμηνοπαυσιακή κατάσταση της γυναίκας και για διάστημα που φτάνει τα 5 χρόνια.
Όσον αφορά τη χημειοθεραπεία, μπορεί να χορηγηθεί πριν από την χειρουργική επέμβαση και λέγεται εισαγωγική ή νεοεπικουρική χημειοθεραπεία (neo-adjuvant chemotherapy) και χρησιμοποιείται για τη συρρίκνωση του όγκου. Στις περισσότερες περιπτώσεις χορηγείται μετά τη χειρουργική επέμβαση όταν ο ογκολόγος έχει αξιολογήσει τα κριτήρια της πιθανής επανεμφάνισης του καρκίνου για να μειωθεί ο κίνδυνος επανεμφάνισης του καρκίνου ή η διασπορά του σε άλλα όργανα του σώματος και είναι γνωστή σαν συμπληρωματική θεραπεία ( (adjuvant chemotherapy). Η χημειοθεραπεία συνήθως επαναλαμβάνεται κάθε 2, 3 ή 4 βδομάδες. Το όλο πρόγραμμα ολοκληρώνεται σε μερικούς μήνες ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου. Για τις ασθενείς με υπερέκφραση HER2, συνιστάται θεραπεία με HER2-στοχεύουσες συστηματικές θεραπείες όπως είναι τα μονοκλωνικά αντι-HER2 αντισώματα σαν το trastuzumab κ.α.
Η εντατική έρευνα έχει αναδείξει τα τελευταία χρόνια και άλλους βιοδείκτες για την επιλογή θεραπείας με χαρακτηριστικό παράδειγμα την έκφραση του βιοδείκτη PD-L1 στον τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού που ανταποκρίνεται στην ανοσοθεραπεία. Η ανοσοθεραπεία ως μια από τις πιο πρόσφατες εξελίξεις στη θεραπεία του καρκίνου του μαστού είναι η θεραπευτική μέθοδος, που χρησιμοποιεί το ανοσοποιητικό μας σύστημα, στον αγώνα κατά του καρκίνου
Οι περισσότερες γυναίκες μετά από την ενδεδειγμένη συμπληρωματική θεραπεία για τον καρκίνο του μαστού, δεν παρουσιάζουν κανένα άλλο πρόβλημα, όμως, για κάποιες γυναίκες ο καρκίνος του μαστού επανεμφανίζεται. Η θεραπεία στις περιπτώσεις αυτές εξαρτάται από την έκταση της υποτροπής. Σε τοπική υποτροπή η χειρουργική αντιμετώπιση μπορεί να κριθεί σκόπιμη ενώ σε περίπτωση μεταστάσεων σε άλλα όργανα του σώματος η συστηματική θεραπεία (ορμονοθεραπεία, χημειοθεραπεία, HER2 στοχεύουσα θεραπεία και ανοσοθεραπεία) είναι η θεραπεία επιλογής.
Η πρόοδος στη θεραπεία του καρκίνου του μαστού είναι πραγματικά επαναστατική καθώς υπάρχουν πλέον υψηλά ποσοστά ίασης στα πρώιμα στάδια, αλλά και μακροχρόνια επιβίωση με εξαιρετική ποιότητα ζωής ακόμα και σε προχωρημένες περιπτώσεις.
Το EverydayWins έχει φτιαχτεί αποκλειστικά για τις γυναίκες με καρκίνο του μαστού, με σκοπό την έγκυρη ενημέρωσή τους σχετικά με τη νόσο. Μπορείτε να ενημερωθείτε για τις θεραπείες και να διαβάσετε συμβουλές που θα βοηθήσουν την καθημερινότητά σας στο https://www.everydaywins.org/el/ .Τα video με μαρτυρίες γυναικών που ζουν με καρκίνο του μαστού ή τον έχουν ξεπεράσει, σίγουρα αποτελούν πολύτιμη βοήθεια για κάθε γυναίκα που αντιμετωπίζει αυτή την ασθένεια.
Πηνελόπη Τριανταφυλλοπούλου, MD
Medical Director
Ipsen Greece &Cyprus
