Γεωργία Καρκάνη
Fri, 23/08/2024 - 13:35
«Τσακώνονται όλη μέρα»: Αυτή είναι μια ατάκα που ακούμε σταθερά από γονείς δύο -ή και περισσότερων- παιδιών, πιθανότατα ενώ εκείνοι έχουν στρέψει το απελπισμένο βλέμμα τους στα αδερφάκια που, για ακόμα μία φορά, έχουν αρπάξει το ίδιο παιχνίδι, το καθένα από μία άκρη, και το τραβούν με μανία προσπαθώντας να το κάνουν όλο δικό τους. Καθώς μεγαλώνουν τα παιδιά, και μαθαίνουν πώς να ελέγχουν τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά τους, οι γονείς αφήνουν τα αδέρφια να τα βγάζουν πέρα μόνα στις καθημερινές συγκρούσεις τους – εκτός φυσικά από ακραίες περιπτώσεις. Τι γίνεται όμως με τις μικρότερες ηλικίες, όπου κάθε καβγάς στο σπίτι καταλήγει σε κλάματα, φωνές, ίσως ακόμα και ξύλο, κάνοντάς το να μοιάζει με πεδίο μάχης; Εκεί, μαμά και μπαμπάς αισθάνονται ότι έχουν αναλάβει ρόλο διαιτητή πλήρους απασχόλησης. Πώς διαχειριζόμαστε τέτοιες περιπτώσεις;
Τι κάνουμε
- Δεν επεμβαίνουμε αμέσως: Αν ο καβγάς βρίσκεται (ακόμα) στο πεδίο της λεκτικής αντιπαράθεσης, παρακολουθούμε διακριτικά την εξέλιξή του. Έτσι, δίνουμε την ευκαιρία στα παιδιά να καλλιεργήσουν δεξιότητες επίλυσης συγκρούσεων με αδέρφια αλλά και φίλους.
- Αν φτάσουν σε σημείο καμπής τα χωρίζουμε: Όπου σημείο καμπής, ανάλογα και με την ηλικία, είναι το στάδιο όπου φτάνουν στα πρόθυρα του κλάματος ή της σωματικής βίας. Μπορούμε, τότε, να τα χωρίσουμε π.χ. σε διαφορετικά δωμάτια μέχρι να ηρεμήσουν. Επεμβαίνουμε επίσης να παρατηρήσουμε μια άδικη συμπεριφορά σε εξέλιξη – για παράδειγμα, αν δούμε το ένα παιδί να παίρνει ένα παιχνίδι από το αδερφάκι του διά της βίας. Καθιστούμε σαφές ότι αυτή δεν είναι επιθυμητή.
- Κρατάμε την ψυχραιμία μας: Εύκολο στα λόγια, δύσκολο στην πράξη αλλά σημαντικό γιατί, ας μην ξεχνάμε, είμαστε εμείς το δυνατότερο πρότυπό τους.
- Κρατάμε τη συζήτηση για αργότερα: Περιμένουμε να ηρεμήσουν τα πνεύματα για να συζητήσουμε με τα παιδιά πώς μπορούν, την επόμενη φορά, να αντιμετωπίσουν μια διαφωνία τους. Με τα μικρότερα μπορούμε να επιστρατεύσουμε και ένα παιχνίδι ρόλων. Πόση ώρα περιμένουμε να περάσει; Η απάντηση εξαρτάται από την ένταση του καβγά αλλά και τις ηλικίες των παιδιών (στα μεγαλύτερα ίσως χρειαστεί να περιμένουμε ακόμα και μέχρι την επόμενη ημέρα για να ηρεμήσουν τα πνεύματα στο σπίτι). Δεν κουραζόμαστε επίσης να τούς τονίζουμε ξανά και ξανά κανόνες όπως «δεν χτυπάμε» και «δεν μιλάμε άσχημα».
- Δίνουμε χώρο στα παιδιά να μιλήσουν: Ανάλογα και με την ηλικία πάντα, διερευνούμε μαζί τα αίτια ενός καβγά («εσύ, θεωρείς, είναι δίκαιο να παίζεις όλη μέρα με το τρενάκι και να μην το δίνεις στην αδερφή σου;») και τους ζητούμε να προτείνουν λύσεις («τι πιστεύετε ότι πρέπει να κάνουμε γι’ αυτό;»).
- Φέρνουμε τα παιδιά αντιμέτωπα με τις συνέπειες των πράξεών τους: Αν καταλήξουν, για παράδειγμα, να «κοπανιούνται» για ένα παιχνίδι, στο τέλος του καβγά δεν το δίνουμε σε κανένα από τα αδέρφια. Ή, σε μεγαλύτερα παιδιά, αν τσακώθηκαν για ένα παιχνίδι στον υπολογιστή, δεν τους επιτρέπουμε αμέσως μετά να τον χρησιμοποιήσουν. Δεν τους στερούμε, ωστόσο, επ’ άπειρον το μήλον της έριδος, ώστε να έχουν αργότερα την ευκαιρία να το μοιραστούν εφαρμόζοντας τους κανόνες που έχουμε θέσει, στο μεταξύ, στη συζήτηση μαζί τους.
- Τους ξεκαθαρίζουμε ότι δεν ισχύει ο ίδιος κανόνας για όλες τις ηλικίες: Αν το μικρότερο εκφράζει ζήλια, για παράδειγμα, προς το μεγαλύτερο αδερφάκι στο οποίο επιτρέπουμε να πάει για ύπνο πιο αργά ή να χρησιμοποιήσει το μεγαλύτερο ποδήλατο, και διαμαρτύρεται ξανά και ξανά ότι «δεν είναι δίκαιο», του ξεκαθαρίζουμε ότι κάθε ηλικία έχει τους δικούς της κανόνες – και παραμένουμε, φυσικά, συνεπείς στην τήρησή τους.
- Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία: Αν βλέπουμε συγκεκριμένα μοτίβα να επαναλαμβάνονται στους καβγάδες, θέτουμε εξαρχής κανόνες όπως: «Την επόμενη φορά που θα σε χτυπήσει η μικρή σου αδερφή, σε παρακαλώ, μην τη χτυπήσεις κι εσύ. Έλα να μου το πεις». Ή αν έχουμε εντοπίσει συγκεκριμένες πηγές σύγκρουσης (για παράδειγμα, θέλουν και τα δύο παιδιά να χρησιμοποιήσουν το ίδιο πατίνι) κάνουμε εκ των προτέρων ένα πρόγραμμα και συμφωνούμε τις ώρες που μπορεί να το χρησιμοποιεί το καθένα.
- Ενθαρρύνουμε τις φιλειρηνικές συμπεριφορές: Όποτε τα βλέπουμε να παίζουν αρμονικά αξίζει να τα επιβραβεύσουμε λεκτικά με μια φράση όπως «μπράβο που παίζετε μία ο ένας μία ο άλλος αυτό το παιχνίδι» ή «χαίρομαι πολύ που σας βλέπω να παίζετε μαζί τόσο ωραία».
Τι ΔΕΝ κάνουμε
- Δεν αντιμετωπίζουμε πιο ευνοϊκά το ένα αδερφάκι από το άλλο: Εκτός βέβαια αν έχουν μεγάλη διαφορά ηλικίας, οπότε δεν μπορεί να έχουμε τις ίδιες προσδοκίες, π.χ., από ένα 7χρονο και ένα 4χρονο παιδί.
- Δεν τα συγκρίνουμε μεταξύ τους ούτε τους κολλάμε ταμπέλες: Αποφεύγουμε, για παράδειγμα, γενικεύσεις του τύπου «εσύ ξεκινάς πάντα τους καβγάδες» ή «δες πόσο ήσυχο είναι το αδερφάκι σου», γιατί με αυτό τον τρόπο στην πραγματικότητα υποδαυλίζουμε τη ζήλια μεταξύ τους και ανοίγουμε τον δρόμο για νέες συγκρούσεις.
BOOM note: Αν οι καβγάδες ανάμεσα στα αδέρφια μοιάζουν να μη σταματούν ποτέ, δεν διστάζουμε να συμβουλευτούμε ειδικό.
