Λένε ότι αν στο πρώτο παιδί μια γυναίκα γίνεται μητέρα, στο δεύτερο γίνεται διαιτητής ανάμεσα στα αδέρφια. Οι καβγάδες αρχίζουν με τον ερχομό του δευτερότοκου στο σπίτι και, είτε τα αδέρφια γίνουν φίλοι είτε όχι, δεν σταματούν ποτέ – ίσα ίσα που καθώς το μικρότερο παιδί μεγαλώνει, ο ανταγωνισμός δυναμώνει.
Γιατί τσακώνονται τα αδέρφια;
«Πολλά αδέρφια αισθάνονται ζήλια και ανταγωνισμό, που εκδηλώνονται με καβγάδες» απαντά η παιδίατρος Jennifer S. Pendley, PhD, προσθέτοντας: «Υπάρχουν όμως και άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν τη συχνότητα και την ένταση των συγκρούσεών τους όπως»:
Οι ανάγκες κάθε παιδιού, που αλλάζουν διαρκώς. Για παράδειγμα, ένα νήπιο που είναι εκ φύσεως προστατευτικό απέναντι στα παιχνίδια του, αντιδρά όταν τα διεκδικεί το μικρότερο αδερφάκι του. Ενώ ένα παιδί δημοτικού, με έντονη την αίσθηση της δικαιοσύνης, ίσως νιώθει μειονεκτικά απέναντι στον αδερφό που θεωρεί, αν και λανθασμένα, την «αδυναμία» των γονιών του.
Η διαφορετική ιδιοσυγκρασία ανάμεσα στα αδέρφια. Μπορεί, ας πούμε, το ένα παιδί να κάνει διαρκώς αισθητή την παρουσία του στο σπίτι, π.χ. με φωνές και αδιάκοπη κίνηση, και το άλλο, που είναι πιο χαμηλών τόνων, να ενοχλείται από το ταμπεραμέντο του αδερφού του. Ή ίσως το ένα παιδί να είναι ιδιαίτερα προσκολλημένο στους γονείς και το δεύτερο να αντιδρά διεκδικώντας ένα μέρος από την προσοχή τους.
Τα πρότυπα που δίνουμε ως γονείς. Οι συζυγικές συγκρούσεις έχουν αντίκτυπο στα παιδιά. «Αν σας βλέπουν συχνά να φωνάζετε και να κοπανάτε πόρτες, είναι πιθανότερο να σας μιμηθούν» σχολιάζει η Dr Pendley.
Παρεμβαίνουμε στους αδερφικούς καβγάδες;
Ιδανικά, όχι γιατί τότε «τα παιδιά μαθαίνουν να προσδοκούν τη γονεϊκή παρέμβαση, αντί να επιλύουν τα προβλήματα μόνα τους» εξηγεί η Dr Pendley. Με την παρέμβασή μας, επιπλέον, υπάρχει κίνδυνος να αδικήσουμε το ένα από τα δύο αδέρφια, τροφοδοτώντας περαιτέρω τον ανταγωνισμό τους.
Πότε παρεμβαίνουμε και πώς;
Όταν στον καβγά μπαίνουν η σωματική βία ή ανεπιθύμητες, προσβλητικές λέξεις. Τότε, προσπαθούμε να επιλύσουμε ένα πρόβλημα μαζί με τα παιδιά, όχι για λογαριασμό τους, και όσο γίνεται με ψυχραιμία.
Τα χωρίζουμε μέχρι να ηρεμήσουν. Τους δίνουμε χώρο και χρόνο, διαφορετικά ο καβγάς θα συνεχίσει να κλιμακώνεται. Όταν καταλαγιάσουν τα συναισθήματα, τότε μπορούμε να συζητήσουμε μαζί τους το πρόβλημα.
Δεν δίνουμε έμφαση στο ποιος φταίει και ποιος όχι. Σε έναν καβγά έχουν και οι δύο μερίδιο ευθύνης. Σημασία έχει το πώς αντιμετωπίζεται η σύγκρουση, όχι να στηθεί οικογενειακό δικαστήριο. Επίσης, αποφεύγουμε να συγκρίνουμε αρνητικά τα δύο αδέρφια μεταξύ τους.
Αναζητάμε μια συμβιβαστική λύση παρέα με τα παιδιά. Αν, για παράδειγμα, διεκδικούν το ίδιο παιχνίδι, τους προτείνουμε να παίξουν με ένα άλλο, που μπορούν να μοιραστούν. Ακόμα καλύτερα, τα ενθαρρύνουμε να σκεφτούν μια λύση στο πρόβλημα.
Πώς προλαβαίνουμε τους αδερφικούς καβγάδες;
Θέτουμε ξεκάθαρους κανόνες στο σπίτι. Π.χ. δεν λέμε λέξεις που προσβάλλουν τον άλλο, δεν φωνάζουμε, δεν πετάμε αντικείμενα και, κυρίως, δεν «πιανόμαστε» στα χέρια. Έτσι, κάθε φορά που ένα παιδί τους παραβαίνει, είναι υπεύθυνο για την πράξη του.
Εξηγούμε στα παιδιά ότι κάποιες φορές είναι απαραίτητο να δώσουμε περισσότερη προσοχή στο αδερφάκι τους. Όπως όταν είναι άρρωστο ή δίνει εξετάσεις στο σχολείο. Τους λέμε ότι ο χρόνος που αφιερώνουμε σε κάθε παιδί, σε συγκεκριμένες περιόδους, δεν έχει να κάνει με την αγάπη μας, που είναι άπειρη για όλα τα παιδιά μας.
Δίνουμε σε όλα τα παιδιά της οικογένειας την ευκαιρία να κάνουν πράγματα που τους αρέσουν. Ένα συχνό λάθος είναι να αφήνουμε το πρόγραμμα του μεγαλύτερου να καθορίζει την καθημερινότητα όλης της οικογένειας, με συνέπεια το δευτερότοκο απλά να ακολουθεί. Όταν ο χρόνος είναι περιορισμένος, μπορούμε π.χ. εμείς να πάμε το μεγαλύτερο παιδί στο φροντιστήριο και ο μπαμπάς το μικρότερο στο κολυμβητήριο.
Περνάμε χρόνο όλοι μαζί ως οικογένεια. Είτε βλέπουμε μια ταινία είτε παίζουμε ένα επιτραπέζιο, εξομαλύνουμε τις εντάσεις, όχι μόνο ανάμεσα στα αδέρφια αλλά και ανάμεσα σε εμάς και τον σύντροφό μας, θέτοντας τις βάσεις για μια πιο αρμονική συνύπαρξη.
