Από την παιδίατρο Κατερίνα Κατσιμπάρδη
Δεν υπάρχει κανείς που να διαφωνεί στο ότι το μητρικό γάλα αποτελεί την ιδανική τροφή από την πρώτη ημέρα της γέννησης και την αποκλειστική τροφή έως την ηλικία των 6 μηνών (όταν αυτό είναι εφικτό). Τι γίνεται όμως από τους 6 μήνες και έπειτα, που το βρέφος έχει ανάγκη από περισσότερες θρεπτικές ουσίες, που από μόνο του το μητρικό γάλα δεν μπορεί να προσφέρει; Η οδηγία της Αμερικάνικης Ακαδημίας Παιδιατρικής είναι αποκλειστικός μητρικός θηλασμός έως 6 μηνών και έναρξη στερεών τροφών μετά την ηλικία των 6 μηνών. Με βάση την άποψη αυτή, ξεκίνησε να εφαρμόζεται - στις ΗΠΑ αρχικά - η μέθοδος BLW (Baby – led weaning). Με τον όρο BLW, αναφερόμαστε στην άμεση αυτο-σίτιση του βρέφους. Το μικρό παιδί από τους 6 μήνες τρώει μόνο του κομμάτια στερεάς τροφής κατάλληλης για την ηλικία του, καταργώντας το κουτάλι και τα λιωμένα φαγητά και πάντα υπό την επίβλεψη των γονέων και υπό την καθοδήγηση του παιδιάτρου.
# Θέλω να δώσω στο παιδί μου την ευκαιρία να είναι αυτόνομο κατά την διάρκεια των γευμάτων αλλά φοβάμαι μήπως είναι επικίνδυνο για την ηλικία του.
Η μεγαλύτερη αγωνία των γονέων σε αυτή την ηλικία (6 μηνών) είναι ο κίνδυνος πνιγμονής του μικρού παιδιού από κάποια τροφή. Οι έρευνες, ωστόσο, που έχουν γίνει, υποστηρίζουν ότι το τάισμα πολτοποιημένου φαγητού με κουτάλι είναι εξίσου ή και περισσότερο πιθανό να προκαλέσει πνιγμό. Γι’ αυτόν το λόγο οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν τα αναπτυξιακά ορόσημα που σηματοδοτούν το πότε το παιδί τους είναι ψυχοκινητικά έτοιμο να περάσει στο στάδιο της αυτό-σίτισης με στέρεες τροφές.
# Πώς καταλαβαίνω ότι το παιδί μου είναι ψυχοκινητικά έτοιμο;
Ο παιδίατρος θα σας συμβουλεύσει για τα στάδια ανάπτυξης του παιδιού σας. Υπάρχουν αποκλίσεις και τα στάδια ανάπτυξης είναι συμβατικά καθορισμένα, εφόσον κάθε παιδί έχει τον δικό του ρυθμό ανάπτυξης. Ωστόσο έχουμε κάποιες ενδείξεις. Γύρω στους 6 μήνες το βρέφος αρχίζει να προτιμά την καθιστή θέση, με και έπειτα χωρίς υποστήριξη (ένδειξη ανάπτυξης της αδρής κινητικής δεξιότητας). Επίσης, έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει ένα αντικείμενο από το ένα χέρι στο άλλο (ένδειξη ανάπτυξης της λεπτής κινητικής δεξιότητας). Ακόμη, έχει οπτική επαφή με το αντικείμενο που κρατάει και έπειτα το βάζει στο στόμα, και όλα αυτά συντονίζοντας τις αισθήσεις (όραση – αφή) με τις αντίστοιχες κινήσεις. Επίσης, μπορεί και καταπίνει χωρίς να βγάζει τη γλώσσα (αντανακλαστικό που σταματά μεγαλώνοντας).
# Τι θα πρέπει να γνωρίζω πριν δώσω το έναυσμα στο παιδί μου;
- Αρχικά θα πρέπει να συμβουλευτείτε τον παιδίατρό σας και έπειτα να προμηθευτείτε τον κατάλληλο εξοπλισμό:
- Κάθισμα φαγητού που να διατηρεί το παιδί σε όρθια στάση.
- Πανί που θα απλώνετε στο πάτωμα γύρω από το κάθισμα ώστε να μπορείτε εύκολα να καθαρίσετε την περιοχή μετά το τέλος των γευμάτων καθώς και ποδιές που κρατούν τα υπολείμματα των τροφών πριν πέσουν στο πάτωμα.
- Ενθαρρύνετε την ενεργό συμμετοχή του παιδιού στα οικογενειακά γεύματα. Με τον τρόπο αυτό ενισχύεται η παρατήρηση και η μίμηση.
- Προσφέρετε στο παιδί ποικιλία τροφών υψηλής διατροφικής αξίας σε κομμάτια και σχήματα τέτοια, που να μπορεί να τα πιάσει με τα χέρια του και τα δάχτυλά του ή και ολόκληρα.
- Εισάγετε κάθε νέα τροφή ξεχωριστά ώστε να εντοπίζετε τυχόν αλλεργία.
- Στην αρχή προτιμάτε τροφές όχι πολύ σκληρές με κατάλληλη υφή (κυρίως φρούτα και λαχανικά).
- Ακόμη κι αν το παιδί απορρίψει κάποια τροφή, μετά από λίγο καιρό την προσφέρετε ξανά, διότι τα παιδιά αλλάζουν συχνά τις προτιμήσεις τους.
# Γιατί να ακολουθήσω τη μέθοδο BLW;
- Αν αναλογιστούμε ότι ο θηλασμός που ξεκινά αυτόματα μετά τη γέννηση είναι η πρώτη μέθοδος αυτο-σίτισης (σίτιση κατευθυνόμενη από το βρέφος κατά την οποία έχει τον πλήρη έλεγχο της διατροφής του, δηλαδή πότε και πόσο θα θηλάσει), τότε θα δεχθούμε ότι η μέθοδος BLW είναι το φυσικό επακόλουθο μιας υγειούς διατροφής, συνεχίζοντας να αφήνουμε την πρωτοβουλία στο ίδιο το παιδί.
- Η BLW καταργεί την παθητική μέθοδο του ταΐσματος πολτοποιημένων φαγητών με κουτάλι, κατά την οποία το παιδί δεν έχει έλεγχο της ποσότητας της τροφής που καταναλώνει (συχνά οδηγεί σε υπερφαγία και πιθανή μελλοντική παχυσαρκία).
- Ενδυναμώνεται η φυσική τάση που έχει το παιδί για εξερεύνηση, που έχει σαν επακόλουθο την ανάπτυξη των αισθήσεων. Προσφέρονται τροφές με διαφορετικές υφές, μυρωδιές, γεύσεις, χρώματα και σχήματα που ενεργοποιούν την γεύση, την όσφρηση, την αφή και την όραση. Όλα αυτά περιορίζονται με τις αλεσμένες τροφές.
- Το παιδί παρατηρεί τον εαυτό του, με αποτέλεσμα να συντονίζει όλο και καλύτερα τις κινήσεις χεριών – ματιών – στόματος.
- Ενδυναμώνονται οι σιαγόνες και ο μυς της γλώσσας.
- Ενισχύεται το αίσθημα της ανεξαρτησίας και αποκτά αυτοπεποίθηση.
# Τι τροφές να αποφύγω και ποιες να προσφέρω κατά την έναρξη του BLW τον 6ο μήνα;
- Αποφύγετε: αλάτι, ζάχαρη, μέλι, ξηρούς καρπούς.
- Προσφέρετε: φρούτα (όπως μπανάνα, αχλάδι, μήλο), λαχανικά (όπως κολοκυθάκι, μπρόκολο, πατάτα, καρότο ), κρέας (όπως κοτόπουλο, μοσχάρι, κατσίκι), όσπρια, ψωμί, αυγό.
- Συνεχίστε να θηλάζεται ή να δίνετε φόρμουλα γάλακτος ως κύριο ή και συμπληρωματικό γεύμα και προσφέρετε νερό μετά από κάθε γεύμα.
Μην ξεχνάτε: Η «συνταγή» της επιτυχίας για μια υγιή ανάπτυξη είναι ο σεβασμός στις αναπτυξιακές δυνατότητες του κάθε παιδιού. Σωστή καθοδήγηση, υπομονή και εμπιστοσύνη θα φέρουν την καλύτερη δυνατή ανάπτυξη.
«Δώστε στα παιδιά σας τα φτερά αλλά αφήστε τα να μάθουν μόνα τους να πετούν…»
G.G. Marquez
Η Κατερίνα Κατσιμπάρδη είναι παιδίατρος και Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών.
www.katsibardi.gr
