Οὕτως ἔχει σοι ταῦτα, καὶ δείξεις τάχα εἴτ᾽ εὐγενὴς πέφυκας εἴτ᾽ ἐσθλῶν κακή.* Αυτή η φράση από τον πρόλογο της Αντιγόνης στην ομώνυμη τραγωδία του Σοφοκλή δεν έχει σταματήσει να στριφογυρίζει στο μυαλό μου από την ώρα που κλείσαμε το τηλέφωνο με την Έλσα. Γιατί, ακόμα κι αν δεν είχε απέναντί της τον Κρέοντα, έπρεπε να αντιμετωπίσει ένα άλλο Κ, το «ακατονόμαστο», το «έξω από δω», αυτό που οι περισσότεροι φοβόμαστε ακόμα και να προφέρουμε.
Όλα ξεκίνησαν στις αρχές του 2019, όταν η Έλσα αποφάσισε να πάει επειγόντως για εξετάσεις. Δεν πονούσε, ήταν υγιής και δεν είχε απολύτως κανένα πρόβλημα. Παρ’ όλα αυτά διέκοψε τις διακοπές της για να κάνει ένα check-up. «Άκουσα το σώμα μου. Εντελώς διαισθητικά, ένιωσα πως κάτι δεν πάει καλά, και είχα δίκιο». Ο πρώτος γιατρός είδε κάτι αλλά δεν έδωσε ιδιαίτερη σημασία και της πρότεινε να το επανεξετάσουν σε έξι μήνες. Η Έλσα όμως δεν μπορούσε να περιμένει, γιατί ήξερε. Λίγο αργότερα, τον Μάρτιο, οι γιατροί της επιβεβαίωσαν το χειρότερο σενάριο: Τελικά, ήταν καρκίνος. Και για να μην προλάβει να της επιτεθεί, αποφάσισε να του επιτεθεί εκείνη πρώτα. «Πήγα σε τρεις γιατρούς, μου έδωσαν τρεις διαφορετικές εναλλακτικές, επέλεξα αυτήν που μου ταίριαζε και ζήτησα να ξεκινήσουμε το συντομότερο δυνατό».
«Ευτυχώς που δεν το έχει το παιδί μου».
Αυτή ήταν η πρώτη σκέψη που πέρασε από το μυαλό της. Γιατί η Έλσα είναι και μαμά της Βιβής, που τότε δεν είχε κλείσει ακόμη τα 11. «Εγώ μπορώ να το αντιμετωπίσω, ξέρω τη δύναμή μου, γι’ αυτό και δεν σκέφτηκα ούτε μια στιγμή ότι θα πεθάνω. Την ίδια εποχή είχαμε χάσει έναν καλό μας φίλο από ανακοπή καρδιάς. Εγώ τουλάχιστον θα είχα την “πολυτέλεια” να το παλέψω...» Το ανακοίνωσε πρώτα στον άντρα της. «Του τηλεφώνησα και του είπα ακριβώς τι συνέβαινε. Μεσολάβησαν αυτά τα 10 δευτερόλεπτα απόλυτης σιωπής και μετά μου ζήτησε το τηλέφωνο του γιατρού για να μιλήσει απευθείας μαζί του. Και, αν δεν είχα τον άντρα μου βράχο και στήριγμά μου, δεν ξέρω πώς θα ήταν τα πράγματα... Γενικά δεν πιστεύω αυτό που λένε, να βρεις το άλλο σου μισό. Θεωρώ πως είμαστε ολοκληρωμένοι άνθρωποι, γι’ αυτό και ο Πάνος είναι το άλλο μου ολόκληρο!». Το θέμα ήταν πώς θα το έλεγε στην κόρη της.
«Έκανα πολλά χρόνια ψυχοθεραπεία και συμβουλεύτηκα έναν ειδικό για το πώς θα έπρεπε να χειριστούμε το θέμα του παιδιού. Δεν υπάρχει φυσικά στάνταρ συνταγή. Ο ψυχολόγος θα σου δώσει μια κατεύθυνση. Το τι θα πράξεις εξαρτάται από εσένα αλλά και από την ηλικία του παιδιού. Επέλεξα να της πω την αλήθεια.
Έχω κάνει μεγάλη προσπάθεια να χτίσω με το παιδί μια σχέση εμπιστοσύνης. Δεν ήθελα να έχει δεύτερες σκέψεις ή να αμφιβάλλει.
Έπρεπε να γνωρίζει ακριβώς τι γινόταν, παρόλο που ήταν ήδη μια δύσκολη περίοδος για τη Βιβή. Την ίδια χρονιά είχαμε μετακομίσει και είχε αλλάξει σχολείο, είχε χάσει δηλαδή τους φίλους της και ήταν ακόμη σε μια διαδικασία προσαρμογής, ενώ πρόσφατα είχε χάσει και τον παππού της, τον πατέρα μου, με τον οποίο ήταν πολύ δεμένη. Έτσι, πήγαμε οι τρεις μας μια βόλτα, γιατί δεν ήθελα να της το πω στο σπίτι. Φοβόμουν πως μετά θα συνέδεε το καθετί με αυτό το γεγονός. Δεν ήθελα, ας πούμε, να θυμάται πως σε αυτό τον καναπέ, που τώρα καθόμαστε αγκαλιά, κάποτε της είπα πως είχα καρκίνο. Ήξερε βέβαια πως έκανα εξετάσεις, είχε αντιληφθεί ότι κάτι συνέβαινε. Της είπα λοιπόν πως υπήρχε κάποιο πρόβλημα και έπρεπε να το αντιμετωπίσουμε». Και τότε ακολούθησε ένας διάλογος από εκείνους που βλέπουμε στις ταινίες και μας αφήνουν έναν κόμπο στον λαιμό:
–Έχω καρκίνο. Ξέρεις τι είναι;
–Ναι, κάτι που μπορεί να πεθάνεις από αυτό.
–Ναι, αυτό είναι.
–Μαμά, θα πεθάνεις;
–Δεν μπορώ να σου υποσχεθώ ότι δεν θα πεθάνω, αλλά σου υπόσχομαι ότι θα κάνω ό,τι περνάει από το χέρι μου για να ζήσω!
Πριν από το χειρουργείο η Έλσα έδωσε αναλυτικές οδηγίες για τη Βιβή. «Αν μου συνέβαινε κάτι, ήθελα να είμαι σίγουρη πως
θα γίνουν ορισμένα πράγματα όπως πρέπει και όπως τα ήθελα, κι έδωσα αναλυτικό brief. Η μικρή έδειξε τρομερή ωριμότητα.
Την ημέρα του χειρουργείου ρωτήθηκε αν θέλει να πάει σχολείο και ήταν επιλογή της να πάει στο σχολείο κανονικά, μετά
ζήτησε να έρθει να με δει, κάθισε δίπλα μου και μου κρατούσε το χέρι».
"Και μετά ακολούθησε μια κατάσταση ροκ εντ ρολ. 3-4 πολύ δύσκολοι μήνες, με πόνο και πολλά σκαμπανεβάσματα."
Πάλι η Βιβή το αντιμετώπισε πολύ ώριμα. Ήξεραν όλοι στο σπίτι πως έπρεπε να πηγαίνουν με τον δικό μου ρυθμό, να ακολουθήσουν τη δική μου ανάγκη. Μετά, στάθηκα και λίγο τυχερή. Έκανα μια ειδική εξέταση, Oncotype DX (μπορεί κάποιος να βρει πληροφορίες για αυτή στο internet) –που θεωρώ πως πρέπει να κάνει κάθε γυναίκα που έχει περάσει αυτήν τη διαδικασία– και έδειξε πως δεν χρειαζόμουν χημειοθεραπεία. Κι έτσι “την έβγαλα κυρία με ένα χάπι”, που λέει κι ο καλός μου. Το δεύτερο και τελευταίο χειρουργείο το έκανα τον Σεπτέμβριο. Έτρεξα στον Μαραθώνιο που διοργάνωσε ο Πανελλήνιος Σύλλογος Γυναικών με Καρκίνο Μαστού Άλμα Ζωής και την άλλη μέρα χειρουργήθηκα. Κι όταν πια μου είπαν ότι δεν θα πεθάνω, είπα στην κόρη μου “τώρα μπορώ να σου υποσχεθώ πως δεν θα πεθάνω από αυτό”. Ύστερα, πήρα τηλέφωνο στο κομμωτήριο και είπα “έρχομαι για βαφή, δεν θα πάνε χαμένα τα λεφτά!”»
Η Έλσα είναι χείμαρρος και εξαιρετική story teller. Μου αφηγείται μια κατάσταση –την οποία απεύχεται κάθε άνθρωπος
να ζήσει, ειδικά αν είναι γονιός– σαν να την έζησε κάποιος άλλος. Με ηρεμία, χιούμορ, ψυχραιμία που αγγίζει τα όρια του
κυνισμού και απίστευτη ορμή. Δεν τολμώ να τη διακόψω αλλά δεν μπορώ και να μην τη ρωτήσω «μα καλά, δεν φοβήθηκες;»
«Φυσικά και φοβήθηκα, και κάθε φορά που πλησιάζει η ώρα να κάνω τις καθιερωμένες εξετάσεις ακόμα φοβάμαι. Ήταν μια
τρικυμία με πολλά σκαμπανεβάσματα, αλλά τώρα είμαι εδώ, γερή και δυνατή».
Και τώρα κατάλαβα, όχι μόνο το γιατί η Έλσα, και όλες οι γυναίκες που έδωσαν ή δίνουν ακόμα τη μάχη τους με τον καρκίνο - έφεραν στον νου μου το συγκεκριμένο απόσπασμα, αλλά και τη βαθύτερη έννοια του όρου «ευγενής»:
Εκείνος που αποδεικνύεται ανώτερος των περιστάσεων. Υπάρχει καλύτερο role model μητέρας για μια κόρη; Βιβή, να
χαίρεσαι τη μαμά σου!
(*Μα τώρα εσύ θα δείξεις, αν είσ' άξιο της γενιάς σου βλαστάρι, ή αν ενώ είσαι από τέτοιους προγόνους, τους ντροπιάζεις. (μτφρ. Ι.Ν. Γρυπάρης)
BOOM info: Η 25η Οκτωβρίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα Πρόληψης κατά του Καρκίνου του Μαστού και ολόκληρος ο μήνας Οκτώβριος έχει θεσμοθετηθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως ‘Μήνας Πρόληψης & Ενημέρωσης για τον καρκίνο του μαστού’, στο πλαίσιο διεθνούς προσπάθειας, με στόχο την καταπολέμηση της ασθένειας.
Διαβάστε αυτό και πολλά ακόμα άρθρα στο νέο τεύχος του BOOM που μπορείτε να ξεφυλλίσετε online πατώντας επάνω στο εξώφυλλο!
