Η εκδήλωση βρογχίτιδας στα παιδιά το τελευταίο χρονικό διάστημα παρουσιάζει σημαντική αύξηση, με συμπτώματα όπως ο πονόλαιμος, ο πυρετός και ο βήχας, προκαλώντας αναστάτωση στους γονείς. Η αυξημένη συχνότητα οφείλεται στο γεγονός πως τα παιδιά δεν έχουν έρθει αντιμέτωπα με μια πληθώρα μικροοργανισμών τα τελευταία δύο χρόνια λόγω της πανδημίας, με αποτέλεσμα το ανοσοβιολογικό τους σύστημα να είναι εξαιρετικά ευάλωτο. Στο παρακάτω άρθρο ακολουθεί μια αναλυτική αναφορά στα συμπτώματα της βρογχίτιδας, στον τρόπο διάγνωσης αλλά και στη θεραπευτική προσέγγιση που πρέπει να ακολουθείται, η οποία θα πρέπει να περιλαμβάνει καλή ενυδάτωση, ξεκούραση αλλά και συγκεκριμένες συνθήκες στο περιβάλλον που περνά πολλές ώρες το παιδί.
Από την παιδίατρο Μαριαλένα Κυριακάκου
Τι είναι η βρογχίτιδα;
Η βρογχίτιδα αποτελεί μία λοίμωξη ή φλεγμονή των κύριων αεραγωγών, των βρόγχων, προς τους πνεύμονες. Η κυριότερη αιτία εκδήλωσης βρογχίτιδας είναι οι ιικές λοιμώξεις, παρόλο αυτά τόσο οι βακτηριακές λοιμώξεις, όσο και άλλοι παράγοντες όπως ο καπνός του τσιγάρου αλλά και η σκόνη, μπορούν να οδηγήσουν στην εκδήλωση βρογχίτιδας. Όταν το παιδί εκδηλώσει ένα κρύωμα, πονόλαιμο ή βήχα λόγω παρουσίας κάποιου ιού, μπορεί ο ίδιος ο ιός να διαδοθεί και στους βρόγχους, με αποτέλεσμα οι αεραγωγοί να πρήζονται, να εκδηλώνεται φλεγμονή και να φράζουν λόγω βλέννας που προκαλεί παραγωγικό βήχα.
Ποια είναι τα συμπτώματα της βρογχίτιδας;
Η εκδήλωση βρογχίτιδας μπορεί να συνδέεται με την εκδήλωση ενός κρυολογήματος, είτε κατά τη διάρκειά του, είτε μετέπειτα. Κατά συνέπεια το παιδί μπορεί να έχει συμπτώματα κρυολογήματος όπως ο πονόλαιμος,ο βήχας, η κούραση, η καταρροή, τα ρίγη και ο ήπιος πυρετός. Όσον αφορά το βήχα, αυτός εκδηλώνεται στην αρχή ξηρός και στην πορεία γίνεται παραγωγικός με βλέννα κίτρινου ή γκριζωπού χρώματος. Όταν εκδηλώνεται ο βήχας το παιδί μπορεί να φτάσει σε σημείο εμέτου, ενώ μπορεί να παραπονεθεί και για πόνο ή σφίξιμο στο στήθος. Στα συμπτώματα συμπεριλαμβάνονται επίσης ο πονοκέφαλος, η δυσκολία στην αναπνοή καθώς και ήπιοι μυϊκοί πόνοι.
Στις περιπτώσεις που το παιδί εκδηλώνει σοβαρή μορφή βρογχίτιδας, ο πυρετός μπορεί να παραμείνει για περισσότερες ημέρες και ο βήχας να συνεχιστεί για αρκετές εβδομάδες, έως ότου υπάρξει πλήρης επούλωση των βρόγχων. Επιπρόσθετα, παιδιά τα οποία εκτίθενται στον καπνό του τσιγάρου, μπορούν να εκδηλώνουν συμπτώματα βρογχίτιδας για μεγάλο χρονικό διάστημα μηνών ή ακόμη και χρόνων, πάσχοντας από χρόνια βρογχίτιδα.
Πώς γίνεται η διάγνωση της βρογχίτιδας;
Ο παιδίατρος που παρακολουθεί το παιδί, λαμβάνοντας υπόψιν το πλήρες ιστορικό του, προχωρά στην εξέταση των πνευμόνων με τη χρήση στηθοσκοπίου. Παρόλο που στην πλειοψηφία των περιστατικών δεν είναι απαραίτητος ο περαιτέρω ιατρικός έλεγχος, υπάρχει ενδεχόμενο ο γιατρός να ζητήσει ακτινογραφία θώρακος, ώστε να αποκλειστεί το ενδεχόμενο πνευμονίας, καθώς και λήψη δείγματος από τη ρινική κοιλότητα, ώστε να προσδιοριστεί το υπεύθυνο μικρόβιο.
Ποια είναι η θεραπεία της βρογχίτιδας;
Στις περισσότερες περιπτώσεις ο γιατρός συστήνει αγωγή για την ανακούφιση των συμπτωμάτων της βρογχίτιδας, ενώ μόνο στις περιπτώσεις που το παιδί έχει δυσκολία στην αναπνοή μπορεί να χορηγήσει κάποια βρογχοδιασταλτικό φάρμακο, μέσω συσκευής εισπνοών ή νεφελοποιητή, ώστε να περιοριστεί η βλέννα και να ανοίξουν οι βρόγχοι.
Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί πως τα αντιβιοτικά δεν πρέπει να χορηγούνται, στις περιπτώσεις που η βρογχίτιδα οφείλεται σε ιούς, παρά μόνο εάν επιβεβαιωθεί πως πρόκειται για βρογχίτιδα βακτηριακής αιτιολογίας.
Οι γονείς σε γενικές γραμμές θα πρέπει να βρίσκονται σε επικοινωνία με τον γιατρό ακολουθώντας τις οδηγίες του και δίνοντας χρόνο στη λοίμωξη να περιοριστεί σταδιακά. Παρόλα αυτά οι γονείς θα πρέπει να επικοινωνήσουν με τον γιατρό σε συγκεκριμένες περιπτώσεις όπως: όταν ο βήχας επιμένει και γίνεται χειρότερος με το πέρασμα των ημερών, ο πυρετός συνεχίζεται για περισσότερο από 3 ημέρες ή παραμένει πολύ υψηλός, καθώς και εάν το παιδί έχει συμπτώματα για περισσότερο από 3 εβδομάδες. Στις περιπτώσεις που απαιτείται άμεση ιατρική παρέμβαση συμπεριλαμβάνονται και περιστατικά στα οποία το παιδί βήχει και έχει αίμα στη βλέννα ή έχει επαναλαμβανόμενες κρίσεις υγρού βήχα.
Οι γονείς θα πρέπει να καλέσουν άμεσα ιατρική παρέμβαση εάν το παιδί εμφανίζει σοβαρή αφυδάτωση ή συμπτώματα αναπνευστικής δυσχέρειας, όπως γρήγορο ρυθμό αναπνοής, συριγμό ή μπλε χρώμα στα χείλη και τα νύχια.
Πώς μπορούν οι γονείς να ανακουφίσουν τα συμπτώματα του παιδιού;
Μία από τις πιο χρήσιμες συμβουλές για την ανακούφιση των συμπτωμάτων της βρογχίτιδας είναι η ξεκούραση. Σε γενικές γραμμές με καλό ύπνο και παραμονή στο σπίτι, τα συμπτώματα βελτιώνονται την 1η εβδομάδα έως τις 10 πρώτες ημέρες, παρόλο που ο βήχας μπορεί να παραμείνει για διάστημα ακόμη και 3-4 εβδομάδων. Κατά τη διάρκεια του ύπνου για τα μεγαλύτερα παιδιά μπορούν να φανούν χρήσιμα μερικά επιπλέον μαξιλάρια που θα τα βοηθήσουν στην αναπνοή. Η οδηγία αυτή ωστόσο θα πρέπει να ακολουθείται πάντοτε για μεγάλα παιδιά και σύμφωνα με τις οδηγίες του παιδιάτρου.
Η σωστή ενυδάτωση αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ανακούφιση των συμπτωμάτων. Το παιδί θα πρέπει να καταναλώνει πολλά υγρά, είτε με τη μορφή νερού είτε ως ηλεκτρολύτες, σύμφωνα πάντοτε και με τις οδηγίες του παιδιάτρου. Μία καλή λύση είναι ένα φυσικός χυμός διαλυμένος με νερό, χωρίς ωστόσο να γίνεται κατάχρηση των χυμών. Ένα ρόφημα που μπορεί να ανακουφίσει τον πονόλαιμο είναι ζεστό νερό με μέλι ή λεμόνι, μόνο για τα μεγαλύτερα παιδιά τα οποία έχουν ήδη εντάξει στη διατροφή τους το μέλι.
Ο πυρετός αντιμετωπίζεται με τα συνηθισμένα αντιπυρετικά, στην κατάλληλη δοσολογία σύμφωνα με την ηλικία και το σωματικό βάρος του παιδιού. Οι γονείς δεν θα πρέπει να χορηγούν ασπιρίνη και σιρόπια για το βήχα, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του παιδιάτρου, καθότι αυτά απαγορεύονται ειδικά μέχρι την ηλικία των 4 ετών από την Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία.
Το παιδί θα πρέπει να ξεκουράζεται σε έναν χώρο καθαρό και ζεστό χωρίς ίχνος καπνού τσιγάρου γύρω του, ώστε να μπορέσει να επανέλθει σύντομα. Το δωμάτιο θα πρέπει να παραμένει υγρό, ώστε ο υγρός αέρας να επιδρά στην ποσότητα της βλέννας και να καθιστά πιο εύκολη την αναπνοή. Μία εναλλακτική επιλογή είναι και ένα ζεστό μπάνιο για το παιδί ή ακόμη και η παραμονή του στο χώρο του ντους, όπου θα ρέει ζεστό νερό, με κλειστή πόρτα προκειμένου να αυξηθεί η υγρασία και να το βοηθήσει σημαντικά στην αναπνοή. Η ρινική συμφόρηση μπορεί να ανακουφιστεί με σταγόνες ή με χρήση φυσιολογικού ορού.
Η βρογχίτιδα είναι μεταδοτική;
Όσον αφορά την οξεία βρογχίτιδα η απάντηση είναι θετική, σε αντίθεση με τη χρόνια μορφή βρογχίτιδας η οποία σχετίζεται με την έκθεση του παιδιού στον καπνό. Έτσι, τα βακτήρια ή οι ιοί που οδηγούν στην εκδήλωση οξείας βρογχίτιδας μπορούν να μεταδοθούν από το ένα άτομο στο άλλο. Για αυτό το λόγο είναι σημαντικό οι γονείς να εκπαιδεύουν τα παιδιά στην τήρηση των βασικών κανόνων ατομικής υγιεινής, όπως να βήχουν χρησιμοποιώντας τον αγκώνα τους ή να πλένουν συχνά και σωστά τα χέρια τους.
Τι είναι η βρογχιολίτιδα;
Η εκδήλωση της βρογχιολίτιδας αφορά λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού σε παιδιά μικρότερα των 2 ετών. Η εκδήλωση της βρογχιολίτιδας οφείλεται σε φλεγμονή που εκδηλώνεται στα βρογχιόλια, με αποτέλεσμα να παρεμποδίζεται ο αέρας να φτάσει στις κυψελίδες, εκεί όπου γίνεται η ανταλλαγή των αναπνευστικών αερίων. Ο λόγος εκδήλωσης της βρογχιολίτιδας στις μικρές ηλικίες, σχετίζεται με την ανατομία των βρογχιολίων, καθώς είναι μικροί αεραγωγοί που μπορούν εύκολα να φράξουν. Η βρογχιολίτιδα οφείλεται επίσης σε ιικές λοιμώξεις, με συχνότερο ιό τον αναπνευστικό συγκυτιακό (RSV). Στα συμπτώματα της βρογχιολίτιδας εντάσσονται η ρινική συμφόρηση και η καταρροή, ο πυρετός και ο ήπιος βήχας, ενώ στην περίπτωση που η λοίμωξη προσβάλλει το κατώτερο αναπνευστικό σύστημα μπορεί να εμφανιστεί συρίττουσα αναπνοή και επίμονος βήχας.
Υπάρχουν τρόποι πρόληψης της βρογχίτιδας;
Σε γενικές γραμμές είναι πολύ σημαντική η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, ως προς τις διατροφικές συνήθειες, τον ύπνο και τον τακτικό εμβολιασμό. Ο ετήσιος εμβολιασμός για παράδειγμα έναντι του ιού της γρίπης βοηθά σημαντικά την αποφυγή αναπνευστικών λοιμώξεων. Η τήρηση των μέτρων ατομικής υγιεινής είναι εξίσου σημαντική για την προφύλαξη των παιδιών, όπως επίσης και η αποφυγή του παθητικού καπνίσματος
Ευχαριστούμε τη Δρ. Μαριαλένα Κυριακάκου, MD, PhD, Παιδίατρο-Παιδοαλλεργιολόγο, για τις πολύτιμες συμβουλές.
