Στο παρελθόν, αν μια γυναίκα γεννούσε με καισαρική τομή, τότε αυτομάτως αυτό σήμαινε πως και όλοι οι επόμενοι τοκετοί της θα πραγματοποιούνταν με τον ίδιο τρόπο. Σήμερα όμως, τόσο η πρόοδος της ιατρικής επιστήμης όσο και η μεγάλη επιθυμία των γυναικών να αποφύγουν μία ακόμα επέμβαση και να βιώσουν τη μαγεία του φυσιολογικού τοκετού έχουν οδηγήσει στο λεγόμενο VBAC, Vaginal Birth After Caesarean Section. Ας το γνωρίσουμε μέσα από μερικές ερωταποκρίσεις!
Από τη μαιευτήρα-χειρουργό γυναικολόγο Μαριλία Νικολαΐδου, MD, MSc
Ποιες είναι οι προϋποθέσεις ενός VBAC;
Βασική προϋπόθεση προκειμένου να συζητηθεί με μια γυναίκα η πιθανότητα VBAC είναι η απουσία κάποιας παθολογίας που καθιστά αναγκαία την καισαρική τομή, όπως, π.χ., ο επιπωματικός πλακούντας, καρδιολογικά προβλήματα της μητέρας ή καταστάσεις όπου το έμβρυο δεν μπορεί να αντεπεξέλθει σε φυσιολογικό τοκετό. Κατάλληλες «υποψήφιες» είναι μονήρεις κυήσεις όπου το έμβρυο έχει κεφαλική προβολή (το κεφάλι του δηλαδή είναι προς τα κάτω) και στις οποίες η καισαρική τομή δεν έγινε λόγω μη εξέλιξης του τοκετού.
Ποιοι είναι οι θετικοί προγνωστικοί παράγοντες του VBAC;
Η πιθανότητα επιτυχίας ενός VBAC αυξάνει όταν η γυναίκα έχει ήδη γεννήσει με φυσιολογικό τοκετό στο παρελθόν, και όταν η προηγούμενη καισαρική πραγματοποιήθηκε λόγω ένδειξης που δεν υφίσταται στην παρούσα κύηση, όπως, για παράδειγμα, αποκόλληση πλακούντα, ανώμαλη προβολή ή πρόβλημα του εμβρύου, κλπ.
Σε μελέτες επίσης φαίνεται πως η αυτόματη έναρξη του τοκετού είναι παράγοντας που αυξάνει την πιθανότητα VBAC. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις, ο μαιευτήρας πρέπει να «προγραμματίσει» τον τοκετό και να γίνει πρόκληση τοκετού, προκειμένου να διασφαλιστούν οι καλύτερες συνθήκες.
Στα σωστά επιλεγμένα περιστατικά, το ποσοστό επιτυχίας του VBAC αγγίζει το 75%.
Ποιοι παράγοντες ελαττώνουν την πιθανότητα επιτυχίας ενός VBAC;
Τα έμβρυα που έχουν αυξημένο βάρος (>3.500 γρ.) φαίνεται να έχουν μειωμένες πιθανότητες να γεννηθούν κολπικά. Ένας άλλος δυσμενής προγνωστικός παράγοντας για το VBAC είναι οι περιπτώσεις γυναικών όπου η προηγούμενη καισαρική έγινε λόγω μη εξέλιξης του τοκετού, όταν δηλαδή δεν προχώρησε ο τοκετός λόγω μη διαστολής του τραχήλου ή λόγω «δυσαναλογίας» (όπου το έμβρυο δεν είχε επαρκή χώρο ώστε να γεννηθεί).
Υπάρχουν κίνδυνοι και επιπλοκές στο VBAC;
Η βασική επιπλοκή του VBAC είναι η ρήξη μήτρας, η διάσπαση δηλαδή της ουλής της προηγούμενης καισαρικής λόγω των συστολών της μήτρας στη διάρκεια του τοκετού. Σύμφωνα με μελέτες, το ποσοστό ρήξης της μήτρας στο VBAC είναι 0,5%. Εάν αυτό συμβεί, πραγματοποιείται επείγουσα καισαρική τομή.
Το αυξημένο διάστημα από την προηγούμενη καισαρική (>12 μηνών) μειώνει την πιθανότητα ρήξης. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί πως οποιοδήποτε χειρουργείο στη μήτρα οδηγεί στη δημιουργία ουλής και, άρα, σε αντίστοιχο κίνδυνο ρήξης.
Όσον αφορά το έμβρυο, η πορεία και οι τυχόν επιπλοκές που συνδέονται με το μωρό δεν διαφέρουν σε σχέση με αυτές ενός πρώτου φυσιολογικού τοκετού.
Πού και με ποια διαδικασία γίνεται το VBAC;
Το VBAC όπως και όλοι οι τοκετοί πρέπει να γίνονται σε οργανωμένα μαιευτήρια, που να μπορούν να αντιμετωπίσουν άμεσα τυχόν επιπλοκές τόσο στη μητέρα όσο και στο μωρό.
Μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας έχουν τα VBAC που ξεκινούν αυτόματα. Ωστόσο, όπως προαναφέρθηκε, σε ορισμένες περιπτώσεις ενδείκνυται η πρόκληση του τοκετού, προκειμένου να διασφαλιστούν οι βέλτιστες συνθήκες.
Σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας υπάρχει συνεχής καρδιοτοκογραφική παρακολούθηση της καρδιακής λειτουργίας του εμβρύου και των συστολών της μήτρας. Η επισκληρίδιος αναισθησία γίνεται και στο VBAC, χρήζει όμως ιδιαίτερης προσοχής.
Τελικά, να προσπαθήσω για VBAC;
Κάθε γυναίκα που σκέφτεται αυτό το ενδεχόμενο πρέπει να συζητήσει με τον γιατρό της για το πόσο εφικτό είναι για εκείνη και ποια η πιθανότητα επιτυχίας. Ο θεράπων ιατρός θα κρίνει αν η γυναίκα πληροί τα κριτήρια και αν έχει ένδειξη η προσπάθεια για VBAC. Στην περίπτωση που αποφασισθεί να γίνει, θα πρέπει η μέλλουσα μαμά να είναι πλήρως ενημερωμένη όσον αφορά τη διαδικασία αλλά και τις πιθανές επιπλοκές.
Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Σχέσεις Στοργής - the BOOM edition, Η πιο γλυκιά αναμονή», που το παρέλαβαν το 2021 περίπου 50.000 mommies-to-be την ημέρα που έκαναν το υπερηχογράφημα β' επιπέδου.
