Αν στην πρώτη τους χρονιά στον παιδικό σταθμό ή το νηπιαγωγείο πρωταγωνιστεί το άγχος αποχωρισμού, στην πρώτη χρονιά στο δημοτικό ο δείκτης δυσκολίας ανεβαίνει για μικρούς και μεγάλους, καθώς στην καθημερινότητα της οικογένειας μπαίνει η σχολική μελέτη. Πώς θα υποστηρίξουμε το πρωτάκι μας ώστε να προσαρμοστεί στο νέο σχολικό περιβάλλον αλλά και στην καινούρια οικογενειακή ρουτίνα;
Πριν χτυπήσει το πρώτο κουδούνι
-Προετοιμάζουμε το έδαφος: Επισκεπτόμαστε το σχολείο μαζί με το παιδί μας. Αν ξέρουμε ότι θα βρίσκεται στο ίδιο σχολείο με παιδιά γνωστών ή φίλων, προηγουμένως κανονίζουμε συναντήσεις για να γνωριστούν (καλύτερα), ώστε να ξεκινήσει τη σεζόν με οικεία πρόσωπα.
-Συνδέουμε την έναρξη της σχολικής χρονιάς με όμορφα πράγματα. Διακοσμούμε μαζί με το πρωτάκι μας το δωμάτιο και το γραφείο του, αγοράζουμε γραφική ύλη και σακίδιo. Χτίζουμε σιγά σιγά μια ιεροτελεστία που θα το εμπνεύσει στο τέλος κάθε καλοκαιριού να ανυπομονεί να επιστρέψει στο σχολείο.
-Μια που θα διαμορφώσουμε το γραφείο του, φροντίζουμε να του εξασφαλίσουμε τη δική του γωνιά μελέτης στο σπίτι, με ησυχία και φως.
-Κάνουμε μια συζήτηση για τη νέα σχολική πραγματικότητα: για τα πράγματα που θα μαθαίνει, για τη μελέτη στο σπίτι, αλλά και για το εθιμοτυπικό των σχολικών μαθημάτων – για παράδειγμα, ότι κουδούνι σημαίνει διάλειμμα ή επιστροφή στην τάξη και πως όταν θέλει να ρωτήσει κάτι τον δάσκαλο, σηκώνει το χέρι. Μπορούμε να του αφηγηθούμε και δικές μας εμπειρίες από τα σχολικά χρόνια, που θα κάνουν την όλη εμπειρία να μοιάζει πιο οικεία και λιγότερο τρομακτική.
-Επιστρατεύουμε τα σχετικά παιδικά βιβλία: Μέσα από τη δύναμη της ιστορίας και της αλληγορίας προετοιμάζουν τους μικρούς αναγνώστες με τον πλέον φιλικό και διασκεδαστικό. Όπως είναι το «Τι κάνουν τα πρωτάκια;» της συγγραφέα και εκπαιδευτικού Αντιόπης Φραντζή (εκδ. Μεταίχμιο).
-Ακόμα και αν εμείς πελαγώνουμε με την ιδέα των σχολικών υποχρεώσεων, αποφεύγουμε να του μεταδώσουμε, έστω και με έμμεσο τρόπο, το άγχος μας. Αποφεύγουμε, για παράδειγμα, να χρησιμοποιήσουμε αρνητικά φορτισμένες φράσεις όπως «φέτος θα έχει λιγότερο παιχνίδι/λιγότερη τηλεόραση».
Στη διάρκεια της σχολικής χρονιάς
-Πλέον είναι σημαντικότερο από ποτέ να καθιερώσουμε ένα σταθερό πρόγραμμα, π.χ. με συγκεκριμένες ώρες μελέτης και ύπνου. Ιδανικά, η μελέτη προγραμματίζεται για τις μεσημεριανές ή πρώτες απογευματινές ώρες, με συστηματικά αλλά σύντομα διαλείμματα, και καλό είναι να μην παρατείνεται για πολλές ώρες, καθώς τα πολύ μικρά παιδιά έχουν σύντομη διάρκεια προσοχής.
-Παρακινούμε το πρωτάκι μας να οργανώνει το ίδιο το σακίδιό του, τα βιβλία και τη γραφική ύλη του, ώστε σταδιακά να αποκτήσει τον έλεγχο της διαδικασίας.
-Ξεκινάμε τη μελέτη μαζί με το παιδί αλλά το ζητούμενο είναι να του δώσουμε τα πρακτικά εργαλεία ώστε σταδιακά, καθώς προχωρούν οι σχολικές βαθμίδες, να μάθει να την οργανώνει, να διαχειρίζεται το χρόνο και την ύλη του, ώστε να αυτονομείται όλο και περισσότερο. Είναι προτιμότερο, π.χ., μια μέρα να μην τελειώσει τις ασκήσεις του παρά εμείς να τακτοποιήσουμε τις σχολικές υποχρεώσεις του.
-Ποτέ μα ποτέ δεν αργούμε να το πάρουμε από το σχολείο. Ακόμα και μια ολιγόλεπτη καθυστέρηση μπορεί να του προκαλέσει ανασφάλεια.
-Ποτέ δεν εκφραζόμαστε αρνητικά για τον δάσκαλό του μπροστά στο παιδί μας. Ακόμα και αν δεν είμαστε απόλυτα ικανοποιημένοι με τον τρόπο διδασκαλίας του, δεν θέλουμε να υπονομευτεί το κύρος του.
-Όταν το ρωτάμε για τη μέρα του στο σχολείο, δεν περιοριζόμαστε σε ένα τυπικό «πώς ήταν σήμερα το σχολείο;», γιατί είναι πολύ πιθανό να μας απαντήσει μονολεκτικά: «καλά». Δοκιμάζουμε ερωτήσεις που ανοίγουν το δρόμο για μια συζήτηση, όπως: «Ποιο μάθημα σου άρεσε περισσότερο;» ή «Με ποια παιδιά έπαιξες στο προαύλιο;».
-Μερικές φορές, όσο κι αν προσπαθούμε να έχουμε καλή επικοινωνία με το παιδί μας, εκείνο δυσκολεύεται να εκφράσει ό,τι το ενοχλεί στο καινούριο σχολικό περιβάλλον – για παράδειγμα ένα περιστατικό εκφοβισμού. Έχουμε λοιπόν το νου μας για ψυχοσωματικά συμπτώματα όπως στομαχόπονος, πονοκέφαλος, διαταραχές στον ύπνο και σε περίπτωση που παρατηρήσουμε οτιδήποτε μας προβληματίσει, δεν διστάζουμε να το συζητήσουμε με τον δάσκαλό του.
