Είναι τριών ετών, κοπανιέται στο πάτωμα, ουρλιάζει και σας κλoτσάει, διεκδικώντας ένα γλειφιτζούρι στο σουπερμάρκετ. Μια στιγμή απόλυτης απόγνωσης, που πιστεύετε αληθινά ότι όλες οι προσπάθειές σας να το μεγαλώσετε σωστά, από την ημέρα που κρατήσατε το θετικό τεστ εγκυμοσύνης στα χέρια σας, εξανεμίστηκαν, αφήνοντάς σας με ένα μικρό θηριάκι εγωκεντρισμού, χωρίς ίχνος ενσυναίσθησης αλλά γεμάτο απληστία. Και μετά παίρνετε μια βαθιά ανάσα, αφήνετε τη λογική να επιστρέψει και υπενθυμίζετε στον εαυτό σας ότι πρόκειται για ένα στάδιο ανάπτυξης που συμβαίνει και στις καλύτερες οικογένειες.
Και καθώς το μικρό θηριάκι σας μεγαλώνει, οι στιγμές απόλυτης απόγνωσης μπορεί να επιστρέφουν ξανά και ξανά παίρνοντας διαφορετικές μορφές. Κι όμως, μαμάδες και μπαμπάδες, ο αγώνας μας να μεγαλώσουμε καλούς ανθρώπους δεν πηγαίνει χαμένος.
Αυτή η συνειδητοποίηση ήρθε την ημέρα που ο γιος μου βρήκε ένα χτυπημένο από αυτοκίνητο γατάκι στον δρόμο και ήθελε να το πάρει αμέσως στα χέρια του, μες στα αίματα, και να το κουβαλήσει μέχρι το κτηνιατρείο για να γίνει καλά. Ή όταν είδε έναν άστεγο στο κέντρο της Αθήνας -καλώς ή κακώς, στο προάστιο όπου ζούμε, έναν πράσινο και σχετικά ομοιογενή μικρόκοσμο, δεν έρχεται συχνά αντιμέτωπος με τέτοιες εικόνες- και ήθελε να βγάλει όλο το χαρτζιλίκι που είχε μέσα στην τσέπη του για να αγοράσει τα αγαπημένα του πετρώματα και να του το δώσει, για να μη μείνει νηστικός.
Αυτή η συνειδητοποίηση έρχεται όμως και σε πιο αθόρυβα γεγονότα: Όταν, για παράδειγμα, συναντά παιδάκια με χαρακτηριστικά που οι παλαιότερες γενιές εκλαμβάναμε ως διαφορετικά και αξιοσημείωτα, όπως σκουρόχρωμη επιδερμίδα, genderless ρούχα ή κάποια εμφανή αναπηρία (χωρίς να θέλω, σε καμία περίπτωση, να τα συγκρίνω ή να τα εξισώσω μεταξύ τους), αλλά τα αφήνει ασχολίαστα και τα αντιμετωπίζει ακριβώς όπως όλα τα άλλα παιδιά. Ή όταν διαβάσαμε πρόσφατα την ιστορία μιας θαρραλέας Αφροαμερικανίδας και με κοίταξε έκπληκτος όταν του είπα ότι αυτή η γυναίκα μεγάλωσε αντιμετωπίζοντας τον ρατσισμό, την προκατάληψη ότι είναι λιγότερο ικανή από τους άλλους, σχολιάζοντας με βαθιά αθωότητα: «Μα το δέρμα μας δεν συνδέεται με πρίζα με τον εγκέφαλό μας».
Κάθε παιδάκι έχει, φυσικά, τις αδυναμίες και τα πάθη του που σπρώχνουν, ορισμένες στιγμές, τους γονείς του στην απελπισία, ότι έχουν κάνει ένα μεγάλο λάθος στην ανατροφή του. Όμως η γενική εικόνα είμαι πεπεισμένη ότι δείχνει άλλα: ότι οι αρχές, οι αξίες, τα ερεθίσματα, οι αγκαλιές, τα καλά λόγια, τα θετικά παραδείγματα που προσπαθούμε να προσφέρουμε απλόχερα στα παιδιά μας ζυμώνονται μέσα τους, γίνονται κτήμα τους και, αργά ή γρήγορα, έρχονται στην επιφάνεια, κάνοντάς μας να χαμογελάσουμε, περήφανοι και ανακουφισμένοι.
