Οι ειδικοί προειδοποιούν ξανά και ξανά: Μην αφήνετε τα μικρά παιδιά να περνούν ατελείωτες ώρες μπροστά σε μια οθόνη. Πόσο εκτεταμένο είναι όμως, στην πραγματικότητα, το πρόβλημα της υπερέκθεσής τους στην τεχνολογία; Πολύ, όπως επιβεβαιώνει μια μελέτη (JAMA Pedriatics, 2022), που διεξάχθηκε σε 89.613 παιδιά 2-5 ετών, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι δύο στα τρία υπερβαίνουν τις σχετικές οδηγίες τουλάχιστον κατά μία ώρα την ημέρα. Και το πλέον ανησυχητικό είναι ότι τα στοιχεία που εξέτασαν οι ειδικοί προήλθαν από την προ-πανδημική εποχή, έως τον Μάρτιο του 2022. Αν λοιπόν λάβουμε υπόψη μας την τηλεκπαίδευση και το lockdown που μεσολάβησαν, πιθανότατα μέσα στα τελευταία χρόνια η κατάσταση επιδεινώθηκε ακόμη περισσότερο.
Ποιες οι οδηγίες δίνει η Αμερικανική Ακαδημία Παιδατρικής;
- Για παιδιά κάτω των 18 μηνών: Αποχή από τις οθόνες.
- 18-24 μηνών: Χρήση «προγραμμάτων/εφαρμογών υψηλής ποιότητας» με τη διαρκή επίβλεψη των γονιών.
- 2-5 ετών: Χρήση προγραμμάτων/εφαρμογών υψηλής ποιότητας έως μία ώρα την ημέρα.
Πώς επηρεάζει τα παιδιά η υπερέκθεση σε οθόνες;
Μελέτες έχουν δείξει ότι μπορεί να προκαλέσει μεταβολές στην ανάπτυξη του εγκεφάλου, ιδιαίτερα σε ηλικίες έως πέντε ετών, επηρεάζοντας αρνητικά, μεταξύ άλλων, τις γλωσσικές δεξιότητες, την ανάγνωση και τη γραφή, και αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων συμπεριφοράς και ύπνου. Παράλληλα, όσο περισσότερο χρόνο περνούν τα παιδιά μπροστά σε μια οθόνη, τόσο λιγότερες ώρες αφιερώνουν σε άλλες δραστηριότητες που είναι ωφέλιμες και καθοριστικές για την ανάπτυξή τους, όπως επισημαίνει η κλινική ψυχολόγος Brae Anne McArthur, PhD.
Τι μπορούμε να κάνουμε ως γονείς;
- Να αναθεωρήσουμε το οικογενειακό πρόγραμμα, κάνοντας όποιες αλλαγές είναι απαραίτητες για να μειώσουμε το χρόνο που περνούν τα παιδιά μπροστά σε οθόνες. Ας δοκιμάσουμε, για παράδειγμα, να προσθέσουμε μέσα στην εβδομάδα κάποια εξωσχολική δραστηριότητα ή κάποιο playdate με φίλους τους. Θα μειώσουμε, έτσι, το χρόνο που περνούν μέχρι τώρα κλεισμένα στο σπίτι, στη διάρκεια του οποίου είναι πιο επιρρεπή στον πειρασμό της τεχνολογίας.
- Να χρησιμοποιήσουμε προγράμματα που καταγράφουν τον ακριβή χρόνο που περνούν τα παιδιά μας μπροστά σε οθόνες: Το αποτέλεσμα μπορεί να μας ξαφνιάσει ενώ παράλληλα θα μας βοηθήσει να θέσουμε συγκεκριμένους στόχους, ώστε να περιορίσουμε αυτόν το χρόνο σύμφωνα με τις οδηγίες της ηλικίας τους.
- Να κάνουμε πιο ωφέλιμο το χρόνο που περνούν τα παιδιά μας μπροστά σε οθόνες: Για παράδειγμα, αντί να τα αφήσουμε να δουν μόνα τους βιντεάκια στο YouTube, μπορούμε να παρακολουθήσουμε όλοι μαζί μια παιδική ταινία που γνωρίζουμε ότι είναι καλή.
- Να είμαστε συνεπείς στο πρόγραμμα που θα διαμορφώσουμε: Έτσι θα θέσουμε συγκεκριμένους κανόνες, που τα παιδιά δεν θα έχουν άλλη επιλογή παρά να ακολουθήσουν, και δεν θα μπούμε στη διαδικασία να διαπραγματευόμαστε καθημερινά μαζί τους το χρόνο που θα περνούν, π.χ., παρακολουθώντας τηλεόραση ή παίζοντας στο τάμπλετ.
- Να εξορίσουμε τις συσκευές από τις οικογενειακές βόλτες και τα ταξίδια: Καλύτερα να προσπαθήσουμε λίγο περισσότερο για να επινοήσουμε ένα παιχνίδι, π.χ., ενώ περιμένουμε το φαγητό μας σε ένα εστιατόριο ή ενώ μετακινούμαστε με το αυτοκίνητο, παρά να καταφύγουμε στην εύκολη λύση του τάμπλετ.
- Να μην είμαστε ούτε εμείς κολλημένοι στο κινητό και τον υπολογιστή μας: Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αποτελούμε τα πιο δυνατά πρότυπα ακόμα και για τα μικρότερα παιδιά της οικογένειας. Ή, μάλλον, ειδικά γι’ αυτά.
