Ακούμε όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια για το «πλάνο τοκετού», τι ακριβώς είναι όμως; «Δεν πρόκειται για ένα πλάνο με την τυπική έννοια του όρου ή μια λίστα προτιμήσεων, αλλά για ένα εργαλείο που αφορά στην εξερεύνηση των επιλογών, των αναγκών και των προτιμήσεών σου», εξηγεί η σύμβουλος Περιγεννητικής Αγωγής και δημιουργός του Parent Path, Αιμιλία Ναθαναήλ και συνεχίζει: «Το πλάνο τοκετού δεν χρειάζεται να ακολουθηθεί κατά γράμμα, αλλά μπορεί να σε βοηθήσει να νιώσεις πιο σίγουρη, πιο ενημερωμένη και ότι έχεις τη στήριξη που χρειάζεσαι κατά τη διάρκεια μιας από τις πιο σημαντικές εμπειρίες της ζωής σου». Της ζητήσαμε λοιπόν να μας εξηγήσει πώς μπορούμε να φτιάξουμε το δικό μας πλάνο τοκετού και να μας δώσει ορισμένα παραδείγματα.
*Από την Αιμιλία Ναθαναήλ
First things first: Τι είναι το πλάνο τοκετού;
Είναι μια περιγραφή (σε άλλες περιπτώσεις γραπτή, σε άλλες περιπτώσεις προφορική) του τι είναι σημαντικό για εσένα κατά τον τοκετό αλλά και μετά τη γέννηση του μωρού σου. Είναι ένας τρόπος να επικοινωνήσεις με τους φροντιστές σου (γιατρούς, μαίες, κτλ.) τις προτιμήσεις, τις ανάγκες και τις επιθυμίες σου. Είναι όμως και μια καλή αφορμή για να κάνεις μια σημαντική συζήτηση με τον / τη σύντροφο (ή συνοδό σου κατά τον τοκετό) ώστε να γνωρίζει τι θα ήθελες και να μπορέσει να σε στηρίξει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Γιατί να φτιάξω ένα πλάνο τοκετού;
Γιατί, όπως ισχύει με όλα τα πράγματα, «η γνώση είναι δύναμη» και γνωρίζοντας τις επιλογές μας, μπορούμε να αισθανόμαστε πως έχουμε μεγαλύτερο έλεγχο και έτσι μειώνεται το άγχος μας! Έρευνες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες που αισθάνονται ότι ακούστηκαν οι ανάγκες τους και υποστηρίχθηκαν κατά τη διάρκεια του τοκετού, είχαν μια πιο θετική εμπειρία. Άλλωστε, το να έχεις μια πιο θετική εμπειρία τοκετού μπορεί να συμβάλλει σημαντικά, μεταξύ άλλων, στην ψυχική σου υγεία, στην αποκατάστασή σου, στις σχέσεις σου αλλά και στο ταξίδι θηλασμού (αν αποφασίσεις να θηλάσεις το μωρό σου).
Τι ισχύει στην Ελλάδα;
Οι περισσότεροι τοκετοί στην Ελλάδα πραγματοποιούνται σε νοσοκομεία, με παρουσία γιατρών, μαιών / μαιευτών. Η στήριξη από doula (βοηθός μητρότητας η οποία μπορεί να παρέχει πρακτική και συναισθηματική υποστήριξη στη μητέρα κατά τον τοκετό και για τον πρώτο καιρό με το νέο μωρό) δεν είναι ακόμη πλήρως ενταγμένη στο σύστημα, αλλά μπορεί να προσληφθεί ιδιωτικά. Ωστόσο, κάθε νοσοκομείο έχει διαφορετική προσέγγιση, πολιτικές αλλά και διαθέσιμη στήριξη. Για παράδειγμα, ορισμένα μπορεί να έχουν συγκεκριμένες πολιτικές για θέματα όπως οι στάσεις τοκετού, η συνεχής παρακολούθηση, οι μέθοδοι αναλγησίας ή η χρήση πισίνας τοκετού. Γι' αυτό καλό είναι να ρωτήσεις εκ των προτέρων το νοσοκομείο ή και τους φροντιστές σου για το τι είναι διαθέσιμο και τι επιλογές έχεις. Σε κάθε περίπτωση έχεις δικαίωμα να ενημερωθείς για κάθε διαδικασία και ό,τι πρόκειται να συμβεί, να πάρεις αποφάσεις σχετικά με τη φροντίδα σου (σύμφωνα με τους κανονισμούς υγειονομικής περίθαλψης που ισχύουν στην Ελλάδα και πάντα με τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού σου), αλλά και να λαμβάνεται η συναίνεσή σου για οτιδήποτε χρειαστεί. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας τονίζει τη σημασία του σεβασμού στη φροντίδα της μητέρας, η οποία περιλαμβάνει το να ακούνε και να σέβονται τις προτιμήσεις των γυναικών κατά τη διάρκεια του τοκετού. Σχετικά με τη μεταγεννητική φροντίδα, είναι σημαντικό να σκεφτείς, μεταξύ άλλων, αν θα ήθελες το rooming-in ή όχι (δηλαδή να έχεις το μωρό σου στο δωμάτιό σου), και τι σκέφτεσαι σχετικά με τη σίτιση του μωρού σου (θηλασμός, φόρμουλα, μικτή σίτιση).
Τι θα μπορούσε να περιλαμβάνει ένα πλάνο τοκετού; Ορισμένα παραδείγματα...
- Περιβάλλον: Μπορεί μια μέλλουσα μαμά να θέλει ένα ήρεμο και υποστηρικτικό περιβάλλον κατά τη διάρκεια του τοκετού, με χαμηλό φωτισμό και απαλή μουσική. Θα μπορούσε να ζητήσει επίσης να έχει τη δυνατότητα να κινείται, να χρησιμοποιήσει μπάλες τοκετού ή διαφορετικές στάσεις κατά τον τοκετό.
- Φροντίδα του μωρού μετά τη γέννα: Μπορείς να ζητήσεις άμεση επαφή (skin to skin) μετά τον τοκετό, εκτός αν υπάρχουν ιατρικοί λόγοι που το αποτρέπουν. Αν σκοπεύεις να θηλάσεις, μπορείς να ζητήσεις υποστήριξη για τις πρώτες φορές. Αν είναι εφικτό, μπορείς να ζητήσεις οποιεσδήποτε διαδικασίες ή εξετάσεις (π.χ. ζύγισμα) να γίνουν μετά την πρώτη επαφή (skin to skin). Μπορείς επιπλέον να ζητήσεις ένας από τους δύο γονείς να είναι παρών κατά τους ελέγχους του μωρού.
- Ρόλος του συνοδού / συντρόφου: Θα ήθελες ο σύντροφός σου (ή ο επιλεγμένος συνοδός σου) να είναι δίπλα σου, ώστε να σου υπενθυμίζει όσα έχετε μάθει για την αναπνοή, την ενυδάτωση και την κίνηση; Τότε δεν έχεις παρά να ρωτήσεις αν επιτρέπεται!
- Απρόβλεπτα σενάρια: Μπορείς επίσης να συζητήσεις ποιες είναι οι επιλογές σου (αν υπάρχουν) σε περίπτωση απρόβλεπτων καταστάσεων και να γνωρίζεις τα υπέρ, τα κατά και πιθανές εναλλακτικές. Αν χρειαστεί, για παράδειγμα, να γίνει καισαρική, μπορείς να ρωτήσεις αν υπάρχουν εναλλακτικές, αν η πολιτική του νοσοκομείου επιτρέπει να είναι παρών ο συνοδός σου ή αν μπορείς να έχεις επαφή skin to skin στο χειρουργείο (αν είναι εφικτό).
Keep in mind:
- Θυμήσου ότι ο τοκετός είναι μια καταπληκτική και απρόβλεπτη διαδικασία, γι' αυτό χρειάζεται ανοιχτό μυαλό, σωστή ενημέρωση και ευελιξία! Χρησιμοποίησε το πλάνο ως οδηγό!
- Συγκέντρωσε τις σκέψεις και τις απορίες σου σε σύντομες προτάσεις και bullet points για σαφήνεια και ευκολία.
- Μπορείς να φτιάξεις ένα πλάνο τοκετού και για προγραμματισμένη καισαρική.
- Συζήτησε το πλάνο σου εκ των προτέρων με τον γιατρό ή τη μαία σου για να διασφαλίσεις ότι γνωρίζουν τις επιλογές σου.
- Επικεντρώσου στο πώς θα ήθελες να αισθανθείς κατά τη διάρκεια του τοκετού. Γνώρισε τα δικαιώματά σου και κατανόησε τι επιλογές έχεις ώστε να νιώσεις πιο ήρεμη και ασφαλής.
- Αν θέλεις αναλυτικές πληροφορίες, περισσότερα παραδείγματα ή να φτιάξουμε το πλάνο τοκετού σου βήμα βήμα, μπορείς να μπεις εδώ: workshop.
* Στο Parent Path μπορείτε να βρείτε πολλές ακόμα χρήσιμες υπηρεσίες, όπως εξατομικευμένη υποστήριξη θηλασμού, υπηρεσίες βοηθού μητρότητας λοχείας, διάφορα πακέτα στήριξης, μηνιαία workshops αλλά και πολλές δωρεάν εκδηλώσεις, διαδικτυακές και διά ζώσης, και όλα αυτά από τον υπολογιστή σας, με ένα κλικ! Τα σεμινάρια του Parent Path προσαρμόζονται στις ανάγκες σας, μπορείτε να τα παρακολουθήσετε διαδικτυακά από όπου κι αν βρίσκεστε και προσφέρονται στα ελληνικά και τα αγγλικά.
