Φωτογραφίες τεράστιων κρεβατιών, που μπορούν να φιλοξενήσουν άνετα τέσσερα και πέντε μέλη της οικογένειας ταυτόχρονα, κάνουν τον γύρο του διαδικτύου πυροδοτώντας, στα ελληνικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σχόλια του τύπου: Πού να το βάλω στο υπνοδωμάτιό μου, που είναι δύο επί τρία; Αυτό όμως είναι το μικρότερο πρόβλημα, σύμφωνα με τους παιδοψυχολόγους. Τουλάχιστον κάποιοι από αυτούς δεν θα συνιστούσαν να βάλουμε στο υπνοδωμάτιό μας ένα γιγαντιαίο κρεβάτι, είτε χωράει είτε όχι, γιατί με αυτό τον τρόπο παγιώνουμε τη χρόνια συγκοίμηση η οποία, όπως πιστεύουν, όταν έχει να κάνει με παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας περισσότερα προβλήματα δημιουργεί παρά λύνει.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η σχολική ψυχολόγος Kate Roberts, Ph.D., πρώην καθηγήτρια Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Μπράουν, σε άρθρο της στο www.psychologytoday.com αποκαλεί τη χρόνια συγκοίμηση «επιδημία»: «Σύμφωνα με τον οδηγό για γονείς MomConnection, το 45% των μαμάδων αφήνουν τα παιδιά τους ηλικίας 8-12 ετών να κοιμούνται περιστασιακά μαζί τους. Το 13% το επιτρέπουν κάθε βράδυ».
Μπορεί τα συγκεκριμένα στοιχεία να αφορούν έρευνα που έγινε πριν από περισσότερα από έξι χρόνια, όμως στη σύγχρονη εποχή και ειδικά μετά την πανδημία, που κάποιοι ειδικοί μάλιστα μιλούν για «επιδημίες ψυχικών διαταραχών» και σε ανηλίκους, δεν έχουμε λόγο να πιστεύουμε ότι η κατάσταση έχει βελτιωθεί.
Υπάρχει και όρος που συνδέεται με τη συγκοίμηση σε μεγαλύτερες ηλικίες: Τα παιδιά που δυσκολεύονται να αποκοιμηθούν ή που ξυπνούν στη διάρκεια της νύχτας και καταλήγουν στο κρεβάτι των γονιών τους πάσχουν από τη λεγόμενη «συμπεριφορική αϋπνία», η οποία μάλιστα εκτιμάται ότι επηρεάζει το 20-30% των παιδιών. Οι πιθανές συνέπειές της; Συναισθηματικές μεταπτώσεις, ευερεθιστότητα, δυσκολίες συγκέντρωσης και προσοχής, προβλήματα συμπεριφοράς και μάθησης και, σε σοβαρές διαταραχές ύπνου, ακόμα και προβλήματα στην ανάπτυξη του παιδιού.
«Ανεκδοτολογικές αναφορές δείχνουν ότι τα σύγχρονα παιδιά έχουν υψηλότερα επίπεδα άγχους από προηγούμενες γενιές. Ενδεχομένως αυτό να συνδέεται με τα υψηλότερα επίπεδα διαζυγίου, τα υπερφορτωμένα προγράμματά τους και τις υψηλότερες σχολικές απαιτήσεις» σχολιάζει η Kate Roberts και προσθέτει: «Ως αποτέλεσμα, είναι λιγότερο αυτόνομα. Πολλά παιδιά προεφηβικής ηλικίας δεν έχουν μάθει να κοιμούνται μόνα. Οι γονείς καμουφλάρουν το πρόβλημα επιτρέποντας τη συγκοίμηση. Θεωρούν ότι θα το ξεπεράσουν κάποια στιγμή από μόνα τους, με φυσιολογικό τρόπο, αλλά πολλά δεν το καταφέρνουν». Ανάμεσα στις επιπτώσεις της χρόνιας συγκοίμησης για τους ίδιους τους γονείς είναι η χρόνια έλλειψη ύπνου, με ό,τι συνεπάγεται για τη σωματική και ψυχική υγεία, και τα προβλήματα στον γάμο τους. Πώς θα ξανακερδίσουμε όμως τον ύπνο μας, τον προσωπικό χώρο και χρόνο στο συζυγικό υπνοδωμάτιο, και θα βοηθήσουμε τα παιδιά μας να αυτονομηθούν;
Η σχολική ψυχολόγος Kate Roberts δίνει τις εξής συμβουλές:
- Αναγνωρίστε τη σοβαρότητα του προβλήματος και δεσμευτείτε στην αντιμετώπισή του.
- Προετοιμαστείτε για το γεγονός ότι τα παιδιά θα αντιδράσουν και χρησιμοποιήστε οποιονδήποτε διαθέσιμο πόρο για να πετύχετε το στόχο να κοιμούνται καθημερινά στο δικό τους κρεβάτι. Για παράδειγμα, ζητήστε να τα βάζει για ύπνο κάποιος συγγενής που δεν είναι μέρος του φαύλου κύκλου.
- Αντικαταστήστε τη νυχτερινή παρουσία σας με περισσότερη προσοχή και φροντίδα προς τα παιδιά στη διάρκεια της ημέρας. Αναζητήστε και αναπτύξτε στρατηγικές που θα τα βοηθήσουν να διαχειρίζονται την ανασφάλειά τους πριν αλλά και κατά τις ώρες ύπνου. Το άγχος, η χαμηλή αυτοεκτίμηση και οι συμπεριφορές εξάρτησης που ενδεχομένως να εκδηλώνουν στη διάρκεια της ημέρας συνδέονται άμεσα με την ικανότητά τους να κοιμούνται μόνα τη νύχτα.
- Συζητήστε με τα ίδια τα παιδιά πόσο σημαντική είναι μια αλλαγή συμπεριφοράς. Τονίστε τη δική σας ανάγκη να κοιμάστε καλύτερα, ότι κάθε μέλος της οικογένειας έχει το δικό του κρεβάτι. Επισημάνετε το γεγονός ότι αν μάθουν να κοιμούνται ανεξάρτητα θα είναι σε θέση να συμμετέχουν και σε περισσότερες δραστηριότητες κατάλληλες για την ηλικία τους – για παράδειγμα, να πάνε κατασκήνωση ή να κοιμηθούν ένα βράδυ σε σπίτι φίλου.
BOOM Note: Τα καλά νέα; Με μια σταθερή παρέμβαση, τα περισσότερα παιδιά υιοθετούν υγιεινές συνήθειες και μοτίβα ύπνου και παραμένουν στο κρεβάτι τους για όλη τη διάρκεια της νύχτας.
