Ο πλακούντας είναι το μοναδικό όργανο που δημιουργείται για να λειτουργήσει για συγκεκριμένο διάστημα και να εξυπηρετήσει έναν και μόνο σκοπό: τη δημιουργία της νέας ζωής! Πρόκειται για ένα «μαγικό» όργανο. Σχηματίζεται από το μηδέν μετά τη γονιμοποίηση του ωαρίου και την εμφύτευσή του στο ενδομήτριο, λειτουργεί μέχρι τη γέννηση και στη συνέχεια σταματά να υπάρχει. Ελάτε να ανακαλύψουμε μαζί τον κόσμο αυτού του θαυμαστού οργάνου!
Από τη μαιευτήρα-χειρουργό γυναικολόγο Μαριλία Νικολαΐδου
Τι είναι ο πλακούντας και πώς συνδέει τη μητέρα με το έμβρυο;
Ο πλακούντας αποτελεί τον συνδετικό κρίκο μεταξύ μητέρας και εμβρύου. Προσφύεται στέρεα στην εσωτερική επιφάνεια της μήτρας (ενδομήτριο) και συνδέεται με το έμβρυο μέσω του ομφάλιου λώρου. Ο ομφάλιος λώρος αποτελείται από δύο ομφαλικές αρτηρίες και μία ομφαλική φλέβα. Το έμβρυο λαμβάνει οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά από τη μητέρα μέσω της ομφαλικής φλέβας και ταυτόχρονα μέσω των δύο ομφαλικών αρτηριών απομακρύνονται βλαπτικοί και άλλοι παράγοντες από το έμβρυο προς την κυκλοφορία της μητέρας.
Πώς δημιουργείται ο πλακούντας;
Τα κύτταρα του γονιμοποιημένου ωαρίου θα σχηματίσουν το έμβρυο και τον πλακούντα. Ο πλακούντας δημιουργείται σιγά σιγά μέσα στις πρώτες 8 εβδομάδες από τα κύτταρα που βρίσκονται κοντά στο τοίχωμα της μήτρας. Τα κύτταρα αυτά σταδιακά διεισδύουν μέσα στο ενδομήτριο και δημιουργούν τον πλακούντα. Ο πλακούντας είναι μοναδικός για κάθε κύηση και φέρει το γενετικό υλικό του μωρού που μεγαλώνει, έχει δηλαδή το ίδιο DNA με το έμβρυο. Όταν ολοκληρωθεί η ανάπτυξή του, έχει διάμετρο περίπου 20 εκατοστά και βάρος γύρω στα 500 γραμμάρια.
Ποιες είναι οι λειτουργίες του πλακούντα;
Ο πλακούντας έχει πάρα πολλούς ρόλους στη διάρκεια της κύησης: Πραγματοποιεί την ανταλλαγή οξυγόνου και διοξειδίου του άνθρακα στο έμβρυο, απομακρύνει βλαπτικά προϊόντα του μεταβολισμού από το έμβρυο, όπως ουρία, ουρικό οξύ και άλλα. Μέσω του πλακούντα επίσης διέρχονται αντισώματα από τη μητέρα, ηλεκτρολύτες, βιταμίνες κλπ. Ακόμα, έχει σημαντικό μεταβολικό ρόλο για το έμβρυο, καθώς, χρησιμοποιώντας τη γλυκόζη και τα λιπαρά οξέα της μητέρας, δημιουργεί γλυκογόνο, το οποίο χρησιμεύει για την ενέργεια του εμβρύου, και χοληστερόλη, την οποία το έμβρυο χρησιμοποιεί για την παραγωγή ορμονών, όπως της προγεστερόνης, των οιστρογόνων κλπ. Στον πλακούντα παράγονται επίσης ορμόνες και πεπτίδια (όπως αυξητική ορμόνη, κυτοκίνες κ.ά.).
Υπάρχουν παθολογικές καταστάσεις που συνδέονται με τον πλακούντα και μπορεί να δημιουργήσουν πρόβλημα στην κύηση;
Οι παθολογίες του πλακούντα συνδέονται άμεσα με επιπτώσεις τόσο στο έμβρυο όσο και στη μητέρα. Η πλακουντιακή ανεπάρκεια, όταν δηλαδή δεν λειτουργεί σωστά ο πλακούντας, οδηγεί σε προβλήματα ανάπτυξης και σε πρόωρο τοκετό. Άλλη κατάσταση που αφορά παθολογική πρόσφυση του πλακούντα στη μήτρα είναι ο διεισδυτικός πλακούντας, που μπορεί να απειλήσει τη ζωή της μητέρας. Η αποκόλληση του πλακούντα, ανάλογα με τη φάση της κύησης στην οποία συμβαίνει και την έκταση, μπορεί επίσης να είναι σοβαρό πρόβλημα και να μας αναγκάσει σε πρόωρο, επείγοντα τοκετό.
Μπορεί η μητέρα και οι συνήθειές της να επηρεάσουν τη λειτουργία του πλακούντα;
Γνωρίζουμε και είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο πως κάποιες καταστάσεις επηρεάζουν δυσμενώς τη λειτουργία του πλακούντα. Το κάπνισμα και το αλκοόλ επιδρούν ιδιαίτερα στη λειτουργία του, με αποτέλεσμα την πλακουντιακή ανεπάρκεια και τη διαταραχή της εμβρυϊκής ανάπτυξης. Η υπέρταση και ο διαβήτης της κύησης, και τα δύο συνδέονται με την πλακουντιακή ανεπάρκεια αλλά και με αυξημένη πιθανότητα αποκόλλησης. Και οι δύο αυτές καταστάσεις μπορούν να αποφευχθούν με σωστή διατροφή της μητέρας και, αν τελικά εμφανιστούν, σημαντική είναι η τήρηση των οδηγιών. Οι διαταραχές που συνδέονται με τη θέση του πλακούντα, όπως ο επιπωματικός και διεισδυτικός πλακούντας, δεν μπορούν να επηρεαστούν από τη μητέρα, είναι τυχαία γεγονότα.
Τελικά, τι κάνει τον πλακούντα τόσο… γοητευτικό και ιδιαίτερο;
Ο πλακούντας είναι ένα όργανο που ακόμη και σήμερα κρύβει πολλά μυστικά… Κάθε πλακούντας είναι διαφορετικός, αλληλεπιδρά με το περιβάλλον και τροποποιεί τη λειτουργία του ανάλογα. Μεσολαβεί στην επικοινωνία μητέρας-εμβρύου τροποποιώντας τον μεταβολισμό του. Έχει τον απόλυτο έλεγχο της έκβασης της κύησης και ανταποκρίνεται στα ερεθίσματα που λαμβάνει από τη μητέρα και το περιβάλλον.
Πρέπει όλες οι μητέρες να γνωρίζουν πως η σωστή ανάπτυξη του πλακούντα, που σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται από εκείνες, είναι το κλειδί μιας φυσιολογικής εγκυμοσύνης και ενός υγιούς μωρού.
Ιατρεία:
- Αριστοτέλους 9 , Πειραιάς | Τηλέφωνο: 211 4096977
- Αγίας Παρασκευής 111, Χαλάνδρι (πλησίον μετρό Αγίας Παρασκευής) | Τηλέφωνο: 211 4096977
- Βοιών 8, Μολάοι Λακωνίας | Τηλέφωνο: 27320 23700
Email: marilianikolaidou@gmail.com
Facebook: Νικολαΐδου Μαριλία Γυναικολόγος
Instagram: @marilianikolaidou
Διαβάστε αυτό και πολλά ακόμα άρθρα στο νέο τεύχος του BOOM που μπορείτε να διαβάσετε online πατώντας στο εξώφυλλο!
