Γονείς, ψυχραιμία! Ο θυμός είναι ένα από τα βασικά συναισθήματα που βιώνουν τα παιδιά και είναι απόλυτα φυσιολογικό. Το ζήτημα είναι πως συνήθως δεν ξέρουν πώς να τον διαχειριστούν, γι'αυτό και συχνά τον εκδηλώνουν με επιθετικό τρόπο. Η ψυχολόγος Αγγελική Καβαλλιεράτου μάς δίνει πολύτιμες συμβουλές και οδηγίες...
Πότε θυμώνουν τα παιδιά;
Τα παιδιά θυμώνουν όταν αισθάνονται αδικία, απογοήτευση, ανασφάλεια, όταν δεν έχουν βρει κάποιον άλλο τρόπο για να εκφραστούν, αλλά και όταν τα πράγματα δεν γίνονται όπως θέλουν. Συχνά μια επιθετική συμπεριφορά είναι η διαμαρτυρία του παιδιού προς τους ενήλικες και αποτελεί απαραίτητο στάδιο της εξέλιξης κάθε παιδιού. Το παιδί δοκιμάζει τα όριά του λέγοντας «Μπορώ μόνος» ή «Δεν θέλω». Αυτό το στάδιο είναι πολύ σημαντικό αρκεί να το βιώσει το παιδί με έναν ανώδυνο τρόπο. Μεγάλη σημασία έχει βέβαια και ο τρόπος με τον οποίο έχει μάθει το παιδί να συνδέεται και να επικοινωνεί με τους γονείς του. Αν αυτό γίνεται για παράδειγμα μέσω της έντονης εκδήλωση συναισθήματος, τότε είναι πιθανό πως έχει λάβει το μήνυμα ότι μπορεί να τους έχει κοντά του με αυτό τον τρόπο.
Είναι σημαντικό να μάθουν τα παιδιά να ελέγχουν τα έντονα συναισθήματα που βιώνουν μέχρι το νηπιαγωγείο. Αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα ερεθίσματα και τα βιώματά τους. Αν παρατηρήσετε πως το παιδί σας δυσκολεύεται να διαχειριστεί τον θυμό του και εμφανίζει επιθετικές συμπεριφορές, τότε σας δείχνει πως χρειάζεται να το βοηθήσετε να μάθει πώς να εκφράζει τον θυμό του με διαφορετικό τρόπο. Μπορείτε λοιπόν να του προτείνετε τρόπους αποδεκτούς, αλλά και να διευκρινίσετε ποιοι είναι αντίστοιχα μη αποδεκτοί.
Συγκεκριμένα, δεν είναι αποδεκτό:
- Να χρησιμοποιούμε άσχημες λέξεις
- Να χτυπάμε άλλους
- Να πετάμε ή να καταστρέφουμε αντικείμενα
Είναι όμως αποδεκτό:
- Να φωνάζουμε, όσο έχουμε ανάγκη, στο δωμάτιό μας
- Να χτυπάμε αν θέλουμε ένα μαξιλάρι
- Να μιλήσουμε γι' αυτό που μας ενοχλεί ή να αξιοποιήσουμε άλλα μέσα, όπως η ζωγραφική
- Να ακούσουμε μουσική ή και να χορέψουμε
- Να μιλήσουμε με έναν φίλο
- Να πάμε μια βόλτα με το ποδήλατο
Τι κάνουμε;
Είναι σημαντικό αρχικά ως γονείς να αποδεχτείτε τον θυμό του παιδιού σας και να το αντιμετωπίσετε με ηρεμία. Διατηρήστε την ψυχραιμία σας, μιας και με αυτόν τον τρόπο θα το βοηθήσετε να ηρεμήσει, και έπειτα επικεντρωθείτε στο πώς να μάθει να διαχειρίζεται με διαφορετικό και πιο αποδεκτό τρόπο τον θυμό του. Όταν ηρεμήσει μπορείτε να συζητήσετε μαζί του για το τι έγινε:
- Δείξτε του πως είναι απόλυτα φυσιολογικό αυτό που νιώθει.
- Βοηθήστε το παράλληλα να καταλάβει την πραγματική πηγή που κρύβεται πίσω από τον θυμό του. Αν καταφέρει να κατανοήσει τι είναι αυτό που τον κάνει να νιώθει έτσι, τότε θα το διαχειριστεί πολύ διαφορετικά την επόμενη φορά που θα νιώσει κάτι αντίστοιχο.
- Βοηθήστε το να νιώσει ασφάλεια και πως μπορεί να σας μιλάει χωρίς να το κρίνετε.
Δείτε κάτω από την επιφάνεια, τι προσπαθεί το παιδί να σας πει με τα ξεσπάσματα θυμού, αν είναι κάτι που αφορά τη σχέση σας ή κάποια συναισθηματική δυσκολία μέσα του. Μην το αφήσετε να πιστέψει ότι είναι «κακό» λόγω αυτής της συμπεριφοράς του.
Η σημασία των ορίων
Το κάθε παιδί χρειάζεται να μάθει ότι ενώ ο θυμός είναι αποδεκτός, η επιθετική συμπεριφορά δεν είναι αποδεκτή (όταν το παιδί αρχίζει να χτυπά, τότε μάλλον σας ζητά να του θέσετε εσείς τα όρια που δεν μπορεί μόνο του).
- Συζητήστε μαζί του και ακούστε το παιδί σας σε ό,τι έχει ανάγκη να σας πει. Εσείς θα του περάσετε το μήνυμα πως «είναι αποδεκτό αυτό που νιώθει» δίνοντάς του χώρο να εκφραστεί.
- Βοηθήστε το να καταλάβει τη γκάμα των συναισθημάτων αλλά και πώς να εκφράζεται με εναλλακτικούς τρόπους.
- Παραμείνετε ήρεμοι, δώστε του το εσείς το σωστό παράδειγμα.
- Μην το αγνοείτε, δώστε του την προσοχή και το ενδιαφέρον που εκείνο χρειάζεται και σας ζητά.
Όταν ένα παιδί νιώθει ότι καλύπτονται οι ανάγκες του δεν θα αναζητήσει την προσοχή, την αγάπη και το ενδιαφέρον με κάποιον άλλο έντονο τρόπο. Οι έρευνες δείχνουν πως είμαστε πολύ πιο ήρεμοι όταν τα άτομα γύρω μας αντιλαμβάνονται, κατανοούν και δεν απορρίπτουν ασυζητητί τα συναισθήματα ή τις αντιδράσεις μας.
Υπάρχουν όμως και κάποια σημάδια που δείχνουν πως ίσως χρειαστεί η βοήθεια ειδικού:
- Δεν μπορεί να ελέγξει την επιθετικότητά του και χτυπάει μετά την ηλικία των 5 ετών
- Δυσκολεύεται παρά τις δικές σας προσπάθειες να διαχειριστεί τις εντάσεις και τον θυμό του
- Χάνει συνεχώς φίλους
- Σκέφτεται συνεχώς την εκδίκηση
- Απειλεί να κάνει ή κάνει κακό στον εαυτό του
- Προκαλεί ζημιές συνειδητά
Αγγελική Καβαλλιεράτου
Ψυχολόγος / Συστημική Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια
MSc Κλινική & Κοινοτική Ψυχολόγος
Μετ. Παιδοψυχολογίας & Ψυχολογίας Εφήβων
Website: www.aggelikikavallieratou.gr
Διεύθυνση: 25ης Μαρτίου 42, Ν. Ψυχικό
E-mail: aggelikikavallieratoy@gmail.com
Tηλ: 6983433267 | 2106777512
