Ενώ στην Ελλάδα γινόμαστε η σκιά των παιδιών μας τουλάχιστον μέχρι την εφηβεία τους, αποφεύγοντας να τα αφήσουμε έστω και για λίγο μόνα, τα παιδιά των Νορβηγών ήδη από τα έξι, επτά χρόνια τους κάνουν πράγματα που για εμάς θα ήταν αδιανόητα: για παράδειγμα, πηγαινοέρχονται ασυνόδευτα στο σχολείο ή παίζουν ελεύθερα με τους φίλους τους στη φύση, σύμφωνα με ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον ρεπορτάζ της Guardian με τίτλο «Πώς να είσαι Νορβηγός γονιός: Άσε τα παιδιά σου να κυκλοφορούν ελεύθερα, να μένουν μόνα στο σπίτι, διασκέδασε – και κάνε λάθη».
Διαβάστε ακόμα: Τι είναι το peaceful parenting και γιατί αξίζει να το δοκιμάσουμε ξεκινώντας από σήμερα κιόλας
Το ρεπορτάζ αρχίζει με το παράδειγμα μιας νορβηγικής οικογένειας από την πόλη Σταβάνγκερ όπου δύο αδερφάκια, η Nila, δέκα ετών, και ο Arion, οκτώ ετών, από τη στιγμή που επιστρέφουν από το σχολείο μέχρι να γυρίσουν οι γονείς τους από τη δουλειά περνούν πολλές ώρες καθημερινά μόνα τους, για παράδειγμα κάνοντας δουλειές του νοικοκυριού ή παίζοντας με άλλα παιδιά στη γειτονιά - και, όχι, δεν έχει έρθει να τα πάρει η Πρόνοια, γιατί αυτός ο τρόπος ανατροφής είναι ευρέως αποδεκτός στη νορβηγική κοινωνία.
«Όλοι μεγαλώνουμε έτσι τα παιδιά μας» λέει ο μπαμπάς τους, Giancarlo Napoli, ο οποίος μάλιστα αναφέρει στη βρετανική εφημερίδα την περίπτωση μιας άλλης οικογένειας η οποία χρειάστηκε να μετακομίσει σε διαφορετική πόλη. Το παιδί, για να συνεχίσει να πηγαίνει στο ίδιο σχολείο, παίρνει καθημερινά μόνο του το τρένο και έρχεται στο Σταβάνγκερ. Είναι στην ηλικία της Nila.
Η σκανδιναβική -και, συγκεκριμένα, νορβηγική- διαπαιδαγώγηση μπορεί να συνδέεται με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτών των χωρών όπως το υψηλό επίπεδο ζωής και ευτυχίας και τα χαμηλά ποσοστά εγκληματικότητας, αλλά έχει τις ρίζες της στην εποχή των Βίκινγκς, που αντιμετώπιζαν τα παιδιά σαν ενήλικες.
Σήμερα ανάμεσα στους παράγοντες που σχετίζονται με τη νορβηγική διαπαιδαγώγηση είναι και το γεγονός ότι η χώρα επιδεικνύει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά έμφυλης ισότητας στην αγορά εργασίας, στην οποία απασχολείται το 73% των αντρών και το 66% των γυναικών παραγωγικής ηλικίας. Δηλαδή, οι stay-at-home-moms αποτελούν μειοψηφία.
Τα παιδιά της Νορβηγίας είναι τόσο ανεξάρτητα, που οργανώνουν τα ίδια τον ελεύθερο χρόνο τους και τα playdates τους. «Ενημερώνουν τους γονείς τους τι θα κάνουν αλλά δεν ζητούν την άδειά τους. Οι γονείς τους τα εμπιστεύονται ότι παίρνουν καλές αποφάσεις» σχολιάζει η Νορβηγίδα Mette Tveit, ιστορικός και επιμελήτρια στο Μουσείο Σταβάνγκερ.
Η μητέρα της Nila, Lena, θυμάται ότι κάποτε ανησύχησε γιατί έχασε τα ίχνη της κόρης της (τελικά την είχε προσκαλέσει μια φίλη να παίξουν στο σπίτι της και είχε χάσει την αίσθηση του χρόνου). Ακόμα κι αυτό όμως δεν ήταν αρκετό για να αποφασίσει να της πάρει smartwatch με GPS, «γιατί είναι σημαντικό η αίσθηση ελευθερίας που δίνουμε στα παιδιά μας να μην είναι επίπλαστη».
Ένα από τα δημόσια πρόσωπα που θεωρείται ότι έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στο νορβηγικό μοντέλο ήταν η ψυχολόγος Åse Gruda Skard (1905-1985), η οποία μετά τον πόλεμο διέδωσε, μέσα από το ραδιόφωνο και τις εφημερίδες, τις επαναστατικές τότε ιδέες της για την «ελεύθερη ανατροφή των παιδιών». Απέρριπτε τη μέθοδο της τιμωρίας και παρακινούσε τους γονείς να προσπαθούν να βλέπουν μια κατάσταση από την οπτική του παιδιού: Πώς τη βιώνει το παιδί; Πώς την καταλαβαίνει; Πώς θα το υποστηρίξουμε σε αυτή την κατάσταση;
Ήδη από το νηπιαγωγείο οι Νορβηγοί γονείς και παιδαγωγοί εφαρμόζουν το ρητό «δεν υπάρχει κακός καιρός, μόνο ακατάλληλα ρούχα», εφοδιάζοντας τα παιδιά με τον εξοπλισμό για να μη στερούνται το παιχνίδι έξω κάτω από οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες. Όπου «έξω» μπορεί να είναι η άγρια, ακατέργαστη φύση, όχι μια περιφραγμένη αυλή με συνθετικό χλοοτάπητα: «Ενθαρρύνουμε τα παιδιά να προσπαθούν να ξεπερνούν εμπόδια, να σκαρφαλώνουν στα βράχια και να περπατούν πάνω σε ανώμαλο έδαφος» λέει η νηπιαγωγός Hanne Myhre. «Όλα αυτά βελτιώνουν τις κινητικές δεξιότητές τους και τα βοηθούν να γίνονται πιο ανθεκτικά και ανεξάρτητα. Κάποιες φορές πέφτουν, μπορεί να χτυπήσουν, αλλά τα παρηγορούμε και μετά από λίγο τα ενθαρρύνουμε να προσπαθήσουν ξανά».
Τα χαμηλά ποσοστά εγκληματικότητας στη Νορβηγία και η πληθώρα σχολείων (που σημαίνει ότι τα περισσότερα σπίτια έχουν τουλάχιστον ένα σε κοντινή απόσταση) επιτρέπουν στα παιδιά να πηγαινοέρχονται καθημερινά μόνα τους, αλλά αφού προετοιμαστούν κατάλληλα: «Τα διδάσκουμε να μην ακολουθούν ποτέ αγνώστους και να διασχίζουν με ασφάλεια τον δρόμο» προσθέτει η Myhre. Έτσι, πιστεύει η παιδαγωγός, τα παιδιά καλλιεργούν την ανεξαρτησία, την αυτοπεποίθησή τους και εξελίσσονται σε ώριμους, προσγειωμένους εφήβους και ενήλικες.
Inspiration: Guardian
