Δεν συμβιβάζεστε με τίποτα λιγότερο από την ανατροφή των πιο επιτυχημένων παιδιών; Μήπως επιδιώκετε να βρίσκεστε δίπλα τους σε κάθε στιγμή της ημέρας; Άρθρα, βιβλία και σεμινάρια παρουσιάζουν σήμερα κυρίως τέσσερις γενικές κατηγορίες μαμάδων και μπαμπάδων. Εσείς, σε ποια αναγνωρίζετε τον εαυτό σας;
Βέβαια η ταξινόμηση ενός γονιού σε μία και μοναδική κατηγορία είναι υπεραπλουστευτική, από τη στιγμή μάλιστα που μιλάμε για μια τόσο σύνθετη και πολυεπίπεδη εμπειρία όπως η μητρότητα – ή η πατρότητα. Αν όμως αναγνωρίσουμε τον εαυτό μας σε κάποιες από τις συμπεριφορές που έχουν συνδεθεί με συγκεκριμένους τύπους γονιού, και με τις πιθανές τους συνέπειες στην εξέλιξη των παιδιών, ίσως αντιληφθούμε τι θα ήταν καλύτερο να διορθώσουμε και πού μπορούμε να συνεχίσουμε ό,τι κάνουμε. Ακολουθούν λοιπόν τέσσερις από τους πιο κοινούς που συναντάμε σε άρθρα, βιβλία, σεμινάρια και άλλες σχετικές πηγές.
Γονιός-τίγρης
Ο όρος Μητέρα Τίγρη, ειδικότερα, έγινε ευρέως γνωστός από το ομώνυμο μπεστ σέλερ της Amy Chua, μιας Ασιάτισσας μαμάς που περιγράφει στο βιβλίο της πώς μεγαλώνει τα παιδιά της (ακόμα και το κατοικίδιό της) ώστε να γίνουν επιτυχημένοι ενήλικες σε διάφορους τομείς, όπως τα σχολικά μαθήματα, τον αθλητισμό και τη μουσική. Η προσέγγισή της χαρακτηρίζεται από αυστηρό έλεγχο και υψηλές προσδοκίες. Για τον γονιό-τίγρη, οι επιτυχίες των παιδιών του καθορίζουν τη δική του επιτυχία ως γονιού. Διάφορες μελέτες, ωστόσο, έχουν δείξει ότι οι ελεγκτικές, πολλές φορές μη υποστηρικτικές συμπεριφορές του μπορεί να επιβαρύνουν σημαντικά την ψυχική υγεία των παιδιών, κάνοντάς τα πιο ευάλωτα, μεταξύ άλλων, στη χαμηλή αυτοεκτίμηση, το άγχος και την κατάθλιψη. Επίσης, ο γονιός-τίγρης, με την πίεση και τον έλεγχο που ασκεί στα παιδιά του, μπορεί να σαμποτάρει την επιθυμία του να γίνουν αυτόνομα.
Γονιός-ελικόπτερο
Ο πιο γνωστός ίσως όρος των τελευταίων χρόνων έχει να κάνει κυρίως με την ασφυκτική παρέμβαση ενός γονιού στη ζωή των παιδιών του, γι’ αυτό αποκαλείται και «γονιός-μηχανή του γκαζόν»: Γιατί, αντί να τα αφήνει να ανοίξουν δρόμους, τους ανοίγει αυτός για λογαριασμό τους, ξεπερνώντας ο ίδιος όλες τις δυσκολίες, τα προβλήματα και τα εμπόδια. Ο γονιός-ελικόπτερο δεν υποστηρίζει απλώς τα παιδιά του: Ελέγχει κάθε δραστηριότητά τους, μη επιτρέποντάς τους, για παράδειγμα, να απολαμβάνουν το ελεύθερο παιχνίδι. Και όταν τα παιδιά φτάνουν στη σχολική ηλικία, προσπαθεί να ελέγχει απόλυτα τη μελέτη τους, τις εξωσχολικές δραστηριότητες, ακόμα και την κοινωνική ζωή τους, θέλοντας να έχει τον τελευταίο λόγο στις παρέες τους. Το συγκεκριμένο γονεϊκό μοντέλο έχει συνδεθεί με χαμηλή αυτοπεποίθηση των παιδιών, υψηλότερο κίνδυνο άγχους, ανεπαρκείς δεξιότητες ζωής και έντονη εξάρτηση από τους γονείς ακόμα και μετά την ενηλικίωση.
Γονιός-ελέφαντας
Στον αντίποδα του γονιού-τίγρη βρίσκεται ο γονιός-ελέφαντας, ένας όρος που πρότεινε η δημοσιογράφος PriyankaSharma-Sindhar για να περιγράψει εκείνους που, όπως και οι ελέφαντες που φροντίζουν με αφοσίωση τα μικρά τους, δίνουν προτεραιότητα στην τρυφερότητα, την ενθάρρυνση και την υποστήριξη των παιδιών τους. Ο γονιός-ελέφαντας, σε αντίθεση με τον γονιό-τίγρη, δεν ρίχνει το βάρος στα σχολικά αριστεία και τις επιτυχίες, αλλά στο να προσφέρει στα παιδιά του ασφάλεια και αγάπη και να καλλιεργήσει έναν δυνατό δεσμό μαζί τους. Ωστόσο, σε αυτή την προσπάθεια μπορεί να χάνει κάπου την ισορροπία, με συνέπεια να γίνεται ιδιαίτερα υποχωρητικός και να αποτυγχάνει να τους διδάξει επαρκώς τα όρια και τους κανόνες, με αποτέλεσμα εκείνα, με τη σειρά τους, να δυσκολεύονται να αναπτύξουν αυτοέλεγχο. Για τον ίδιο λόγο αποκαλείται και «γονιός-μέδουσα» (jellyfish), επειδή γίνεται υπερβολικά «μαλακός».
Γονιός-δελφίνι
Αυτός ο όρος προτάθηκε από την Dr. Shimi Kang,στο βιβλίο της «The Dolphin Way: A Parent’s Guide to Raising Healthy, Happy, and Motivated Kids WithoutTurning into a Tiger» (Όπως το δελφίνι: Ένας οδηγός για να μεγαλώσετε υγιή, ευτυχισμένα και με κίνητρα παιδιά χωρίς να γίνετε τίγρης») και, όπως μπορεί κάποιος να καταλάβει από τον τίτλο, περιγράφει ένα υγιές μοντέλο. Σύμφωνα με τη συγγραφέα, ο γονιός-δελφίνι είναι ισορροπημένος και προωθεί τη συνεργασία με τα παιδιά του. Συνδυάζει τους κανόνες και τις προσδοκίες με αξίες ανατροφής που έχουν εκτιμηθεί ιδιαίτερα τις τελευταίες δεκαετίες, όπως η ανεξαρτησία, η δημιουργικότητα, το παιχνίδι και η εξερεύνηση. Δίνει επίσης έμφαση στην επαρκή άσκηση και ξεκούραση των παιδιών. Τα υποστηρίζει χωρίς να τα υπερπροστατεύει. Επιπλέον, ο γονιός-δελφίνι διαμορφώνει διαφορετικά τη συμπεριφορά του προς κάθε παιδί της οικογένειας, ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες και την προσωπικότητά του. Γνωρίζει ότι δεν υπάρχει ένας «σωστός» τρόπος για όλα τα παιδιά. Το μόνο προφανές μειονέκτημα του συγκεκριμένου τύπου; Ακούγεται εξιδανικευμένος και μοιάζει δύσκολο κάποιος να τον κατακτήσει στην πραγματική ζωή.
Δεν υπάρχει μία συνταγή επιτυχίας!
Όπως ξέρουμε όλοι οι γονείς, διαμορφώνουμε τον καλύτερο τρόπο ανατροφής των παιδιών μας διά της δοκιμής και του λάθους, μέσα από την εμπειρία και, συχνά, σε συνεργασία με εκπαιδευτικούς και άλλους ειδικούς. Κάποιες συμπεριφορές ταιριάζουν περισσότερο σε μια κατάσταση, ενώ άλλες σε μια διαφορετική συνθήκη, επομένως δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές. Ίσως μάλιστα, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, να κληθούμε να συνδυάσουμε συμπεριφορές από διαφορετικούς τύπους γονιών: για παράδειγμα, πριν από ένα απαιτητικό και καθοριστικό σχολικό διαγώνισμα, την υποστηρικτική προσέγγιση του γονιού-ελέφαντα με τους κανόνες πειθαρχίας του γονιού-τίγρη.
Διαβάστε αυτό και πολλά ακόμα άρθρα στο νέο τεύχος του BOOM που μπορείτε να διαβάσετε και online πατώντας στο εξώφυλλο!
