Πρόκειται για μία από τις πιο απαιτητικές προκλήσεις με την οποία έρχονται αντιμέτωποι όλοι οι γονείς. Γιατί όμως τα όρια είναι τόσο απαραίτητα; Πότε πρέπει να μπαίνουν και με ποιους τρόπους; Η ψυχολόγος Αγγελική Καβαλλιεράτου μας δίνει πολύτιμα tips.
Γιατί ένα παιδί χρειάζεται όρια;
• Αισθάνεται ασφάλεια: Ανεξάρτητα από το πόσο προσπαθεί να επιδείξει τη δυναμική του απέναντι στους γονείς του, είναι σημαντικό το παιδί να γνωρίζει τα όριά του σε κάθε συνθήκη. Ενισχύεται έτσι το αίσθημα της προβλεψιμότητας, γεγονός που μειώνει το «άγχος».
• Αντιλαμβάνεται πως υπάρχει οργάνωση: Κάθε παιδί έχει ανάγκη να γνωρίζει τι ακριβώς περιμένουμε από εκείνο και πώς θα είναι η ημέρα του. Το πρόγραμμα λειτουργεί καθησυχαστικά και το βοηθά να μάθει να προσαρμόζεται σε ένα οργανωμένο, δομημένο και λειτουργικό πλαίσιο, χτίζοντας κι εκείνο μία πιο δομημένη προσωπικότητα.
• Προετοιμάζεται για το μέλλον: Ο καθορισμός ορίων βοηθά το παιδί να αναπτύξει ορισμένες δεξιότητες που είναι απαραίτητες για τη μετέπειτα ζωή του. Γι’ αυτό δεν είναι κακό να του ζητάμε να αναλαμβάνει κάποιες ευθύνες, σύμφωνα με την ηλικία και τις δυνατότητές του. Το βοηθάμε έτσι να αναπτύξει την υπευθυνότητά του, ενώ παράλληλα καλλιεργεί την αυτονομία του.
• Αισθάνεται όμορφα με τον εαυτό του: Όταν το παιδί μαθαίνει να λειτουργεί σε ένα περιβάλλον με ξεκάθαρους κανόνες και σαφή όρια, νιώθει περισσότερη ασφάλεια, χτίζει την αυτοεκτίμησή του και μπορεί να αναπτύξει μια υγιή και σταθερή εικόνα για τον εαυτό του. Αυτό θα το βοηθήσει σε όλες τις διαπροσωπικές του σχέσεις.
• Συνειδητοποιεί τη σημασία των αποφάσεων και μαθαίνει να τις σέβεται: Όταν ένα παιδί αισθάνεται πως μπορεί να πείθει τους γονείς του πολύ εύκολα, αισθάνεται πιο «ισχυρό» απέναντί τους. Μελλοντικά, αυτή η εντύπωση μπορεί να προκαλέσει άγχος και ανασφάλεια, μιας και είναι ένα σημαντικό βάρος για το παιδί.
• Αποφεύγει τις εντάσεις: Τα όρια μας υπενθυμίζουν πως μπορούμε να επιλέγουμε να διαχειριζόμαστε τις καταστάσεις με διαφορετικούς τρόπους. Έτσι, όταν ένα παιδί συνειδητοποιεί πως τα πράγματα μπορούν να αντιμετωπιστούν μέσω συγκεκριμένων κανόνων, τότε δεν θα έχει την ανάγκη να διεκδικήσει το οτιδήποτε με ένταση ή αρνητικό τρόπο.
Πώς θέτουμε όρια στο παιδί αποτελεσματικά και με θετικό τρόπο;
Η οικογένεια αποτελεί το πιο σημαντικό πλαίσιο για τη διαμόρφωση της αυτοεικόνας και της προσωπικότητας ενός παιδιού. Είναι πολύ χρήσιμο λοιπόν τα όρια να ξεκινούν και να μπαίνουν στη ζωή και στην καθημερινότητά του από μικρή ηλικία.
1. Εξηγήστε στο παιδί σας σε ήρεμο τόνο τι περιμένετε από εκείνο και για ποιους λόγους. Οι πληροφορίες και η επεξήγηση είναι πολύ σημαντικές για ένα παιδί, μην τις αγνοείτε και αφιερώστε περισσότερο χρόνο.
2. Φροντίστε οι προσδοκίες σας να είναι ρεαλιστικές και να ανταποκρίνονται στην ηλικία και στις δυνατότητες του παιδιού!
3. Μην παραβλέπετε το συναίσθημα του παιδιού σας. Πείτε του, για παράδειγμα: «Βλέπω πως είσαι θυμωμένος/η που χρειάζεται να διακόψεις το παιχνίδι σου». Εξηγήστε του όμως πως αυτό δεν θα συμβαίνει πάντα, αλλά αυτήν τη συγκεκριμένη φορά και για κάποιο συγκεκριμένο λόγο. Παράλληλα, υπενθυμίστε του τι περιμένετε από εκείνο.
4. Επιβεβαιώστε του ότι θα είστε πάντα εκεί όταν σας χρειάζεται, μείνετε ήρεμοι, βοηθώντας και το παιδί να ηρεμήσει.
5. Καθιερώστε μια αποτελεσματική επικοινωνία: Δείξτε στο παιδί σας πώς να εκφράζει τις απόψεις και τις ανάγκες του με υγιή και λειτουργικό τρόπο. Αυτό μπορεί να ξεκινήσει και από τη δική σας στάση. Για παράδειγμα, μιλήστε στο παιδί σε ευγενικό τόνο, να είστε φιλικοί και όχι επιθετικοί σε όσα του λέτε, μην υποτιμάτε ό,τι έχει να σας πει και προσπαθήστε να ακούσετε τι είναι αυτό που θέλει να μοιραστεί μαζί σας.
6. Εκφράστε του με σύντομες και ξεκάθαρες οδηγίες τι ακριβώς περιμένετε από εκείνο και, κυρίως, να είστε συνεπείς σε όσα του ζητάτε να εφαρμόσει. Εάν το παιδί σας δει μια μη σταθερή θέση από εσάς ή αισθανθεί πως είστε πολύ ελαστικοί με τη συμπεριφορά του, τότε θα γίνει πολύ πιο δύσκολη η προσπάθειά σας να θέσετε όρια.
7. Χρησιμοποιήστε τα συναισθήματα του παιδιού σας ως καθρέφτη για τους άλλους. Έτσι θα το βοηθήσετε να αντιληφθεί τη δική του ενέργεια και τα συναισθήματα που μπορεί να προκαλεί στους άλλους.
8. Ως γονείς, είναι σημαντικό να εκφράζετε και τα δικά σας όρια, να τα ακολουθείτε και να τα σέβεστε. Έτσι θα αποτελέσετε ένα υγιές πρότυπο για το παιδί σας!
9. Να θυμίζετε στο παιδί σας πως πάντα θα το αγαπάτε!
Keep in mind:
Μαμά και μπαμπά, για να έχουν αποτέλεσμα όλα αυτά τα βήματα, χρειάζεται να γίνονται με σταθερότητα και επανάληψη. Και να θυμάστε, ο καθορισμός ορίων δεν σας κάνει κακούς ή άδικους γονείς, ακόμα κι αν το παιδί σας σας πει κάτι τέτοιο από θυμό!
Οι εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τους κανόνες!
Τα όρια υπάρχουν για να μας διευκολύνουν, δεν χρειάζεται όμως να μας εγκλωβίζουν, ειδικά σε περιόδους που βλέπουμε ότι το παιδί είναι πιεσμένο. Σε αυτή την περίπτωση, είναι σημαντικό για το παιδί να καταλάβει πως αισθάνεστε την πίεσή του, εξηγώντας του πως γι’ αυτό του προτείνετε μια εναλλακτική λύση. Τότε λοιπόν, συνειδητά μπορούμε να χαλαρώσουμε και να διαφοροποιήσουμε τους κανόνες που έχουμε θέσει, αλλά και πάλι όχι ανεξέλεγκτα. Σε διαφορετική περίπτωση, το παιδί μπορεί να παρερμηνεύσει τον λόγο που επήλθε αυτή η αλλαγή και να αισθάνεται ότι μπορεί να κατευθύνει μια επόμενη.
Αγγελική Καβαλλιεράτου
Ψυχολόγος / Συστημική Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια
MSc Κλινική & Κοινοτική Ψυχολόγος
Μετ. Παιδοψυχολογίας & Ψυχολογίας Εφήβων
Tηλ: 6983433267 | 2106777512
Διεύθυνση: 25ης Μαρτίου 42, Ν. Ψυχικό
Website: www.aggelikikavallieratou.gr
Διαβάστε αυτό και πολλά ακόμα άρθρα στο 9ο τεύχος του BOOM που μπορείτε να διαβάσετε online πατώντας επάνω στο εξώφυλλο
