Η Νατάσα Παγίδου είναι υπεύθυνη του τμήματος Ειδικής Αγωγής σ’ ένα σουηδο-αγγλικό σχολείο δημοτικής εκπαίδευσης, έχει έναν εξαιρετικά χαριτωμένο γιο και ζει μόνιμα τα τελευταία 8 χρόνια στη Σουηδία. Της ζητήσαμε να μας περιγράψει πώς είναι η ζωή μιας νέας μαμάς στη Σουηδία και παραθέτουμε αυτούσιο το υπέροχο γράμμα που μας έστειλε...
"Αύγουστος του 2012 και ένα νέο κεφάλαιο ξεκινά για μένα και τον μετέπειτα άντρα μου στο εξωτερικό. Ένα κεφάλαιο που ξεκίνησε ως μια διετής εμπειρία για μεταπτυχιακές σπουδές στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας και εξελίχθηκε να είναι ο τόπος στον οποίο κάναμε τα πρώτα επαγγελματικά μας βήματα και δημιουργήσαμε τη δική μας πια οικογένεια. Οχτώ χρόνια αργότερα και με αφορμή έναν ιό, κάνει έντονη την παρουσία του ένα δίλημμα, το οποίο υπήρχε απλώς κάπου στο πίσω μέρος του μυαλού μου όλα αυτά τα χρόνια που ζω μακριά από την πατρίδα μου. Ένα ερώτημα που απέφευγα να σκέφτομαι συχνά, γιατί με έφερνε σε δύσκολη θέση: Τελικά θα ζήσουμε για πάντα εδώ; Ίσως σε κάποιους να φαντάζει απλό, γιατί κυριαρχεί μέσα τους ο ρεαλισμός ή απλώς η εντύπωση πως η Σουηδία είναι ένα κράτος πρόνοιας με ευημερία και πολλές ευκαιρίες (επαγγελματικές και μη). Άλλοι πάλι, ίσως θεωρούν πως "σα την πατρίδα δεν έχει". Εμένα, όμως, πάντα μου δημιουργούσε έναν κόμπο στο λαιμό όταν η κουβέντα πήγαινε προς τα κει, και κυρίως αφότου έγινα μαμά.
Όπως κάθε γονιός, έτσι κι εγώ με τον άντρα μου θέλουμε το καλύτερο δυνατό για το παιδί μας. Έλα όμως που πελαγώνεις, όταν μπαίνεις στο δίλημμα για το τί τελικά είναι το καλύτερο για το παιδί σου και κατ’ επέκταση για σένα και την οικογένειά σου. Ειδικά τώρα που ξαφνικά στερείσαι της επιλογής να ταξιδέψεις πίσω στο σπίτι σου και να δεις τους δικούς σου όποτε το επιθυμείς. Κάτι που για να είμαι ειλικρινής, το είχαμε δεδομένο όλα αυτά τα χρόνια και είχαμε επαναπαυθεί στην ιδέα του να βλέπουμε τους αγαπημένους μας τρεις φορές τον χρόνο! Τώρα; Ένας ολόκληρος χρόνος μέχρι το καλοκαίρι που ελπίζουμε να καταφέρουμε και πάλι να τους δούμε... Θα μου πει κανείς, βέβαια, πως ο κορωνοϊός δεν θα μείνει για πάντα. Αλλά ήταν σίγουρα η αφορμή για να συνειδητοποιήσω πως μπορεί το οτιδήποτε να με κάνει να νιώσω και πάλι εγκλωβισμένη σε ένα μέρος μακριά από τους δικούς μου. Μπορεί να είναι ευκολότερη η προσαρμογή στο περιβάλλον εδώ κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αλλά το να είσαι μακριά για μεγάλο χρονικό διάστημα είναι δύσκολο. Αρκεί μόνο να σκεφτώ ότι την τελευταία φορά που οι γονείς μας είδαν τον Γιώργο από κοντά ήταν 16 μηνών και όταν θα τον αγκαλιάσουν ξανά θα έχει ήδη κλείσει τα δύο. Χάνουν στιγμές του, όπως και εμείς αντίστοιχα χάνουμε στιγμές μαζί τους!
Βάζοντας λοιπόν τα πράγματα σε μια σειρά, καταλήγω στην εξής σύντομη ανάλυση, μιας και το να ζεις στο εξωτερικό και μάλιστα με την οικογένειά σου είναι ένα θέμα πολύπλευρο και επιδέχεται μεγάλης συζήτησης...
Από τη μία, ναι! Μου λείπει η οικογένειά μου, οι φίλοι μας και το συναίσθημα του να ζω στη χώρα που γεννήθηκα και μεγάλωσα, στη χώρα μου! Η οικογένεια, ειδικά για εμάς τους Έλληνες, είναι μια έννοια και ένας θεσμός-ορόσημο για τη ζωή μας. Είμαστε φτιαγμένοι για να μεγαλώνουμε και να ζούμε κοντά, να μοιραζόμαστε τόσο τις ευχάριστες στιγμές, όσο και τις δυσκολίες μας. Έτσι μάθαμε ως παιδιά και τέτοια βιώματα έχουμε. Δημιουργώντας, λοιπόν, τη δική μου οικογένεια σε έναν άλλο τόπο, έχω στερηθεί αυτό το μοίρασμα συναισθημάτων και στιγμών. Από το τεστ εγκυμοσύνης μέχρι και τη γέννηση του μωρού μας ήμασταν σχεδόν 3000 χιλιόμετρα μακριά από τους δικούς μας ανθρώπους. Εγώ και ο άντρας μου, οι δυο μας, σε μια ξένη χώρα να ζούμε την πιο ουσιαστική και ευτυχισμένη στιγμή της ζωής μας! Από τη μία, το δέσιμό μεταξύ μας άρρηκτο, από την άλλη η απόσταση από τους αγαπημένους μας μεγάλη (που χάρη στην τεχνολογία κάπως μικραίνει).
Βέβαια από την άλλη, η επιλογή που κάναμε πριν 8 χρόνια (που για να είμαι ειλικρινής ήταν μια επιλογή στοχευμένη για τις μεταπτυχιακές μας σπουδές και μόνο) αποδεικνύεται αρκετά σοφή για την προσωπική και επαγγελματική μας πορεία ως τώρα. Η Σουηδία είναι ένα κράτος πρόνοιας με ιστορικά υψηλό βιοτικό επίπεδο. Η κουλτούρα είναι πολύ διαφορετική από την ελληνική, όπως και τα βιώματα και ο τρόπος ζωής των ανθρώπων. Μια κουλτούρα, όμως, που εμένα προσωπικά μου ταιριάζει αρκετά με την ηρεμία που επικρατεί στον τρόπο σκέψης και δράσης των ανθρώπων καθώς και την εμπιστοσύνη που οι άνθρωποι δείχνουν στο κράτος τους. Άλλωστε η ιστορικο-κοινωνική πορεία της χώρας αυτής απέχει πολύ από την αντίστοιχη πορεία της δικής μας χώρας με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Σπουδάζοντας, λοιπόν, στο εξωτερικό και γνωρίζοντας έναν άλλο τρόπο ζωής από την πλευρά του ενήλικου και ανεξάρτητου πια ατόμου που με το που τελείωσα τις μεταπτυχιακές μου σπουδές βρήκα αμέσως δουλειά στο αντικείμενο που σπούδασα και τόσο αγαπώ, δεν γίνεται να μη παρασυρθώ και να καταλήξω να μοιράζω τη ζωή μου ανάμεσα σε δύο χώρες: Τη χώρα που με βοήθησε να εξελιχθώ και στην πατρίδα μου, που δεν σταματά να μου λείπει και ποτέ δεν τη χορταίνω όσο μεγάλες και συχνές κι αν είναι οι άδειες διακοπών.
Τα προνόμια του εργαζομένου αλλά κυρίως του γονιού εργαζομένου είναι πολλά και δεν αναφέρομαι μονάχα στην εργαζόμενη μητέρα αλλά και στον εργαζόμενο πατέρα, που έχει το δικαίωμα να χαρεί το νέο μέλος της οικογένειας με άδεια πατρότητας. Μάλιστα αν οι γονείς το επιθυμούν μπορούν να μοιράσουν τη γονεϊκή άδεια κατά το ήμισυ. Η άδεια στην οποία αναφέρομαι αποτελείται από 480 ημέρες συν τις πρώτες 10 μέρες αφότου γεννηθεί το μωράκι, οπότε και έχουν το δικαίωμα και οι δύο γονείς να καθίσουν μαζί στο σπίτι και να μπορέσουν να βρουν τους νέους ρυθμούς ως οικογένεια με παιδί πλέον. Η νοοτροπία που επικρατεί στον εργασιακό χώρο είναι ενθαρρυντική και όχι αποδοκιμαστική για τον εργαζόμενο που μόλις απέκτησε παιδί και έχει την ανάγκη να το θέσει ως προτεραιότητα. Για εμάς, ο πρώτος χρόνος με το μωρό μας ήταν πολύ όμορφος και γεμάτος ταξίδια τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Ναι, μαζί με το 10 μηνών μωρό μας ταξιδέψαμε ως την Αμερική και ζήσαμε το πιο ενδιαφέρον roadtrip που θα θυμόμαστε για πάντα! Δε ξέρω αν θα αποφασίζαμε να κάνουμε ένα τέτοιο ταξίδι αν δεν είχαμε ζήσει στο εξωτερικό και δεν είχαμε λάβει τέτοιου είδους ερεθίσματα. Χαίρομαι όμως που σταθήκαμε τυχεροί να διευρύνουμε τους ορίζοντές μας και να κάνουμε το ταξίδι αυτό!
Η ευελιξία δε που σου προσφέρει ο εργασιακός τομέας στο πότε θα επιστρέψεις και σε τι ποσοστό θα επιλέξεις να εργάζεσαι αποτελεί μια ακόμη ευκολία για τους νέους γονείς. Ίσως γι’ αυτό λένε πως η Σουηδία είναι ιδανικό μέρος για να δημιουργήσει κανείς οικογένεια. Δεν έχουν άδικο νομίζω, αν αναλογιστώ πως από τη στιγμή που έμαθα πως είμαι έγκυος μέχρι και σήμερα που το παιδί μου είναι σχεδόν δύο ετών, νιώθω ασφάλεια όσον αφορά την περίθαλψη (και όχι μόνο) που λαμβάνουμε και δίχως το φόβο αν θα έχω την οικονομική δυνατότητα για οτιδήποτε χρειαστούμε. Το κράτος προνοεί για την υγεία και την παιδεία του.
Ναι, τελικά αυτό που μας παρέχει κυρίως αυτή η χώρα είναι η ασφάλεια και η ηρεμία του να ζεις και να κάνεις όνειρα τα οποία μπορείς να πραγματοποιήσεις! Είναι σπουδαίο πράγμα αυτό το αίσθημα της ελευθερίας να δοκιμάσεις ό,τι βάλει ο νους σου. Είναι μια κινητήριος δύναμη, ιδίως για τους νέους ανθρώπους που είναι γεμάτοι όνειρα και δημιουργικές ιδέες. Η χώρα αυτή έδωσε στην οικογένειά μου προοπτική για το μέλλον χωρίς φόβο και ανασφάλεια. Ταυτόχρονα μου έδωσε τη δυνατότητα να ταξιδεύω πολύ συχνά τόσο στην Ελλάδα αλλά και σ’ όλο τον κόσμο καθώς οι άδειες είναι αρκετές.
Εργάζομαι ως υπεύθυνη του τμήματος Ειδικής Αγωγής σ’ ένα σουηδο-αγγλικό σχολείο δημοτικής εκπαίδευσης και λατρεύω τη δουλειά μου κάθε μέρα και πιο πολύ. Εννοείται πως θα προτιμούσα να κάνω το ίδιο πράγμα στη δική μου χώρα, στη μητρική μου γλώσσα και να βοηθάω Ελληνόπουλα, όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Μακάρι να μπορούσα να βρω κάτι αντίστοιχο και να πάρω μαζί μου την εκπαιδευτική νοοτροπία και τις μεθόδους διδασκαλίας αυτού του λαού και να τα μεταφέρω στην Ελλάδα. Μπορεί να μαθαίνουμε στα ελληνικά πανεπιστήμια για τα πρότυπα εκπαιδευτικά μοντέλα της Σκανδιναβίας, αλλά η θεωρία από την πράξη απέχει και η εφαρμογή ενός τέτοιου συστήματος στην ελληνική κουλτούρα απαιτεί αλλαγές και χρόνο.
Το εκπαιδευτικό έργο είναι ουσιαστικό, γιατί η κοινωνία είναι ανοιχτή στη διαφορετικότητα ή καλύτερα στη μοναδικότητα του καθενός. Η αποδοχή μεγάλη και η προσπάθεια να αποδέχεσαι δίχως να κρίνεις ακόμη μεγαλύτερη. Με αυτό το σκεπτικό πορευόμαστε στο σχολείο και προσπαθούμε να δημιουργήσουμε τις συνθήκες, ώστε κάθε μαθητής να λαμβάνει τη βοήθεια που χρειάζεται ώστε να προοδεύσει τόσο σε ακαδημαϊκό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Τα παιδιά έχουν επίσης τη δυνατότητα να χαίρονται τη ζωή παίζοντας και όχι μόνο να διαβάζουν ακόμη και μετά το σχολικό πρόγραμμα. Πόσο πιο αποδοτικοί θα ήμασταν και εμείς ως μαθητές αν δεν χρειαζόταν να τρέχουμε από το ένα φροντιστήριο στο άλλο και από το ένα ιδιαίτερο στο άλλο; Ξέρω, μεγάλη κουβέντα με πολλές και διαφορετικές προσεγγίσεις και οπτικές.
Εκεί που έχω προς το παρόν καταλήξει είναι πως ιδανική ζωή δεν υφίσταται και δε ξέρω αν υπάρχει και λόγος ύπαρξης μιας ιδανικής ζωής εν τέλει. Όλα δεν μπορούμε να τα έχουμε και πώς θα εκτιμούσαμε άλλωστε όσα έχουμε, αν δε μας έλειπε και τίποτα; Είναι, όμως, σπουδαίο να υποστηρίζουμε αυτό που έχουμε επιλέξει και να προσπαθούμε να βλέπουμε τη θετική πλευρά των καταστάσεων και των εμπειριών που βιώνουμε. Δεν υπάρχει σωστό και λάθος, η ζυγαριά γέρνει μια από δω και μια από κει. Επιλέγουμε αυτό που θεωρούμε τη δεδομένη στιγμή καλύτερο για εμάς και την οικογένειά μας και εφοδιαζόμαστε καθημερινά με τέτοιο τρόπο, ώστε αν χρειαστεί να βγούμε από τη ζώνη ασφαλείας μας, να είμαστε ικανοί να το κάνουμε! Σαν μαμά, λοιπόν, κι εγώ εύχομαι το παιδί μου να καταφέρει να μεγαλώσει έχοντας το προνόμιο ενός πιο διευρυμένου τρόπου σκέψης και μιας πιο συνειδητοποιημένης στάσης ζωής.
Ο ρόλος της μαμάς είναι τόσο πολυδιάστατος και γεμάτος με ευχάριστα συναισθήματα αλλά και άλλο τόσο άγχος. Και με αυτό εννοώ πως σε όποιο μέρος και με όποιες συνθήκες και να γινόμαστε μανούλες, όλες ερχόμαστε αντιμέτωπες με διλήμματα, γιατί πάνω απ’ όλα βάζουμε το καλό του παιδιού μας. Δεν είναι αυτοσκοπός να γίνουμε τέλειες μαμάδες με τέλεια παιδιά, νομίζω. Η ελπίδα μου προσωπικά είναι να μάθει το παιδί μου πως όλοι μας μαθαίνουμε καθημερινά από τα δύσκολα αλλά και όμορφα που μας συμβαίνουν και μέσα από αυτά εξελισσόμαστε...
Νατάσα
