Από τότε που γίναμε γονείς, όποτε η γη αρχίζει να τρέμει κάτω απ’ τα πόδια μας η πρώτη σκέψη είναι να προστατεύσουμε τα παιδιά μας. Απαραίτητο όμως γι’ αυτό είναι να τους εξηγήσουμε, ήδη από πολύ μικρή ηλικία, τι είναι σεισμός και πώς πρέπει να αντιδράσουν σε ένα τέτοιο σενάριο, χωρίς ωστόσο να τα πανικοβάλουμε.
Πριν από τον σεισμό
Δεν χρειάζεται να περιμένουμε να γίνει σεισμός για να μιλήσουμε ακόμα και σε ένα πολύ μικρό παιδί, για τα φυσικά φαινόμενα. Ήδη από 3-4 ετών, μπορούμε να σκαρώσουμε μια «προσομοίωση» στο σπίτι, με ένα γλυκό ζελεδάκι πάνω σε σουβέρ στο τραπέζι, που κουνιέται πέρα-δώθε και τρέμει. Στα μεγαλύτερα παιδιά μπορούμε, φυσικά, να εξηγήσουμε τι συμβαίνει με τις τεκτονικές πλάκες στο εσωτερικό της Γης, ιδανικά με τη βοήθεια ενός παιδικού βιβλίου ή ενός εκπαιδευτικού βίντεο σχεδιασμένου για παιδιά. Μπορούμε να προσθέσουμε ότι η χώρα μας είναι σεισμογενής, δηλαδή συμβαίνουν συχνά σεισμοί στην Ελλάδα, ευτυχώς όμως σπάνια είναι δυνατοί. Ενισχύουμε το αίσθημα της ασφάλειας των παιδιών προσθέτοντας ότι ακόμα και σε περίπτωση ενός δυνατού σεισμού, οι μεγάλοι -είτε, π.χ., η μαμά, ο μπαμπάς είτε η δασκάλα τους- θα τα κρατήσουμε ασφαλή.
Αποφεύγουμε να δείξουμε στα παιδιά βίντεο και εικόνες από καταστροφές σε μεγάλους σεισμούς, π.χ., κτίρια που καταρρέουν. Αν τύχει να δουν τέτοιες εικόνες, τους εξηγούμε ότι το πιθανότερο που μπορεί να συμβεί στην Ελλάδα, ακόμα και σε ένα σχετικά δυνατό σεισμό, είναι να πέσουν αντικείμενα από τα ράφια.
Πρακτικές συμβουλές:
- Βεβαιωνόμαστε ότι όλες οι βιβλιοθήκες και τα ράφια είναι καλά στερεωμένα στους τοίχους του σπιτιού, ειδικά στο παιδικό δωμάτιο, και ότι δεν είναι φορτωμένα με βαριά αντικείμενα που θα μπορούσαν να προκαλέσουν τραυματισμούς πέφτοντας σε περίπτωση σεισμού.
- Καταστρώνουμε προληπτικά ένα σχέδιο αντιμετώπισης για όλη την οικογένεια: Για παράδειγμα, συζητάμε πού θα αναζητήσουμε καταφύγιο μέσα στο σπίτι σε περίπτωση που γίνει σεισμός, όπως κάτω από ένα μεγάλο, ανθεκτικό τραπέζι, αλλά και ποια σημεία πρέπει να αποφύγουμε (για παράδειγμα, μεγάλες τζαμαρίες, ή ασανσέρ αν ζούμε σε πολυκατοικία). Καθορίζουμε ένα ασφαλές υπαίθριο σημείο συνάντησης, μακριά από ψηλά κτίρια, στύλους της ΔΕΗ και μεγάλα δέντρα, σε περίπτωση που την ώρα του σεισμού δεν είμαστε όλοι μαζί. Ρωτάμε και το σχολείο των παιδιών για τα προληπτικά μέτρα αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών που έχει λάβει. Αναθέτουμε, επίσης, μικρές αποστολές σε κάθε παιδί της οικογένειας, που θα τα κινητοποιήσουν και θα αποσπάσουν το μυαλό τους από τρομακτικές σκέψεις σε μια κατάσταση υψηλού στρες.
- Φροντίζουμε να έχουμε ένα κουτί πρώτων βοηθειών στο σπίτι, το οποίο πέρα από ιατρικό εξοπλισμό μπορεί να περιέχει και άλλα αντικείμενα πολύτιμα σε περίπτωση εκκένωσης, όπως φορτιστή κινητού, τυποποιημένα σνακ αλλά και ένα αντικείμενο παρηγοριάς για τα πολύ μικρά παιδιά.
Στη διάρκεια του σεισμού
Ας προσπαθήσουμε να είμαστε όσο το δυνατόν πιο ψύχραιμοι, εξηγώντας στα παιδιά, αν τα έχουμε κοντά μας, τι συμβαίνει και δίνοντάς τους απλές οδηγίες.
Μετά τον σεισμό
Αφού βεβαιωθούμε ότι όλοι είμαστε καλά, μπορούμε να αναγνωρίσουμε τα συναισθήματα των παιδιών μας ενώ ταυτόχρονα τα καθησυχάζουμε, σύμφωνα με την παιδοψυχολόγο Kate Evans, με μια φράση όπως: «Αυτό που νιώσατε τώρα ήταν σεισμός. Όταν γίνεται σεισμός, τα πράγματα στο σπίτι μπορεί να αρχίσουν να κουνιούνται. Δεν το περίμενε κανείς, ήταν λίγο τρομακτικό. Και η μαμά φοβήθηκε, αλλά το σημαντικό είναι ότι είμαστε όλοι ασφαλείς». Αν έχουν προκληθεί ζημιές στο σπίτι, ενθαρρύνουμε τα παιδιά να συμμετέχουν στην καθαριότητα και την τακτοποίησή του, ώστε να επανέλθει το συντομότερο δυνατόν στην προηγούμενη κατάστασή του και να νιώσουν ξανά ασφάλεια στο περιβάλλον του.
BOOM note: Είναι απόλυτα φυσιολογικό ένα παιδί να εκδηλώσει άγχος μετά το σεισμό, ακόμα και με έμμεσους τρόπους, όπως νυχτερινή ενούρηση ή εφιάλτες. Αν αυτά τα συμπτώματα επιμένουν, δεν διστάζουμε να συμβουλευτούμε ειδικό.
