Σε πληθυσμιακή έξαρση στις ελληνικές θάλασσες βρίσκονται φέτος οι μωβ μέδουσες, γνωστές και ως Pelagia Noctiluca. Η έξαρση αυτή στο Αιγαίο έχει ξεκινήσει από τον Οκτώβριο του 2020 και «αν επικρατήσει το pattern όπως γινόταν μέχρι τώρα θα έχουμε να τις αντιμετωπίσουμε για ακόμη 1,5 με 2 χρόνια», αναφέρει το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας. Για τον λόγο αυτό είναι σημαντικό να γνωρίζουμε μερικές χρήσιμες συμβουλές, την επικινδυνότητα καθώς και τα συμπτώματα μετά την επαφή.
Τα συμπτώματα μετά την επαφή
- Πόνος σαν κάψιμο, έντονο κοκκίνισμα και, σε μερικές περιπτώσεις, εμφάνιση του αποτυπώματος της μέδουσας στο δέρμα.
- Ναυτία
- Πτώση πίεσης
- Κεφαλαλγία
- Εμετός
- Διάρροια
- Σπασμός των βρόγχων
- Δύσπνοια
Σε περίπτωση εμφάνισης συστηματικών συμπτωμάτων (σπάνια) όπως υπόταση, βράγχος φωνής, εισπνευστικός συριγμός, γενικευμένο αγγειοοίδημα - εκτεταμένο κνιδωτικό εξάνθημα, διαταραχές επιπέδου επικοινωνίας - συνείδησης, εμετός, είναι επιβεβλημένη η άμεση διακομιδή του ασθενούς στο νοσοκομείο, τονίζει το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας.
Τι να κάνετε σε περίπτωση τσιμπήματος
Όταν πρόκειται για τσίμπημα από συγκεκριμένα είδη μεδουσών (Carybdea marsupialis, Olindias phosphorica και Physalia physalis) συστήνεται η εφαρμογή ξυδιού στη περιοχή, ώστε να αποτραπεί η απελευθέρωση περαιτέρω δηλητηρίου, όχι όμως σε αυτή την περίπτωση.
Το ξύδι, όπως και το γλυκό νερό, το οινόπνευμα και η αμμωνία ΔΕΝ βοηθάνε στο συγκεκριμένο είδος, αντίθετα επιδεινώνουν την κατάσταση και τον πόνο. Η συγκεκριμένη μέδουσα αδρανοποιείται με ελαφρύ αλκαλικό διάλυμα (μαγειρική σόδα διαλυμένη σε αντίστοιχη ποσότητα θαλασσινού νερού) και όχι με όξινο.
Πιο αναλυτικά:
- Πλένουμε προσεκτικά με θαλασσινό νερό, χωρίς να τρίβουμε την περιοχή του τσιμπήματος.
- Αν είναι διαθέσιμο, εφαρμόζουμε ένα μείγμα θαλασσινού νερού και μαγειρικής σόδας (σε αναλογία 1:1) για δύο λεπτά, ώστε να σταματήσει οποιαδήποτε επιπλέον έκκριση δηλητηρίου από πιθανά υπολείμματα κυτάρρων πλοκαμιών που έχουν μείνει στο δέρμα.
- Χρησιμοποιούμε μια πλαστική τραπεζική κάρτα ή κάτι παρόμοιο (και όχι τα χέρια μας) για να αφαιρέσουμε το μείγμα της μαγειρικής σόδας καθώς και οποιαδήποτε τυχόν υπολείμματα από το δέρμα μας.
- Εφαρμόζουμε πάγο πάνω στο τσίμπημα για 5-15 λεπτά. Ο πάγος ή ακόμη και κάποιο παγωμένο αναψυκτικό, θα πρέπει να είναι μέσα σε σακούλα ή κάποιο άλλο περίβλημα, όπως ένα ύφασμα ή μπλουζάκι.
- Ελέγξτε αν υποχώρησε ο πόνος, κι αν είναι ανάγκη ξαναβάλτε πάγο για άλλα 5-15 λεπτά.
- Αν ο πόνος επιμένει, συμβουλευτείτε έναν γιατρό ή φαρμακοποιό για να σας συνταγογραφήσει παυσίπονα ή αντιφλεγμονώδεις κρέμες (όπως π.χ. 3-4% λιδοκαΐνη και υδροκορτιζόνη)
- Μην τυλίγετε το σημείο τσιμπήματος σφιχτά με επιδέσμους, μην χρησιμοποιείτε ξύδι, ούτε γλυκό νερό, οινόπνευμα ή αμμωνία.
Χρήσιμες συμβουλές από το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας
- Οι πολίτες καλούνται να ενημερώνονται για τον καιρό και τους ανέμους πριν πάνε σε κάποια παραλία. Χρειάζεται να έχει αντίθετους ανέμους με τη φορά της παραλίας (π.χ. αν η παραλία έχει θέα προς τον Νότο, τότε για να μειώνεται η πιθανότητα εμφάνισης μεδουσών πρέπει οι άνεμοι να κατεβαίνουν από τον Βορρά, ώστε ο κυματισμός που δημιουργούν να τις διώχνει μακριά). Μια καλή ιστοσελίδα είναι το windy.com (υπάρχει αντίστοιχη εφαρμογή για κινητά και tablets)
- Αν σε μια παραλία υπάρχει πλαγκτόν, συνιστάται οι πολίτες να αποφεύγουν να κολυμπάνε, διότι οι μέδουσες τρέφονται με πλαγκτόν αλλά και τα κνιδοκύτταρά τους είναι μικρά, διαφανή και μπορούν να φτάσουν τα 10 μέτρα μήκος.
- Αν υπάρχει έντονο πρόβλημα με τις μωβ μέδουσες σε μια παραλία τότε συνιστάται οι πολίτες να μην ρισκάρουν να κολυμπήσουν και να φροντίζουν να έχουν πάντα κάποια αντισταμινική κρέμα μαζί τους ή κάποια κορτιζονούχα αλοιφή που μπορούν να προμηθευτούν από οποιοδήποτε φαρμακείο.
- Για κανέναν λόγο οι πολίτες δεν πρέπει να βγάζουν τις μέδουσες έξω για να τις θάψουν στην άμμο, λόγω του ότι υπάρχει πιθανότητα κάποιος να πατήσει έστω και τυχαία κάποια νηματοκύστη, αλλά και γιατί σε τόσο μεγάλες εξάρσεις όσες και να βγάλουν, υπάρχουν και άλλες εκατοντάδες ή και χιλιάδες μέσα στη θάλασσα. Δεν πρόκειται να λυθεί έτσι το πρόβλημα.
- Καλούνται όλοι οι πολίτες που βλέπουν οποιαδήποτε μέδουσα να τραβάνε φωτογραφία και να ανεβάζουν την καταγραφή στο inaturalist.org (υπάρχει αντίστοιχη εφαρμογή και για iOS και android), καταχωρώντας το είδος μέδουσας (αν δεν γνωρίζουν το είδος να επιλέγουν cnidaria), την ημερομηνία εμφάνισης και την ακριβή τοποθεσία. Με αυτό τον τρόπο οι καταγραφές είναι ανοιχτές για να μελετηθούν από κάθε βιολόγο και ερευνητή αν χρειάζεται αυτά τα δεδομένα.
Πηγή: Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας
