Στην εποχή που γεννήθηκα δεν υπήρχε ο όρος «παιδιά του ουράνιου τόξου», αλλά είμαι ένα από αυτά. Είχε προηγηθεί η αποβολή ενός μεγαλύτερου αδερφού, η οποία, σύμφωνα με τις μαρτυρίες των γονιών μου, έκανε τον ερχομό μου πιο φωτεινό, παράλληλα όμως στοίχειωσε τις οικογενειακές αναμνήσεις για πολλά χρόνια.
Μετά το πένθος, η ευτυχία
Σήμερα «μωρό του ουράνιου τόξου» αποκαλείται, σε μετάφραση του αγγλόφωνου όρου «rainbow baby», αυτό που έρχεται έπειτα από μια αποβολή, θνησιγένεια, ακόμα και τον θάνατο ενός νεογέννητου. «Είναι σαν το ουράνιο τόξο μετά την καταιγίδα» όπως εξηγεί η γιατρός γονιμότητας Jennifer Kulp-Makarov, MD, FACOG. «Ο ερχομός ενός μωρού ύστερα από μια απώλεια μοιάζει με θαύμα για τους γονείς».
Μια μαρτυρία στο www.parents.com, της Moline Prak Pandiyan, η οποία σήμερα αγωνίζεται κατά της προωρότητας, μας δίνει μια εικόνα αυτής της εμπειρίας. Η Moline έχασε τον γιο της, Niko, μόλις σε ηλικία πέντε μηνών, εξαιτίας επιπλοκών που συνδέονταν με την πρόωρη γέννησή του. Ευτυχώς, σύντομα υποδέχτηκε ένα υγιέστατο κοριτσάκι. «Ο όρος “ουράνιο τόξο” τιμά τα μωρά που έχουμε χάσει και ταυτόχρονα τη χαρά μιας υγιούς γέννας που ακολουθεί. Με τον σύζυγό μου δεν έχουμε σταματήσει να αναρωτιόμαστε πώς θα ήταν η ζωή μας αν ο γιος μας είχε βγει από το νοσοκομείο. Αλλά από τότε που αποκτήσαμε την κόρη μας, η οπτική μας άλλαξε. Κάθε φορά που τα πράγματα δυσκολεύουν κάνουμε ένα βήμα πίσω και θυμόμαστε ότι θα μπορούσαν να είχαν εξελιχθεί πολύ χειρότερα».
«Οι γονείς που βιώνουν την απώλεια ενός παιδιού, είτε κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είτε μετά τη γέννα, αισθάνονται πιο έντονα την ευγνωμοσύνη σε κάθε δυσκολία. Και, παρόλο που οι περισσότεροι από εμάς αξιωθήκαμε να μας υποδεχτούν οι γονείς μας με αγάπη, τα παιδιά που έρχονται έπειτα από μια απώλεια συνοδεύονται από ένα ξεχωριστό αίσθημα ευλογίας» πιστεύει η γυναικολόγος Elizabeth Lorde-Rollins, MD, MSc.
Ολόκληρη η μητρότητα, μια εναλλαγή ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι
Αυτή η εμπειρία θα μπορούσε, ίσως, να παρομοιαστεί με εκείνη του να κινδυνεύσεις να χάσεις ένα παιδί –εξαιτίας, π.χ., σοβαρού ατυχήματος ή ασθένειας– αλλά τελικά να κερδίσει τη μάχη για τη ζωή του. Όταν ο γιος μου πήρε εξιτήριο, ύστερα από μια σύντομη αλλά τραυματική περιπέτεια υγείας, αισθάνθηκα τέτοια ευγνωμοσύνη, που ήταν σαν να είχε γεννηθεί ξανά. Μέσα από τη μητρότητα του ίδιου παιδιού λοιπόν έζησα το σκοτάδι και μετά το ουράνιο τόξο. Παρόμοια συναισθήματα μου έχουν περιγράψει και μαμάδες με προωράκια τα οποία, έπειτα από μακρά νοσηλεία στη θερμοκοιτίδα, τελικά επιβιώνουν και ευδοκιμούν. Κατά κάποιον τρόπο, και εκείνα τα παιδιά σχηματίζουν ένα ουράνιο τόξο στον ουρανό του οικογενειακού μικρόκοσμου.
Ένα μείγμα συναισθημάτων
Ωστόσο, η εμπειρία του «ουράνιου τόξου» δεν συνοδεύεται μόνο από θετικά συναισθήματα. «Οι γονείς αυτών των παιδιών» όπως προσθέτει η Δρ Kulp-Makarov «μπορεί να αμφιταλαντεύονται ανάμεσα στο δέος της γέννησης ενός υγιούς παιδιού και τον έντονο φόβο ότι μπορεί να συμβεί κάτι και να το χάσουν κι αυτό». Ένα άλλο σκοτεινό συναίσθημα ίσως είναι η ενοχή. «Οι γονείς ενδεχομένως να νιώθουν ότι, αγαπώντας το παιδί που υποδέχονται στον κόσμο, κατά κάποιον τρόπο προδίδουν εκείνο που έχασαν» επισημαίνει η Δρ Lorde-Rollins. «Αυτοί οι γονείς χρειάζονται συναισθηματική υποστήριξη τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης όσο και μετά τη γέννα». Στη δική μου περίπτωση, μετά την απώλεια του αδερφού μου που θα ήταν ο πρωτότοκος της οικογένειας, οι γονείς μου υποδέχτηκαν τη δεύτερη εγκυμοσύνη με συναισθήματα ευτυχίας αλλά και φόβου ότι θα έχει την ίδια έκβαση με την πρώτη, δεδομένου μάλιστα ότι η αποβολή είχε συμβεί σε προχωρημένο στάδιο, στη διάρκεια του δεύτερου τριμήνου.
Τουλάχιστον όμως σήμερα αναγνωρίζουμε –και, προσπαθώντας να απαλλαγούμε από τα ταμπού, συζητάμε– τα ανάμεικτα συναισθήματα που πυροδοτούνται από την αναμονή και τον ερχομό ενός «μωρού του ουράνιου τόξου». Δεν διστάζουμε να τα μοιραστούμε με άλλους γονείς και, αν νιώσουμε την ανάγκη, με κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας. Επιπλέον, κατανοώντας τα καλύτερα, είμαστε σε θέση να εστιάσουμε στη θετική πλευρά μιας τέτοιας εμπειρίας: «Τα “μωρά του ουράνιου τόξου” είναι ένα όμορφο παράδειγμα του πώς μπορεί να θεραπευτούν το σώμα και η ψυχή μιας γυναίκας ύστερα από μια απώλεια» λέει η Δρ Kulp-Makarov και καταλήγει πως η αγάπη μας γι’ αυτά δεν σημαίνει, σε καμία περίπτωση, ότι καταδικάζουμε στη λήθη το μωρό που χάσαμε. Ή, όπως συμβουλεύει η Moline Prak Pandiyan άλλους γονείς που έχουν βιώσει την απώλεια: «Μη φοβηθείτε να διατηρήσετε το παιδί που χάσατε ως ένα κομμάτι της ζωής σας, με όποιον τρόπο είναι σημαντικός και ξεχωριστός για εσάς».
Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στο 7ο τεύχος του BOOM που μπορείτε να διαβάστε online πατώντας επάνω στο εξώφυλλο
