«Μαμά, πώς μπορείς;» με ρώτησε ο Οδυσσέας ένα απόγευμα κατά τη διάρκεια των διακοπών μας, μόλις είχαμε γυρίσει από την παραλία του Αγίου Νικολάου στις Σπέτσες. Ήξερα πως αυτό το «Μαμά, πώς μπορείς;» σήμαινε πώς μπορείς...
να χαμογελάς
να παίζεις μαζί μας
να κάνεις βουτιές
να τρως παγωτό
να τραγουδάς στην μπέμπα
να κάνεις ποδήλατο
να τρως
να κοιμάσαι
να ζεις;
Ήξερα πολύ καλά τι με ρωτούσε το παιδί μου, γιατί η ενσυναίσθηση του Οδυσσέα τον είχε βάλει, δυστυχώς, από το πρώτο λεπτό της απώλειας του παππού του, στη θέση μου. Είχε φανταστεί –τρομοκρατημένος, είμαι σίγουρη– πώς θα ήταν αν έχανε εκείνος τον μπαμπά του ή εμένα. Τι τρομακτική σκέψη για ένα παιδί που δεν είναι ούτε 10 ετών. Άλλωστε, η σκέψη αυτή είναι τρομακτική και για εμένα που είμαι 40, και κάτι μου λέει πως θα παραμείνει έτσι για πολλά χρόνια ακόμα. Σκέφτηκα πως κάτι έπρεπε να του απαντήσω. Αμέσως. Χωρίς να χάσω χρόνο και χωρίς να λυγίσω. Του εξήγησα, προσπαθώντας να μην υποκύψω στα δάκρυά μου, πως η ζωή συνεχίζεται, πως αυτό είναι το «φυσιολογικό», πως ο παππούς του είχε ζήσει μια γεμάτη ζωή και αράδιασα στο λεπτό όλα τα επιχειρήματα που ακούω τόσο καιρό από όλους όσοι με νοιάζονται (χωρίς φυσικά να μπορούν να δουλέψουν καθόλου στην καρδιά μου). Ο Οδυσσέας άκουσε όσα του είπα, έσκυψε το κεφάλι του και έφυγε. Η συζήτησή μας είχε τελειώσει εκεί. Το βράδυ, όταν έπεσα να κοιμηθώ, βυθίστηκα σε περίεργες σκέψεις και αναρωτήθηκα τι θα ήθελα να αφήσω στα παιδιά μου όταν μεγαλώσω, τι συναίσθημα, τι γεύση, ποια χρώματα και ποιες αναμνήσεις.
Όχι, δεν είχα κάνει κάποια μακάβρια σκέψη για εμένα, απλώς οι αναμνήσεις του μπαμπά μου ήταν όλες τόσο χρωματιστές, είχαν μέσα τους τόσο γέλιο, ατέλειωτο, σφιχτές –σχεδόν ασφυκτικές– αγκαλιές, ρουφηχτά φιλιά στο μάγουλο (πάντα του έλεγα «μπαμπά, σταμάτα, με ξεκούφανες») και άπειρες συζητήσεις για εμένα, το μέλλον, το παρελθόν του με τη μαμά, τα όνειρά του όταν ήταν παιδί, τα ταξίδια του και, φυσικά, τα αστέρια που τόσο αγαπούσε, που ήθελα με κάθε τρόπο να κάνω το ίδιο στα δικά μου παιδιά. Σκέφτηκα πως εμείς οι γονείς έχουμε ένα και μόνο ένα χρέος. Να αφήσουμε στα παιδιά μας μια καρδιά γεμάτη συναισθήματα και χαμόγελα.
Τι κι αν μείνει ένα κρεβάτι ξέστρωτο, μια κουζίνα με άπλυτα πιάτα, ένα πλυντήριο γεμάτο. Αν στα παιδιά μας δώσουμε σφιχτές αγκαλιές και ρουφηχτά φιλιά, όπως εκείνα του μπαμπά μου, τότε –και μόνο τότε– θα έχουμε πετύχει ως γονείς. Είχα σχεδόν αποκοιμηθεί, με αυτό το ανάμεικτο συναίσθημα που βιώνω όλες αυτές τις τελευταίες εβδομάδες. Δάκρυα θλίψης για όλα όσα έχασα, στα μάτια, μα με χαμόγελο ευγνωμοσύνης για όλα όσα έχω, στα χείλη.
«Μαμά, πώς μπορείς;» εμφανίστηκε ο Οδυσσέας μέσα στο σκοτάδι. Σηκώθηκα να είμαι καθιστή στο κρεβάτι μου και τον τράβηξα επάνω μου. «Μα δεν μπορώ» του απάντησα. Και επιτέλους έβγαλα από μέσα μου τον τυφώνα θλίψης που κρατούσα τόσες μέρες. «Δεν μπορώ, αγάπη μου, αλλά προσπαθώ» του είπα και τον τύλιξα στην αγκαλιά μου. Κλάψαμε μαζί χωρίς να μιλάμε. Εγώ για τον μπαμπά μου και εκείνος για τον παππού του. Ίσως και για τη μαμά του που έκλαιγε. «Δεν μπορώ, μωρό μου, αλλά σε λίγο καιρό θα μπορώ και πάλι» ψιθύρισα. Τον κράτησα στην αγκαλιά μου μέχρι να αποκοιμηθεί εκεί. Του είχα πει για πρώτη φορά την αλήθεια.
Για όλα εκείνα τα «δεν μπορώ» που έγιναν «μπορώ» ή και το αντίστροφο, για όλους εκείνους τους γονείς που ξαφνικά έμειναν ορφανοί από τους δικούς τους γονείς και έχασαν για λίγο τα πατήματά τους, για όλους εκείνους που αποφάσισαν να αφήσουν στην άκρη τα πρέπει και τα μη και παραδόθηκαν στις αγκαλιές και τα φιλιά, έχω μια μεγάλη αγκαλιά. Σας νιώθω και είμαι κι εγώ «εκεί». Σε αυτό το σημείο μηδέν, στο τέλος, και σε μια νέα αρχή, όπως το τέλος του καλοκαιριού και η αρχή μιας νέας σεζόν, που φέρνει ξανά όνειρα, αποφάσεις και ένα χαμόγελο στα χείλη.
Ας πάμε παρέα αυτό το φθινόπωρο με τα παιδιά μας, να τους δείξουμε την αλήθεια μας, την καρδιά μας, τις δυνάμεις μας και να μετατρέψουμε όλα τα «δεν μπορώ» σε «μπορώ». Μαζί. Χέρι χέρι, για μια σχολική χρονιά διαφορετική από τις άλλες. Νιώθω την ανάγκη να σας ευχαριστήσω για τα τεράστια κύματα αγάπης που δέχθηκα και δέχομαι στα social media. Κάθε μήνυμα μου ήταν άκρως σημαντικό και βοηθητικό. Η κοινότητα του ΒΟΟΜ είναι δυνατή και αυτό φέρνει ξανά ένα γλυκό χαμόγελο στο πρόσωπό μου. Σας ευχαριστώ και σας εύχομαι καλή σχολική χρονιά. Σε παιδάκια και γονείς.
Με αγάπη
Μυρτώ
Διαβάστε αυτό και πολλά ακόμα άρθρα στο νέο, back to school τεύχος του BOOM που μπορείτε να διαβάσετε online πατώντας στο εξώφυλλο!
