Όσο κι αν έχουμε προσπαθήσει να προστατεύσουμε τα παιδιά μας από τις σκληρές εικόνες που κάνουν τον γύρω του κόσμου τα τελευταία 24ωρα, η είδηση του πολέμου είναι πολύ πιθανό να έχει φτάσει στα αφτιά τους και όπως είναι λογικό να τους προκαλεί φόβο κι ανησυχία. Πώς απαντάμε στις ερωτήσεις που προκύπτουν; Η ψυχολόγος Αλεξία Βερνίκου μας δίνει χρήσιμα tips.
Ο γενικός κανόνας είναι πως πρέπει να καθησυχάσουμε τα παιδιά και να τους πούμε την αλήθεια ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητά τους. Στη συγκεκριμένη περίπτωση:
- Ηλικίες έως 6-7: Εξηγούμε στα παιδιά πως γίνεται πόλεμος σε μια χώρα που είναι πολύ μακριά από εδώ και πως εμείς δεν κινδυνεύουμε.
- Παιδιά Δημοτικού (πριν την εφηβεία): Σε αυτές τις ηλικίες ρωτάμε πρώτα τι γνωρίζουν και πόσες πληροφορίες έχουν, για να δούμε πόσο θα εμβαθύνουμε. Εδώ μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε όρους όπως κράτος, σύνορα, Ευρωπαϊκή Ένωση. Επίσης, σε μαθητές μεγαλύτερων τάξεων του Δημοτικού, που έχουν διδαχτεί ιστορία και είναι εξοικειωμένοι με ιστορικούς πολέμους, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα παράδειγμα σχετικό με τη σχολική ύλη, όπως για παράδειγμα τους περσικούς πολέμους.
- Παιδιά στην εφηβεία: Σε αυτές τις ηλικίες τα παιδιά έχουν πρόσβαση σε εικόνες και πληροφορίες επομένως γνωρίζουν ήδη τι συμβαίνει. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε, είναι με αφορμή τον πόλεμο και όσα συμβαίνουν να ξεκινήσουμε μαζί τους μια συζήτηση με αντιπολεμικά μηνύματα.
Ευγνωμοσύνη & Ενσυναίσθηση
Σε όποια ηλικία κι αν είναι το παιδί, είναι σημαντικό να του μιλήσουμε για την ευγνωμοσύνη, τονίζοντας πόσο τυχεροί είμαστε που είμαστε καλά, ζούμε σε μια χώρα που έχει ειρήνη και καλές σχέσεις με άλλες χώρες. Δείχνουμε επίσης τον θαυμασμό μας για τους γιατρούς, τις νοσοκόμες, τους στρατιώτες, τους εθελοντές κι όλους αυτούς τους γενναίους ήρωες που μένουν εκεί και βοηθούν όσους τους έχουν ανάγκη. Παράλληλα όμως, δείχνουμε και ενσυναίσθηση, γιατί κάποιοι άλλοι δεν είναι καλά, κι αναρωτιόμαστε πώς θα μπορούσαμε να τους βοηθήσουμε. Μπορεί για παράδειγμα να χρειαστεί να τους στείλουμε ρούχα και παιχνίδια. Και σε κάθε περίπτωση τονίζουμε πόσο σημαντική και πολύτιμη είναι η ειρήνη.
Οι σκληρές εικόνες
Αν τα παιδιά εκτεθούν σε εικόνες όπως αυτές που κάνουν τα τελευταία 24ωρα τον γύρο του κόσμου, τότε αμέσως τα καθησυχάζουμε. Είμαστε σαφείς και απόλυτοι και εξηγούμε πως αυτή τη στιγμή είμαστε όλοι εδώ, μαζί, διαχωρίζουμε πως ο πόλεμος δεν γίνεται εδώ αλλά κάπου πολύ μακριά, σε μια άλλη χώρα, κι ούτε θα έρθει εδώ. Και δίνουμε σύντομες και σαφείς απαντήσεις...
Θα πάει κι ο μπαμπάς να πολεμήσει;
Όχι, γιατί συνήθως στον πόλεμο πολεμάνε οι στρατιώτες.
Γιατί γίνεται πόλεμος;
Γιατί κάποιες χώρες δεν συμφωνούν μεταξύ τους και δεν κατάφεραν να βρουν μια ειρηνική λύση.
Πού θα πάνε τα παιδάκια που φεύγουνε τώρα από το σπίτι τους;
Θα πάνε σε χώρες που είναι ασφαλείς κι όταν τελειώσει ο πόλεμος θα γυρίσουν στο σπίτι τους. Γιατί ο πόλεμος τελειώνει γρήγορα κι η ειρήνη πάντα νικάει.
Κι ένα tip για εμάς τους ενήλικες...
Είναι λογικό ως γονείς να ανησυχούμε και να στεναχωριόμαστε βαθιά με όσα συμβαίνουν. Είναι σημαντικό όμως να μην το δείξουμε, αλλά να ελέγχουμε το συναίσθημά μας και να μιλάμε στο παιδί με ψυχραιμία. Το αγκαλιάζουμε, το καθησυχάζουμε και πάντα του επισημαίνουμε να έρθει να μας μιλήσει αν έχει κι άλλες απορίες.
Η Αλεξία Βερνίκου είναι ψυχολόγος και οικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια. www.avparenting.com
*Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε πρώτη φορά τον Φεβρουάριο του 2022 σχεδόν αυτούσιο με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία. Δυστυχώς το δημοσιεύουμε ξανά σήμερα με την ελπίδα να μην χρειαστεί ποτέ ξανά, και την ευχή να αποκατασταθεί σύντομα παντού η ειρήνη.
