Παιδί και φοβίες: Πώς τις αντιμετωπίζουμε;

Boom Team

Thu, 01/07/2021 - 18:58

Από το σκοτάδι και τη μοναξιά, μέχρι ένα φανταστικό τέρας που κρύβεται κάτω από το κρεβάτι, είναι αμέτρητοι οι παράγοντες που μπορεί να προκαλούν φόβο στα παιδιά. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε πως ο φόβος είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα, και πως τα παιδιά καθώς μεγαλώνουν θα εκφράζουν διαφορετικούς φόβους σύμφωνα με την ηλικία τους. Ποιοι είναι οι συχνότεροι φόβοι των παιδιών ανά ηλικία και πώς θα τους αντιμετωπίσουμε; Η ψυχολόγος Αγγελική Καβαλλιεράτου εξηγεί...

Photo: Marcos Paulo Prado Hire | Unsplash

Οι φόβοι αυτοί κατηγοριοποιούνται σύμφωνα με την ηλικιακή ομάδα του παιδιού ως εξής:

Βρεφική ηλικία: Εμφανίζεται πιο έντονα το άγχος αποχωρισμού που δημιουργεί στο βρέφος μια αίσθηση φόβου όταν μένει μόνο του και αποχωρίζεται την μαμά του ή το πρόσωπο που το φροντίζει.
Παιδική ηλικία: Οι πιο συνηθισμένοι φόβοι αφορούν το σκοτάδι, τα ζώα ή μερικά καιρικά φαινόμενα. Κάποιοι επιπλέον φόβοι μπορεί να προέχονται από γεγονότα που μπορεί να ακούσει το παιδί σε κάποια συζήτηση ή στις ειδήσεις.
Σε αυτή την ηλικία εμφανίζονται επίσης οι «φανταστικοί» φόβοι. Μπορεί για παράδειγμα να φοβούνται τα παιδιά πως το βράδυ θα εμφανιστεί κάποιο τέρας κάτω από το κρεβάτι τους ή πως αν σβήσουν το φως κάποιος θα είναι εκεί.
Σχολική ηλικία: Σε αυτή τη φάση μπορεί να εμφανιστούν φόβοι για απαγωγή, διάρρηξη, ασθένεια ή απώλεια.
Εφηβεία: Πρόκειται για την περίοδο που εντοπίζουμε πιο συχνά «κοινωνικούς» φόβους, που αφορούν περισσότερο στην εικόνα των παιδιών, τις σχέσεις τους και την αποδοχή τους από τους συνομηλίκους τους.

Όταν οι φόβοι γίνονται φοβίες

Συνήθως, αυτό που περιμένουμε, είναι μεγαλώνοντας το παιδί, αυτοί οι φόβοι να περιορίζονται. Σε ορισμένες περιπτώσεις όμως, ενδέχεται οι φόβοι που εμμένουν να γίνουν ακόμη και φοβίες. Για παράδειγμα, ένας φόβος που δημιουργήθηκε με αφορμή μια είδηση που άκουσε στην τηλεόραση το παιδί, μπορεί να το οδηγεί στο να θέλει να κοιμάται αποκλειστικά με τους γονείς του. Αυτό σε συνέχεια, μπορεί να του δημιουργεί ανησυχία και στην καθημερινότητα, με αποτέλεσμα να περιορίζεται, ενώ ενδέχεται να εμφανιστούν ακόμη και σωματικά συμπτώματα. Κάτι, που θα κάνει το παιδί να νιώθει ακόμη πιο δυσάρεστα και να καλείται πλέον να διαχειριστεί εκτός από την ίδια τη φοβία, και τα συμπτώματα που αντιμετωπίζει. Γι’ αυτό ακριβώς όταν μια ανησυχία ή φόβος του παιδιού επιμένει και παρεμβαίνει και στην καθημερινότητά του, είναι σημαντικό να ζητήσετε την βοήθεια ενός ψυχολόγου, για την καλύτερη και έγκαιρη διαχείριση.

Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει το παιδί να νιώθει λιγότερο φοβισμένο ή ευάλωτο απέναντι σε κάτι που του προκαλεί φόβο, αγωνία, ανησυχία ή άγχος και να νιώσει πιο σίγουρο για τον εαυτό του.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς:

Μιλήστε με το παιδί σας για ό,τι το ανησυχεί και βοηθήστε το να νιώσει πως αυτό είναι κάτι φυσιολογικό, και πως όλοι μας έχουμε αισθανθεί «φόβο» απέναντι σε κάτι.
Μην υποτιμάτε την σημασία όσων σας εκφράζει το παιδί σας και προσπαθήστε να ακούσετε την ανάγκη του και να ανταποκριθείτε σε αυτή.
Μην προσπαθήσετε να πιέσετε το παιδί σας να εκτεθεί σε ό,τι το φοβίζει, καθώς αυτό, όταν έρχεται χωρίς μια κατάλληλη προεργασία για το παιδί, μπορεί να λειτουργήσει ακόμη και τραυματικά.
Διαβεβαιώστε το ότι είναι ασφαλής.
Μπορείτε να το ενθαρρύνετε σταδιακά και δίνοντάς του χρόνο να μιλάει γι’ αυτό που το φοβίζει.
Μπορείτε να αξιοποιήσετε την ζωγραφική και να προτείνετε στο παιδί σας (εφόσον δείτε ότι και εκείνο μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτό), να ζωγραφίσει ό,τι το φοβίζει. Έπειτα προτείνετέ του να προσθέσετε στη ζωγραφιά πινελιές που θα διακωμωδήσουν και θα κάνουν πιο αστείο τον «φόβο», ώστε πλέον να μην είναι κάτι δυσάρεστο και τρομακτικό, αλλά κάτι αστείο και χιουμοριστικό.
Βεβαιωθείτε πως δεν επιβαρύνετε τους λόγους για τους οποίος το παιδί σας ανησυχεί και φοβάται με δικές σας σκέψεις, εκφράσεις ή και προσωπικές αγωνίες.

Keep in mind:

Τα παιδιά μπορεί συχνά να εκφράσουν έναν φόβο απέναντι σε κάτι, επειδή οι γονείς το βρίσκουν «απειλητικό».
Συχνά τα παιδιά μπορεί να βιώνουν έντονο άγχος ή ανασφάλεια για κάτι και έτσι αυτά τα συναισθήματα να εκφράζονται μέσω κάποιου φόβου, επειδή δεν έχουν άλλον τρόπο να εκφράσουν το τι ακριβώς τα προβληματίζει.