Στην Ελλάδα το 60% των παιδιών εκτίθενται σε παθητικό κάπνισμα κοινού τσιγάρου με δυσμενείς και μακροχρόνιες συνέπειες για την υγεία τους. Πότε όμως ένα παιδί χαρακτηρίζεται ως παθητικός καπνιστής; Ποιοι είναι οι κίνδυνοι για την υγεία του και πώς μπορεί να προστατευθεί; Η Πολυτίμη Παναγιωτοπούλου - Γαρταγάνη, Παιδίατρος - Παιδοπνευμονολόγος και Διευθύντρια του Πνευμονολογικού Τμήματος της Ευρωκλινικής Παίδων μάς εξηγεί όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε.
Τι δείχνουν οι στατιστικές;
Το κάπνισμα αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα νοσηρότητας και θνησιμότητας παγκοσμίως, ενώ σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το παθητικό κάπνισμα είναι η τρίτη κατά σειρά αιτία θανάτου μετά το ενεργητικό κάπνισμα και το αλκοόλ. Προβλέπεται μάλιστα, ότι το 2025 ο αριθμός των καπνιστών από 1,1 δισεκατομμύρια σήμερα θα αυξηθεί στα 1,6 δισεκατομμύρια.
Από τι κινδυνεύουν τα παιδιά – παθητικοί καπνιστές;
Παθητικός καπνιστής χαρακτηρίζεται το άτομο που εισπνέει καπνό είτε από την εκπνοή άλλου ατόμου-καπνιστή, είτε τον καπνό που απελευθερώνεται από το άκρο του αναμμένου τσιγάρου ή από τα σωματίδια του καπνού που παραμένουν στα μαλλιά, το δέρμα, τα ρούχα, τα έπιπλα, τις ταπετσαρίες κλπ. ακόμα και μετά το σβήσιμο του τσιγάρου (τριτογενές κάπνισμα). Μάλιστα, τα σωματίδια του καπνού μπορούν να παραμείνουν στον εσωτερικό χώρο του σπιτιού για αρκετές ημέρες και μήνες μετά το κάπνισμα ενός τσιγάρου. Σύμφωνα με μελέτη, ένα παιδί που βρίσκεται επί μια ώρα σε χώρο καπνιστών εισπνέει τόσες επιβλαβείς ουσίες όσες θα εισέπνεε εάν κάπνιζε 10 τσιγάρα την ημέρα. Τα πράγματα γίνονται ακόμα χειρότερα όταν το κάπνισμα γίνεται σε περιορισμένο χώρο, όπως εκείνος του αυτοκινήτου, αφού αποδεικνύεται 23 φορές πιο τοξικό από το κάπνισμα εντός της οικίας. Τα παιδιά-παθητικοί καπνιστές κινδυνεύουν από μικροβιακές λοιμώξεις, όπως η μηνιγγίτιδα, η πνευμονία ή η ωτίτιδα, άσθμα, εμφύσημα, καρκίνο του πνεύμονα και ισχαιμική καρδιοπάθεια.
Τελικά πόσο επικίνδυνο είναι το κάπνισμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;
Αποδεδειγμένα το κάπνισμα, τόσο το ενεργητικό όσο και το παθητικό συντελεί στο να γεννηθεί ένα νεογνό λιποβαρές και ταυτόχρονα αυξάνει τόσο τον κίνδυνο της περιγεννητικής θνησιμότητας (σε ποσοστό 23-26%) όσο και του αιφνίδιου θανάτου των βρεφών. Μεταξύ άλλων, προκαλεί ελάττωση της πνευμονικής λειτουργίας του βρέφους με κίνδυνο εκδήλωσης άσθματος, χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας και ανάπτυξης νεοπλασιών (σε ποσοστό 10%).
Τι συμβαίνει κατά την περίοδο του θηλασμού;
Η μητέρα που καπνίζει ενώ θηλάζει, εκθέτει το βρέφος στον κίνδυνο εκδήλωσης συχνών λοιμώξεων αναπνευστικού συστήματος και αύξησης των επεισοδίων συριγμού.
Υπάρχει δείκτης μέτρησης του παθητικού καπνίσματος;
Η κοτινίνη αποτελεί αξιόπιστο δείκτη παθητικού καπνίσματος και ανιχνεύεται στον αέρα, στα μαλλιά, στο αίμα, στο σάλιο, στα ούρα ακόμη και 18-20 ώρες μετά την έκθεση στον καπνό. Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί, πως σε μελέτη που έγινε σε ασθματικά παιδιά στο πνευμονολογικό ιατρείο του Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία», ανιχνεύθηκαν υψηλά επίπεδα κοτινίνης στα ούρα των παιδιών, των οποίων οι γονείς κάπνιζαν στην κουζίνα με ανοικτό παράθυρο ή με απορροφητήρα σε λειτουργία.
Ποιος είναι ο ρόλος του παιδιάτρου;
Ο παιδίατρος παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην προστασία του παιδιού από το παθητικό κάπνισμα και συγκεκριμένα οφείλει:
- Να ενημερώνει τους γονείς και τα παιδιά για τους κινδύνους του καπνίσματος. Η ενημέρωση είναι απαραίτητη ειδικά στους εφήβους, οι οποίοι μπορεί να εθιστούν ακόμα και με ένα τσιγάρο την ημέρα.
- Να παραπέμπει τους καπνίζοντες σε ιατρεία διακοπής καπνίσματος.
- Να υποστηρίζει την εκστρατεία για πρόληψη και καταπολέμηση του καπνίσματος, με ενίσχυση της διδασκαλίας σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης.
BOOM useful info:
1. Ο χρόνος κάθαρσης των πνευμόνων του καπνιστή από τον υπολειπόμενο καπνό του τσιγάρου ανέρχεται σε 18-19 sec. Το άτομο που καπνίζει σε εξωτερικό χώρο, πρέπει να παραμείνει σε αυτόν 2 min περίπου μετά την τελευταία εισπνοή καπνού από το τσιγάρο και μετά να εισέλθει σε εσωτερικό χώρο, ώστε να μην εκθέσει σε παθητικό κάπνισμα τους μη καπνιστές.
2. Οι «βαρείς» παθητικοί καπνιστές έχουν τις ίδιες πιθανότητες εμφάνισης στεφανιαίας νόσου με τους ελαφρά ενεργούς καπνιστές.
3. Το 2010 σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε 192 χώρες, απεβίωσαν 603.000 άτομα (166.000 παιδιά <5 ετών) εξαιτίας του παθητικού καπνίσματος. Η συντριπτική πλειοψηφία παρουσίασε καρκίνο στους πνεύμονες.
4. Το Υπουργείο Υγείας εξέδωσε εγκύκλιο για το κάπνισμα 13/3/2017, με αυστηρές ποινές στους καπνίζοντες σε δημόσιους χώρους. Συγκεκριμένα, απαγορεύεται η χρήση όλων των προϊόντων καπνού (των νέων προϊόντων καπνού, ηλεκτρονικών τσιγάρων και φυτικών προϊόντων για το κάπνισμα) σε όλα τα αυτοκίνητα ιδιωτικής και δημόσιας χρήσης, όταν επιβαίνουν ανήλικοι κάτω των 12 ετών. Για την παράβαση επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο ποσού 1.500 ευρώ στον επιβαίνοντα που καπνίζει ή ατμίζει, ενώ το πρόστιμο διπλασιάζεται στο ποσό των 3.000 ευρώ, αν ο παραβάτης οδηγεί αυτοκίνητο δημόσιας χρήσης.
5. Το 75% των καπνιστών επιθυμεί να κόψει το κάπνισμα, ωστόσο μόλις το 3% κάθε χρόνο το κατορθώνει. Αν καπνίζετε αλλά και θέλετε να κάνετε μια προσπάθεια να διακόψετε το κάπνισμα, μπορείτε να απευθυνθείτε στο εξειδικευμένο Ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος της Ευρωκλινικής, στα τηλέφωνα 210 6416 345 & 450.
Ευρωκλινική Παίδων
Website: www.euroclinic.gr
Facebook: @euroclinicgroup
Instagram: @euroclinic_group
