Τελικά πότε χρειάζεται ένα παιδί λογοθεραπεία; Σε ποια ηλικία πρέπει να ξεκινήσει και πώς θα μπορέσουν οι γονείς να το βοηθήσουν; Η Σοφία Παπαφάνη και η Δώρα Χαρατσάρη, δημιουργοί του Κέντρου Ειδικής Αγωγής λογοcare, μάς λύνουν όλες τις απορίες.
Η περίοδος από τα 2 μέχρι τα 6 έτη είναι σημαντική για την γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού, τόσο στον τομέα της κατανόησης όσο και της έκφρασης. Αυτήν την περίοδο το παιδί μαθαίνει να επικοινωνεί τις σκέψεις και τις ανάγκες του, φυσικά το καθένα με τον δικό του ρυθμό. Για τον λόγο αυτό είναι ωφέλιμο να παρακολουθούμε την ανάπτυξη του παιδιού βάση κάποιων ηλικιακών οροσήμων, που μπορεί να συνοψιστούν ως εξής:
- Σε βρεφική ηλικία δίνουμε έμφαση στη βλεμματική επαφή, στην αλληλεπίδραση με το περιβάλλον, στην απόκριση στο όνομα του παιδιού καθώς και στην παραγωγή βαβίσματος (φωνούλες).
- Σε προνηπιακή ηλικία είναι σημαντικό το παιδί να κατέχει περισσότερες από 50 λέξεις, να δημιουργεί φράσεις και να κατανοεί όσα του λένε.
- Σε νηπιακή ηλικία έχει πλέον πλούσιο λεξιλόγιο, η γλώσσα έχει κατακτηθεί και το παιδί ετοιμάζεται για το "μεγάλο" σχολείο (δημοτικό).
Δεδομένων αυτών, οι γονείς καλό είναι να ζητήσουν τη γνώμη ενός λογοθεραπευτή εάν το παιδί τους παρουσιάζει :
- Απουσία ομιλίας ή απλοποιημένο λόγο συγκριτικά με παιδιά ίδιας ηλικίας (γνωστό και ως καθυστέρηση ομιλίας), πχ παιδιά που άνω των 2 ετών παράγουν λίγες λέξεις και δεν σχηματίζουν φράσεις (αντί για "θέλω μπάλα" - λέει "μπάλα")
- Δυσκολία στην άρθρωση, δηλαδή στην παραγωγή κάποιων ήχων / φωνημάτων έως τη νηπιακή ηλικία - πχ το παιδί δεν παράγει καθόλου τον ήχο /ρ/ (αντί για "νερό" - λέει "νεό") ή αντικαθιστά τον ήχο /θ/ με /σ/ (αντί για "θέλω" - λέει "σέλω")
- Συστηματικά γραμματικά και εκφραστικά λάθη - πχ το παιδί μπερδεύει χρόνους ρημάτων ή καταλήξεις (αντί για “εχθές πήγα” - λέει "αύριο πήγα")
- Δυσκολία στη ροή του λόγου, δηλαδή επανάληψη λέξεων, φράσεων ή μπλοκαρίσματα (γνωστό ως τραυλισμό) - πχ μαμαμα-μαμά ή μμμμμ-μαμά
- Δυσκολία στην έκφραση, δηλαδή στην αφήγηση μιας ιστορίας ή στην περιγραφή της ημέρας του
- Χρήση περιορισμένου λεξιλογίου ή απουσία χρήσης νέων λέξεων
- Δυσκολία στην κατανόηση του λόγου, δηλαδή στην εκτέλεση απλών/σύνθετων εντολών - πχ δείξε την κούκλα ή φέρε μου το κόκκινο τουβλάκι
BOOM notes:
- Σε περιπτώσεις που υπάρχει διάγνωση όπως Αυτισμός, σύνδρομο Down, Βαρηκοΐα-Κώφωση, Εγκεφαλική Πάρεση κλπ είναι σημαντικό για το παιδί να εντάσσεται άμεσα σε πρόγραμμα λογοθεραπείας, γνωστό και ως πρώιμη παρέμβαση.
- Σε περιπτώσεις που οι δυσκολίες παρουσιάζονται στην πορεία της ανάπτυξης του παιδιού (μετά τα 2 έτη) αλλά δεν επηρεάζουν άμεσα την καθημερινότητά του, είναι ωφέλιμο οι γονείς να συμβουλεύονται έναν λογοθεραπευτή σχετικά με την αναγκαιότητα ή μη της παρέμβασης.
- Αν το παιδί χρειαστεί να μπει σε πρόγραμμα λογοθεραπευτικής παρέμβασης είναι πολύ σημαντικό για την εξέλιξη της θεραπείας, να δομηθεί μια σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στους γονείς και στον λογοθεραπευτή καθώς και ανάμεσα στο παιδί και τον λογοθεραπευτή. Οι γονείς οφείλουν σε κάθε περίπτωση να ενημερωθούν έγκαιρα και κατάλληλα για τον τρόπο προσέγγισης της λογοθεραπείας και να θυμούνται πως η έγκαιρη πρόληψη και παρέμβαση προϋποθέτει μία καλύτερη πρόγνωση για το μέλλον του παιδιού.