Μπορεί στο άκουσμα του τίτλου «σχολεία του μέλλοντος» το μυαλό μας να πηγαίνει απευθείας σε εκπαιδευτικά κέντρα-διαστημόπλοια, σε μαθήματα που παραδίδονται από δασκάλους-bots (web robots) και σε τάξεις που μοιάζουν βγαλμένες από ταινία επιστημονικής φαντασίας... Κι όμως, σύμφωνα με μια μελέτη του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, 9 από τα πιο πρωτοποριακά σχολεία του σήμερα βρίσκονται μέσα στη φύση, μαθαίνουν στα παιδιά πώς να αξιοποιούν τις σύγχρονες τεχνολογίες προς όφελος της ανθρωπότητας, καλλιεργούν την οικολογική συνείδηση και την ενσυναίσθηση, δεν αποκλείουν κανέναν μαθητή και φυσικά δεν αναπαράγουν στερεότυπα.
Green school, Μπαλί
Αυτό το σχολείο βρίσκεται κυριολεκτικά μέσα στη φύση και «χτίζει» τους νέους green leaders. Είναι το σχολείο που προετοιμάζει πολίτες του κόσμου με το βλέμμα στραμμένο στο περιβάλλον και την κοινωνία. Τα παιδιά από 3 -18 ετών, κάνουν μαθήματα υπαίθρια ή στις εγκαταστάσεις του σχολείου που είναι κατασκευασμένες αποκλειστικά από bamboo και δεν έχουν τοίχους. Μετακινούνται από και προς το σχολείο μέσω του Biobus, ενός σχολικού που έχουν κατασκευάσει οι ίδιοι οι μαθητές και λειτουργεί με μαγειρικό λάδι. Αυτό μεταφράζεται σε 4 τόνους διοξειδίου του άνθρακα λιγότερους στην ατμόσφαιρα. Τα παιδιά φέρνουν εις πέρας projects, όπως την κατασκευή γεφυρών από καλώδιο και bamboo στο πλαίσιο των μαθηματικών ή τον σχεδιασμό ενός αειφόρου ηλιακού και υδροηλεκτρικού συστήματος για το σχολείο κ.ά. σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Κολωνίας.
The Knowledge Society (TKS), Καναδάς
Δεν πρόκειται για σχολείο αλλά για ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα που συνεργάζεται με σχολεία της χώρας και μυεί παιδιά από 13-18 ετών στο blockchain, τη ρομποτική και την τεχνητή νοημοσύνη, προκειμένου να τα χρησιμοποιήσουν με τέτοιο τρόπο ώστε να επιφέρουν μια σημαντική, θετική προοπτική στον κόσμο. Το πρόγραμμα διαρκεί 3 χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων τα παιδιά αναπτύσσουν τεχνικά και επικοινωνιακά skills, έρχονται σε επαφή με 40 διαφορετικές τεχνολογίες στις οποίες εξειδικεύονται και χτίζουν τις δικές τους εταιρείες, οι οποίες υφίστανται στην πραγματικότητα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν ένας απόφοιτος που ίδρυσε μια εταιρεία η οποία χρησιμοποιεί μηχανήματα για τη βελτίωση των εμβολίων, κι ένας που σε συνεργασία με το νοσοκομείο Sinai Health System του Σικάγο εργάζεται πάνω στη δημιουργία μιας συσκευής μη επεμβατικής εξέτασης αίματος.
South Tapiola High School (ETIS), Φινλανδία
Η Φινλανδία δεν θα μπορούσε να λείπει από τη λίστα, αφού το εκπαιδευτικό της σύστημα θεωρείται ένα από τα πιο δυνατά παγκοσμίως. To South Tapiola High School προετοιμάζει τους μαθητές για την αγορά εργασίας, μυώντας τους από νωρίς στην επιχειρηματικότητα με ανάλογα projects. Επιπλέον, τα προγράμματα που διδάσκονται (π.χ. προγράμματα που συνδέονται με το Ευρωκοινοβούλιο) έχουν σκοπό να τους εμφυσήσουν τα χαρακτηριστικά ενός ενεργού πολίτη, ενώ φυσικά δεν ξεχνούν την ενσυναίσθηση και το global awareness που καλλιεργούνται μέσα από εκπαιδευτικά ταξίδια στο εξωτερικό και προσκεκλημένους ομιλητές από εκπαιδευτικά κέντρα όλου του κόσμου. Μάλιστα, το σχολείο συνεργάζεται με εταιρείες όπως η DELL, η Microsoft και η HP με σκοπό να εντάξει την τεχνολογία στη διαδικασία της μάθησης ανάλογα με τις ανάγκες κάθε μαθητή, ενώ τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να δίνουν feedback στις εταιρείες αυτές για τη βελτίωση των προϊόντων τους.
Anji Play, Κίνα
Λειτουργεί σε 100 νηπιαγωγεία στην Κίνα και πρόκειται για το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που χρησιμοποιεί το πραγματικό παιχνίδι ως μηχανισμό μάθησης. Σύμφωνα με αυτό, κάθε περιβάλλον μπορεί να γίνει εκπαιδευτικό, γι’ αυτό για 90 λεπτά τουλάχιστον μέσα στη μέρα τα παιδιά παίζουν εκτός τάξης, χρησιμοποιώντας αντικείμενα όπως κουβάδες, κύβους αναρρίχησης και σκάλες. Το παιδί επιλέγει ελεύθερα με ποια δραστηριότητα θα ασχοληθεί και χωρίς καμία διακοπή αφιερώνεται σε αυτή. Στο τέλος εκφράζει με όποιον τρόπο θέλει το τι έμαθε από αυτή την εμπειρία, ενώ οι δάσκαλοι λειτουργούν ως υποστηρικτές και κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού καταγράφουν ό,τι παρατηρούν. Αξίζει να σημειωθεί, πως το πρόγραμμα απευθύνεται σε όλα τα παιδιά και κυρίως σε εκείνα που προέρχονται από φτωχές οικογένειες, με αποτέλεσμα κανένας να μην αποκλείεται από τη διαδικασία της μάθησης.
Prospect Charter Schools, ΗΠΑ
Τα σχολεία αυτά προσπαθούν να προωθήσουν τη διαφορετικότητα και την πολυπολιτισμικότητα, γι’ αυτό για παράδειγμα σε ένα από τα παραρτήματά τους, στο Windsor Terrace Campus, από τους 324 μαθητές το 41% είναι λευκοί, το 34% Λατινοαμερικανοί, το 11% Αφροαμερικανοί και το 6% Ασιάτες, καθώς, επίσης, το 50% των καθηγητών είναι έγχρωμοι. Θέλοντας να δώσει ίσες ευκαιρίες σε όλους, η εισαγωγή γίνεται μέσω κλήρωσης, ενώ οι τάξεις είναι σχεδιασμένες ώστε να μην αποκλείουν καμία φυλή, φύλο, ακόμη και σεξουαλική προτίμηση. Κατά τη διάρκεια της χρονιάς, δίνεται η δυνατότητα σε κάθε παιδί να παρακολουθήσει μαθήματα ανώτερου επιπέδου ανεξάρτητα από την απόδοσή του, ενώ δεσμεύεται σε projects που αφορούν παγκόσμια προβλήματα, όπως η χρήση πλαστικών μιας χρήσης.
Tallahassee Community College – Digital Rail Project, ΗΠΑ
Το Tallahassee Community College -όπως και άλλα πανεπιστήμια της χώρας- δίνει την ευκαιρία σε παιδιά δημοτικού και γυμνασίου να παρακολουθήσουν μαθήματα ανώτερης εκπαίδευσης. Όμως στην προκειμένη περίπτωση, και μέσω του προγράμματος Digital Rail Project, το πανεπιστήμιο επιλέγει σχολεία με μαθητές που προέρχονται από οικογένειες με μικρότερο εισόδημα και τους φέρνουν σε επαφή με τη STEM φιλοσοφία προκειμένου να τους δώσουν κίνητρα να ακολουθήσουν ανάλογη καριέρα στο μέλλον. Έτσι, ταξιδεύοντας με ένα 8 μέτρων φορτηγό, που περιλαμβάνει κάθε είδους προηγμένη τεχνολογία –όπως ρομποτική, 3D εκτυπωτές, VR– τα παιδιά συμμετέχουν σε projects που αφορούν πραγματικά προβλήματα της περιοχής τους και προσπαθούν να τα λύσουν μέσω της τεχνολογίας. Μάλιστα, οι μαθητές περνούν από μια αξιολόγηση των skills τους, κατά την οποία γίνεται match με πιθανά επαγγέλματα βάσει των δυνατοτήτων τους, βοηθώντας τους να οραματιστούν τη μελλοντική επαγγελματική πορεία τους.
Egalia Pre-school, Σουηδία
Το νηπιαγωγείο Egalia στη Σουηδία δημιουργήθηκε στη βάση της πλήρους ισότητας μεταξύ των μαθητών και δεν γίνονται διακρίσεις με βάση το κοινωνικό φύλο. Οι αντωνυμίες εκείνος και εκείνη αποφεύγονται και χρησιμοποιούνται μόνο τα ονόματα των παιδιών, ενώ αν θέλουν να χρησιμοποιήσουν την προσωπική αντωνυμία, ενδείκνυται το γ΄ πληθυντικό. Πέρα όμως από το φύλο, η ισότητα αφορά και τη θρησκεία, την ηλικία, την κοινωνική τάξη και τη σεξουαλική προτίμηση, οπότε τα παιδιά μαθαίνουν να ζουν χωρίς στερεότυπα.
P-TECH School, ΗΠΑ
Τα P-TECH σχολεία που συνεργάζονται με τον κολοσσό ΙΒΜ δίνουν την ευκαιρία στους μαθητές τους να αποφοιτήσουν στα 20 τους με πτυχίο και έτοιμοι να απορροφηθούν από εταιρείες. Έτσι, από την ηλικία των 14 ετών τα παιδιά εξασκούνται στα STEM πεδία και μέχρι την αποφοίτηση έχουν ήδη ολοκληρώσει πρακτική άσκηση σε εταιρείες, πράγμα που σημαίνει ότι μέσα από αυτή τη διαδικασία συμβάλλουν και στην εθνική οικονομία της χώρας, μπαίνοντας 2 χρόνια νωρίτερα στην αγορά εργασίας.
Sidwell Friends, ΗΠΑ
Με αποφοίτους τη Malia και τη Sasha Obama, καταλαβαίνουμε αμέσως πως δεν πρόκειται για ένα απλό σχολείο. Με ένα κτίριο που καταφέρνει από μόνο του να περιορίσει το 60% της κατανάλωσης της ενέργειας, μια στέγη που συλλέγει το νερό της βροχής προς εκπαιδευτική χρήση, projects που ξεπερνούν τα όρια μιας τάξης και με ερεθίσματα που προωθούν την έκφραση μέσω της τέχνης, το εκπαιδευτικό κέντρο Sidwell Friends αποδεικνύει εύκολα γιατί βρίσκεται στις πρώτες θέσεις των προτιμήσεων πολλών οικογενειών, όπως και αυτής του πρώην προέδρου της Αμερικής.
Σύμφωνα με την ίδια μελέτη, ρίχνοντας μια ματιά στα εκπαιδευτικά προγράμματα των σχολείων αυτών και τις αρχές που τα διέπουν, συνειδητοποιούμε και ποιες είναι οι δεξιότητες που καλλιεργούν στους μαθητές τους, τους πολίτες του μέλλοντος:
- Πολίτης του κόσμου: Επίγνωση του τι συμβαίνει στον κόσμο & ενεργός ρόλος στην παγκόσμια κοινότητα
- Καινοτομία & δημιουργικότητα: Αναλυτική σκέψη, ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, δημιουργικότητα, ανάλυση συστημάτων
- Τεχνολογικά skills: Ανάπτυξη των ψηφιακών χαρακτηριστικών, προγραμματισμός, ψηφιακή ευθύνη & χρήση μέσων τεχνολογίας
- Διαπροσωπικά skills: Συναισθηματική νοημοσύνη, ενσυναίσθηση, συνεργασία, διαπραγμάτευση, ηγετικές δεξιότητες
- Προσωποποιημένη μάθηση: Ευέλικτη εκπαίδευση ανάλογα με τις ανάγκες του μαθητή για να ενεργοποιήσει τον καθένα να αναπτυχθεί στον ρυθμό του
- Προσβασιμότητα: Εκπαίδευση για όλους χωρίς αποκλεισμούς και στερεότυπα
- Ομαδικό πνεύμα: Projects και επίλυση προβλημάτων σε ομάδες συνεργασίας
- Διά βίου μάθηση: Μαθητές που θα συνηθίσουν στην ιδέα της διά βίου εκπαίδευσης προκειμένου να συμπορεύονται με έναν κόσμο που αλλάζει συνεχώς με ιλιγγιώδη ταχύτητα.
Με στοιχεία από τη μελέτη του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, Schools of the Future: Defining New Models of Education for the Fourth Industrial Revolution, από το Business Insider και το www.besteducationdegrees.com
Διαβάστε αυτό και πολλά ακόμα άρθρα στο φθινοπωρινό τεύχος του BOOM που μπορείτε να διαβάσετε online πατώντας στο εξώφυλλο! 
