Προσπαθώ να θυμηθώ τι ήταν αυτό το τόσο ακραίο που μπορεί να έκανε ένα 5χρονο και να έφερε έναν ενήλικα, στην περίπτωσή μας εμένα, σε αυτή την κατάσταση. Αν κλείσω τα μάτια μου θυμάμαι μόνο τον εαυτό μου να φωνάζει τόσο και –ντρέπομαι και να το παραδεχτώ– να λέει πράγματα ανήκουστα, βαριά. Σε ποιον; Στο παιδί μου.
Ήμασταν έξω. Σε ένα εστιατόριο με κόσμο και ο γιος μου έπαθε κρίση. Ένα κλασικό tantrum της ηλικίας του που όμως εγώ πλέον δυσκολεύομαι να διαχειριστώ. Ίσως τον έχω καταχωρήσει στο μυαλό μου ως «μεγάλο», ίσως θεωρώ ότι τα terrible twos πέρασαν, ίσως είμαι απλώς πολύ κουρασμένη. Το παιδί ξαφνικά άρχισε να χτυπιέται, να κλαίει, να μη θέλει τίποτα, να ορμάει επάνω μου για να με χτυπήσει και να μην μπορεί να ηρεμήσει. Δεν θα σας περιγράψω πώς είναι ένα tantrum γιατί φαντάζομαι λίγο πολύ το γνωρίζετε, ούτε θα σας πω πώς αισθάνθηκα όταν το συνήθως ήρεμο παιδί μου, ξαφνικά πέρασε μια κρίση που το έφερε στα όριά του. Ένιωσα ανήμπορη. Αδύναμη. Ήμουν σε πλήρη απόγνωση.
Προσπάθησα να τον ηρεμήσω. «Έλα να σε πάρω αγκαλίτσα να μου πεις τι σε πείραξε, είμαι εδώ να σε ακούσω, να το λύσουμε μαζί, σε αγαπάω». Έκατσα στα γόνατά μου για να είμαι στο ύψος του και προσπάθησα να τον εγκλωβίσω στην αγκαλιά μου για να περιορίσω την κρίση του και τις κινήσεις του. Όμως εκείνος, μία ανάσα πριν από τα 5 του χρόνια, είναι πλέον δυνατός και όχι τόσο διαχειρίσιμος, όπως ήταν στο παρελθόν. Οι προσπάθειές μου έπεφταν όλες στο κενό, εκείνος ανέβαζε ένταση και δεν υπήρχε κανένα φως στο τούνελ. Ήμουν ανήμπορη μπροστά σε μια καταιγίδα συναισθημάτων και έναν τυφώνα χειρονομιών που με έβαζε στο κέντρο του και γινόμουν ο απόλυτος αποδέκτης της έντασης. Και τότε ξαφνικά, αφήνοντας στην άκρη τη μητρική μου ιδιότητα, αψηφώντας τον κόσμο που μας κοίταζε και ξεχνώντας τα στοιχειώδη όρια που έχω θέσει στον εαυτό μου, ούρλιαξα στον γιο μου. Με θυμάμαι να βιώνω μια κρίση μεγαλύτερη από τη δική του, να τον κρατάω στα χέρια μου και να νιώθω μόνο άσχημα πράγματα για εκείνον. Μα γιατί δεν ηρεμούσε; Τι κακό είχα κάνει και έπρεπε τώρα να το πληρώσω με αυτόν τον τρόπο; Πώς θα κατάφερνα να τον κάνω να ηρεμήσει, αφού τίποτα δεν δούλευε ως τώρα.
Άρχισα να φωνάζω. Και φώναξα πολύ.
Σταμάτα πια, δεν σε αντέχω, δεν σε μπορώ, δεν θέλω να σε βλέπω μπροστά μου, με απογοήτευσες, είσαι το ένα, είσαι το άλλο, είσαι, είσαι, είσαι... Φόρτωσα το παιδί μου με ταμπέλες και την ψυχή μου με ενοχές. Όσο εγώ εκτονωνόμουν με τις φωνές, τόσο απαλυνόταν μέσα μου η διάθεση να τον μαλώσω και σε λίγα δευτερόλεπτα είχα χάσει κάθε λόγο για να συνεχίσω να του φωνάζω. Είχα ξεσπάσει. Η ένταση της δουλειάς, τα δικά μου άγχη, η δική μου πίεση είχε βρει κυματοθραύστη την ψυχή του γιου μου. Είχα εκτονωθεί. Εκείνος, αρχικά, έπαιξε σαν ένας πολύ δυνατός παίκτης, μου απαντούσε με φωνές και συνέχιζε την κρίση του. Όσο περνούσαν τα λεπτά, όμως, μαζεύτηκε στην άκρη σαν μικρό κουταβάκι, τα ματάκια του στράφηκαν στο πάτωμα και παραιτήθηκε της προσπάθειάς του να με ταράξει άλλο.
Με ωριμότητα ενήλικα μου είπε: «Μαμά θέλω να γίνεις πάλι καλή, τι έπαθες;».
Ο 5χρονος γιος μου μόλις είχε ισοπεδώσει την καρδιά μου και μου είχε υπενθυμίσει πως ενώ εκείνος είναι ένα νηπιάκι ακόμα, εγώ στα 36 μου είχα χάσει την ψυχραιμία μου, είχα παραβεί τους κανόνες μου και είχα φωνάξει στο παιδί μου. Στο δικό μου παιδί. Το παιδί που μεγαλώνω στα πούπουλα, που συμμαθητής του να του φωνάξει στο πλαίσιο του παιχνιδιού είμαι έτοιμη να χυμήξω –σαν λέαινα που προστατεύει το λιονταράκι της– για να τον προστατεύσω. Εγώ που από τώρα τρέμω μήπως μεγαλώνοντας στο σχολείο, στις παρέες, στις δραστηριότητες κάποιος τον στεναχωρήσει, εγώ η ίδια είχα προσβάλει, είχα στεναχωρήσει, είχα πληγώσει το δικό μου παιδί.
Όρμηξα πάνω του και τον έσφιξα στην αγκαλιά μου. Ήμασταν μπροστά σε κόσμο και έπρεπε να συγκρατήσω τα δάκρυα που είχαν πλημμυρίσει τα μάτια μου, όμως οι ενοχές μου ήταν τόσο ασήκωτες που ήταν αδύνατο. Συνεχίσαμε το φαγητό μας κάνοντας πως δεν είχε συμβεί κάτι. Εκείνος έδειχνε να το έχει ξεχάσει και βλέποντάς τον να τρώει ανέμελος, αθώος, εύθραυστος, ήθελα απλώς να καταρρεύσω.
Σε τι μάνα είχα μεταμορφωθεί; Προσπάθησα να φάω αλλά ήταν αδύνατο. Στη συνέχεια της ημέρας μας, ένα βάρος είχε κάτσει στην καρδιά μου και το χαμόγελό μου ήταν προσποιητό. Το μυαλό μου ταξίδευε. Γιατί είχα φωνάξει τόσο στο παιδί μου; Δεν υπάρχει πιστεύω γονιός που δεν έχει φωνάξει στο παιδί του, προσπαθούσα να με δικαιολογήσω.
Το βράδυ τον κοίμισα στην αγκαλιά μου. Εκείνος με την παιδική αθωότητα και την ανεμελιά έδειχνε να τα έχει ξεχάσει όλα. Εκεί, μεταξύ ύπνου και ξύπνιου, και ενώ του χάιδευα την πλάτη μού είπε: «Εγώ σε αγαπάω και όταν μου φωνάζεις».
Κατέρρευσα.
«Σου ζητώ συγγνώμη μωρό μου». Προσπάθησα να του εξηγήσω, μα εκείνος μου ζήτησε να του πω ένα παραμύθι και έτσι αλλάξαμε κουβέντα. Κοιμήθηκε ήρεμος στην αγκαλιά μου, ενώ τα δάκρυά μου έπεφταν πάνω του όσο κι αν τα σκούπιζα.
Πήγα στο κρεβάτι μου και ξέσπασα σε κλάματα βάζοντας το μαξιλάρι μου στο πρόσωπό μου για να μην ακουστώ. Τύψεις, ενοχές, σκέψεις, απόρριψη. Ορκίστηκα να μην του ξαναφωνάξω ποτέ. Ήξερα μέσα μου πως ήταν μια ακατόρθωτη υπόσχεση, όμως εκείνη την ώρα ήμουν σίγουρη πως αυτή θα ήταν η τελευταία φορά. Οι μάνες κουβαλάμε τις ενοχές μας από την πρώτη στιγμή της μητρότητας και πρέπει να μάθουμε να κάνουμε deal μαζί τους σε καθημερινή βάση. Όσο κι αν προσπαθούμε να είμαστε οι τέλειες μαμάδες, έρχονται στιγμές που απορρίπτουμε τον ίδιο μας τον εαυτό για να τον ξανα-αγαπήσουμε λίγο αργότερα σε έναν ατελείωτο, εξαντλητικό μα και συναρπαστικό φαύλο κύκλο.
Από την ημέρα εκείνη έθεσα νέα όρια. Παρά τις δυσκολίες, την κούραση και τα tantrums δεν του ξαναφώναξα. Τελικά, εκείνο το όριο που ξεπέρασα εκείνη την ημέρα είχα τη δύναμη να μην το ξεπεράσω και σε επόμενα tantrums κατάφερα να τον χειριστώ εντελώς διαφορετικά.
Πριν από λίγες νύχτες μού είπε: «Μαμά, θυμάσαι τότε που έγινες κακιά; Εγώ καμιά φορά το σκέφτομαι, αλλά δεν με πειράζει γιατί είσαι η μαμά μου και είσαι η καρδούλα μου». Εκείνη τη νύχτα μού έδωσε το δικαίωμα και τον χρόνο να του εξηγήσω. Του είπα πως «οι μαμάδες κάνουμε πολλά λάθη και αυτό ήταν ένα τεράστιο δικό μου λάθος». Είμαι σίγουρη ότι με κατάλαβε και με συγχώρεσε. Το μόνο δυσάρεστο είναι πως εγώ δεν κατάφερα ακόμα να συγχωρήσω τον εαυτό μου...
Ξέρετε όμως, οι μαμάδες, ως γυναίκες και άνθρωποι, έχουμε δικαίωμα στο λάθος. Και όταν το κάνουμε –όπως άλλωστε συμβουλεύουμε και τα παιδιά μας– είναι σωστό να ζητάμε συγγνώμη και να μην το επαναλαμβάνουμε. Τόσο απλά...
Αν έχετε φωνάξει κι εσείς στο παιδί σας, τότε με καταλαβαίνετε. Και επειδή οι καρδιές τους «θυμούνται», ακόμα και τώρα δεν είναι αργά, ζητήστε τους συγγνώμη. Κανένα παιδί δεν θέλει μια «τέλεια μαμά». Κάθε παιδάκι θέλει τη δική του μαμά. Μια ανθρώπινη υπόσταση με όλα της τα χαρακτηριστικά και αυτή είστε εσείς! Μια ανθρώπινη ύπαρξη που κάνει λάθη και μέσα από αυτά εξελίσσεται, βελτιώνεται και αλλάζει...
Tips αν αισθάνεστε ότι θα εκραγείτε γιατί το παιδί σας βιώνει ένα tantrum, τότε:
- Θυμηθείτε ότι έχετε μπροστά σας ένα παιδί.
- Πάρτε βαθιές ανάσες και ιδανικά απομακρυνθείτε από το παιδί αφήνοντάς το στον μπαμπά του ή σε κάποιον δικό σας άνθρωπο για λίγα λεπτά.
- Αν επιχειρήσετε να του μιλήσετε, πείτε λίγα λόγια και περιεκτικά.
- Σκύψτε για να είστε στο ίδιο ύψος με εκείνο.
- Θυμηθείτε ότι συμβαίνει σε όλα σχεδόν τα παιδιά αυτού του κόσμου! Δεν είστε μόνοι σε αυτό. Παραμείνετε ήρεμοι και ελέγξτε τα λόγια σας.
- Εξασφαλίστε ότι το παιδί σας, κατά την κρίση που βιώνει, είναι ασφαλές (δεν θα χτυπήσει κάπου, δεν έχει κοντά του σκάλες, γωνίες κ.ά.).
- Αν είστε εκτός σπιτιού, οδηγήστε το παιδί σας σε έναν χώρο χωρίς ακροατήριο.
- Δείξτε του την αγάπη σας και την υποστήριξή σας όσο κι αν νομίζετε ότι δεν σας ακούει.
- Προσπαθήστε να το «αποπροσανατολίσετε» δίνοντας έτσι τέλος στο tantrum. Στρέψτε το ενδιαφέρον και την προσοχή του κάπου αλλού! Tantrum είναι και θα περάσει
Διαβάστε ολόκληρο το 2ο τεύχος του BOOM εδώ!
