Περιμέναμε πώς και πώς τη στιγμή που θα παίρναμε στα χέρια μας το βίντεο της σχολικής γιορτής. Οι περιορισμοί της πανδημίας δεν μας είχαν επιτρέψει να θαυμάσουμε τον γιο μας live επί σκηνής, να τραγουδάει και να παίζει σε θεατρικά σκιτσάκια. Όταν λοιπόν πατήσαμε το «play», το νιώθαμε κάπως σαν μια σημαντική οικογενειακή ιεροτελεστία. Όμως η περιέργεια και ο ενθουσιασμός έδωσαν σύντομα τη θέση τους στην απογοήτευση και, όσο κι αν δεν θα ήθελα να το ομολογήσω, στην ντροπή.
Γιατί όση ώρα οι συμμαθητές του τραγουδούσαν και χόρευαν και έλεγαν τις ατάκες τους, εκείνος είχε γυρίσει προς τον τοίχο και έκανε ανασκαφές στη μύτη του. Θα μπορούσα ευκολότερα να τον φανταστώ κλεισμένο στο δωμάτιό του, να επιδίδεται σε αυτή τη συνήθεια κρυφά από τους γονείς του -οι οποίοι έχουμε προσπαθήσει με διάφορους τρόπους, όχι απαραίτητα τους σωστούς, να τον πείσουμε να την περιορίσει- παρά μέσα σε μια αίθουσα γεμάτη με εκπαιδευτικούς και παιδιά που κάνουν ό,τι για εβδομάδες είχαν προβάρει.
Στην αρχή, μόλις τελείωσε το βίντεο και βεβαιωθήκαμε ότι οι ανασκαφές συνεχίστηκαν επί μακρόν, διαχειριστήκαμε την αμηχανία μας με γέλιο, ανταλλάσσοντας με τον μπαμπά του αστεία του τύπου «μια μέρα, όταν θα έχει γίνει διάσημος, θα τον εκβιάζουμε με αυτό το ντοκουμέντο». Μετά όμως άρχισαν να με βασανίζουν ερωτήματα όπως: Γιατί ο γιος μου ξεχώριζε πάνω στη σκηνή σαν τη μύγα μες στο γάλα; Γιατί είχε αυτή την «παράξενη» συμπεριφορά, την τόσο διαφορετική από των συνομηλίκων του;
Ακολούθησαν και άλλες «παράξενες» συμπεριφορές, για τις οποίες τελικά συμβουλευτήκαμε ειδικούς, μετά και από την καθοδήγηση των εκπαιδευτικών του. Στη διάρκεια εκείνης της πολύμηνης περιοδείας σε αναπτυξιολόγους, παιδοψυχολόγους, λογοθεραπευτές και εργασιοθεραπευτές, κατέληξα σε διάφορα συμπεράσματα, όπως τα παρακάτω:
1. Μια «παράξενη» συμπεριφορά δεν συνδέεται, απαραίτητα, με κάποιο σύνδρομο, μια διαταραχή ή οποιαδήποτε άλλη ιατρική διάγνωση. Για την ακρίβεια, συζητώντας με άλλους γονείς τη συμπεριφορά του γιου μου, διαπίστωσα ότι κάθε παιδί έχει τις δικές του, λιγότερο ή περισσότερο «παράξενες» συμπεριφορές, οι οποίες μάλιστα αλλάζουν διαρκώς ενώ μεγαλώνει.
2. Αν αρχίσουμε να συζητάμε, με ειδικούς αλλά και με άλλους γονείς, τις «παράξενες» συμπεριφορές των παιδιών μας, αντί να τις αντιμετωπίζουμε σαν ταμπού, σαν μια ένδειξη ότι «κάνουμε κάτι λάθος» ως γονείς ή ότι «κάτι δεν πάει καλά με το παιδί μας», νιώθουμε λιγότερο μόνοι. Και, αργά ή γρήγορα, μέσα από τις προσωπικές εμπειρίες των άλλων και τις συμβουλές των επαγγελματιών, βρίσκουμε τον δρόμο προς την εξήγηση μιας συμπεριφοράς και την αποτελεσματική διαχείρισή της.
3. Αν η «παράξενη» συμπεριφορά συνδέεται με μια κατάσταση που καλό είναι να αντιμετωπιστεί σε συνεργασία με ειδικό, η παρέμβασή του μπορεί να κάνει θαύματα – και όσο πιο έγκαιρη είναι αυτή, τόσο το καλύτερο.
4. Είναι σημαντικό να μη δείξουμε στο παιδί ότι μια «παράξενη» συμπεριφορά του μας προκαλεί αμηχανία και ντροπή, γιατί μπορεί να καταφέρουμε, έστω κι αν δεν το συνειδητοποιούμε, ένα σοβαρό πλήγμα στην αυτοεκτίμησή του.
5. Κάποιες «παράξενες» συμπεριφορές κρύβουν, στην πραγματικότητα, τεράστιες δυνάμεις. Αν, για παράδειγμα, σε ένα πάρτι το δικό μας παιδί προτιμάει, αντί να παίζει με τα άλλα, να παρατηρεί τα έντομα του κήπου, ας δοκιμάσουμε να μην αυτομαστιγωθούμε γιατί «στις πιο κρίσιμες ηλικίες για την κοινωνικοποίησή του το κρατήσαμε σε καραντίνα στο σπίτι», αλλά ας αναρωτηθούμε μήπως έτσι εκφράζει κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον φυσικό κόσμο που αξίζει να ενθαρρύνουμε.
6. Αν αποφασίσουμε να απευθυνθούμε σε συστημένο αναπτυξιολόγο, να έχουμε κατά νου ότι γίνονται περιζήτητοι και να υπολογίσουμε ότι το πρώτο διαθέσιμο ραντεβού ίσως είναι μήνες μετά.
