«Δεν θέλω να νιώθει ντροπή, θέλω να μου μιλάει για όλα» εξομολογείται η Kristin Davis, ή αλλιώς η τηλεοπτική Charlotte York, πρωταγωνίστρια του «Sex and the City», στην τηλεοπτική εκπομπή «The Kelly Clarkson Show» μιλώντας για την κόρη της και την αγωνία -κάθε μητέρας- να αισθάνεται το παιδί της άνετα να της πει τα πάντα. Ή, τέλος πάντων, κάποια από αυτά τα «πάντα».
Πόσο σκληρό, ίσως και αφύσικο, είναι όμως να μιλάς σε ένα 5χρονο (ή ακόμα και 12χρονο) για όσα συμβαίνουν γύρω μας από τον «τυφώνα» Σοφία Μπεκατώρου και μετά. Οι μαμάδες της πιο προηγούμενης γενιάς είχαν άγχος να μεγαλώσουν «καθωσπρέπει» κορίτσια, οι μαμάδες της προηγούμενης γενιάς είχαν άγχος να μεγαλώσουν «ολοκληρωμένα» κορίτσια και οι μαμάδες της δικής μας γενιάς, εμείς, έχουμε ένα και μοναδικό άγχος: Να μεγαλώσουμε κορίτσια που μπορούν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Κορίτσια -και αγόρια- που θα μπορούν να πουν «όχι», παιδιά που δεν θα κρύψουν στην ψυχούλα τους ό,τι πιθανώς τους συμβεί, αλλά θα έχουν αυτήν τη σχέση με τους γονείς τους, ώστε να αναφέρουν καθετί περίεργο και διαφορετικό.
Μα γιατί –θα αναρωτηθεί κανείς–, παλιά δεν συνέβαιναν αυτά; Φαντάζομαι πως ναι, και ίσως σε ακόμα πιο μεγάλο βαθμό, όμως τώρα, για πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία, η κοινωνία μας καλείται να δει το είδωλό της στον καθρέφτη και να αναρωτηθεί: «Τι πάει τόσο λάθος;». Φαίνεται πως νεότερα κορίτσια από εμάς, εμείς, αλλά και μεγαλύτερες από εμάς έχουμε υποστεί, έχουμε ανεχτεί και έχουμε καταπιεί/ξεχάσει/κλείσει σε κάποιο ντουλάπι του μυαλού μας φρικτές ή και εγκληματικές συμπεριφορές. Συμπεριφορές που, εξαιτίας των τόσο προβληματικών προκαταλήψεων και των γερά εγκατεστημένων στερεοτύπων, έμειναν καλά εγκλωβισμένες μέσα στη γη, μέχρι να γίνει η πρώτη τερατώδης έκρηξη του ηφαιστείου. Ενός ηφαιστείου που δεν λέει να κοπάσει.
Μια στιγμή όμως. Γιατί οι μαμάδες μας δεν μας έμαθαν να προστατεύουμε τον εαυτό μας; Δεν θέλω να τους αποδώσουμε καμία ευθύνη, γιατί σκέφτομαι πως κι εγώ, πριν ξεκινήσει το «κίνημα» (αν θέλετε να το ονομάσουμε έτσι) του #ΜeΤoo, δεν είχα σε τόσο υψηλή προτεραιότητα ούτε στην καθημερινή μου ατζέντα το να εξηγώ στην Ιριάνα αλλά και στον Οδυσσέα πως κανείς δεν μπορεί να αγγίξει το σώμα τους, πως το σώμα τους είναι αποκλειστικά δικό τους, πως πάντα θα κάνουν αυτό που εκείνοι θέλουν και πως θα ήθελα, όσο αυτό είναι εφικτό, να γνωρίζω οτιδήποτε τους προβληματίζει ή τους φαίνεται μη φυσιολογικό.
Και τα λες όλα αυτά σε στιγμές που θα έπρεπε να περιλαμβάνουν μόνο αγκαλίτσες και χαχανητά, και δύο μεγάλα ματάκια ανοίγουν διάπλατα για να σε παρακολουθήσουν. Και μια παιδική ψυχούλα σε ρωτάει «Μα, μαμά, τι εννοείς ότι κανείς δεν μπορεί να με δει γυμνό;», και εσύ πρέπει να εξηγήσεις πως ναι, μετά την πισίνα θα σε βοηθήσει η δασκάλα σου να ντυθείς, αλλά πρέπει να προσέχεις. «Τι να προσέχω, μαμά;» Και εκεί κολλάς, γιατί δεν ξέρεις τι να πεις σε ένα 7χρονο παιδί. Πώς να του εξηγήσεις τη διαστροφή του προπονητή, του δασκάλου, του θείου, του φίλου, του παπά. Και δίπλα η κόρη μου μας κοιτάζει καλά καλά και το βλέμμα της χάνεται, γιατί δεν μπορεί ακόμη να βάλει σε λέξεις τις χιλιάδες απορίες που σχηματίζονται στο μυαλό της.
Φέτος λοιπόν αποφάσισα να μην εστιάσω καθόλου ούτε στην εκπαίδευση (όλα θα γίνουν με τη σειρά τους), ούτε στις δεκάδες εξωσχολικές δραστηριότητες, ούτε στο άγχος του κορωνοϊού. Φέτος -όπως και κάθε χρονιά από εδώ και στο εξής- θα ασχοληθώ, θα διαβάσω, θα ενημερωθώ, θα κάνω ό,τι χρειάζεται για να μεγαλώσω παιδιά που θα μπορούν να πουν «όχι» όταν θα θέλουν ή όταν θα πρέπει να πουν «όχι».
Είναι δύσκολο να μεγαλώσεις ένα παιδί που θα μπορεί να ορθώσει το ανάστημά του απέναντι στα προμελετημένα σχέδια κάθε αρρωστημένου μυαλού που θα συναντήσει. Όμως η γενιά μας, εμείς οι γονείς αυτών των μικρών παιδιών, των παιδιών του αύριο, έχουμε ιερή υποχρέωση να τα ενημερώσουμε, να τα ενδυναμώσουμε και να προστατεύσουμε με κάθε τρόπο την παιδικότητά τους.
Πώς θα γίνει αυτό;
Μάθετε στα παιδιά σας το σώμα τους. Είναι σημαντικό να γνωρίζουν πώς λέγεται καθετί επάνω τους με το όνομά του για να μπορούν να το ονομάσουν. Και να το προστατεύσουν.
Μιλήστε στα παιδιά σας για την κακοποίηση. Δώστε τις σωστές πληροφορίες ανά ηλικία και, αν είναι κάτι που δεν μπορείτε να διαχειριστείτε, ρωτήστε ειδικούς να σας συμβουλεύσουν.
Βάλτε όριο στην τεχνολογία. Με τις υπηρεσίες γονικού ελέγχου μπορείτε να έχετε έναν αρκετά καλό έλεγχο της χρήσης των social media και του ίντερνετ γενικότερα. Όμως, μη βάζετε απαγορευτικά. Μιλήστε, εξηγήστε, συμφωνήστε.
Και, τέλος, θυμηθείτε: Όσο πιο κοντά τους είμαστε, όσο πιο πολλή ασφάλεια αισθάνονται δίπλα μας, τόσο πιο πιθανό είναι τα παιδιά μας να φτάσουν σε εμάς πριν να είναι αργά.
Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στο 11ο τεύχος του BOOM που μπορείτε να διαβάσετε online πατώντας στο εξώφυλλο!
