Παιδιά καθηλωμένα μπροστά σε μια οθόνη να τσιμπολογούν σνακ, συχνά μιμούμενα τους γονείς. Νέες έρευνες δείχνουν αύξηση της παιδικής παχυσαρκίας στη διάρκεια του lockdown και η παραπάνω εικόνα είναι, ίσως, χαρακτηριστική των συνθηκών που την ευνοούν. Πώς θα καταλάβουμε ότι το παιδί μας είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο; Πώς θα το προστατεύσουμε; Και ποιες συνέπειες μπορεί να έχει η παχυσαρκία στην υγεία του; Αυτές είναι μερικές μόνο από τις απορίες που αναλαμβάνει να λύσει ο Πάρης Παπαχρήστος, διαιτολόγος στην Αθήνα, M.Sc.
Πώς ορίζεται η παιδική παχυσαρκία;
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, παχυσαρκία χαρακτηρίζεται η μη φυσιολογική ή υπερβολική συσσώρευση λίπους η οποία μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στην υγεία. Για την εκτίμησή της στην παιδική ηλικία χρησιμοποιούνται ειδικές καμπύλες ανάπτυξης που υπολογίζουν τον Δείκτη Μάζας Σώματος ανά ηλικία και φύλο για παιδιά και εφήβους από 2 έως 18 ετών.
cottonbro | Pexels
Το lockdown έχει επηρεάσει τα ποσοστά της;
Ο επιπολασμός του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας μεταξύ παιδιών και εφήβων παρουσιάζει μια αυξητική τάση τα τελευταία χρόνια. Το 2016 ξεπέρασε το 18% συνολικά. Ενώ τα στοιχεία για το 2019 κάνουν λόγο για 38 εκατομμύρια υπέρβαρα ή παχύσαρκα παιδιά κάτω των 5 ετών. Στη χώρα μας, πριν την εκδήλωση της πανδημίας περίπου το 21,3% των παιδιών ηλικίας 2-5 ετών ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Οι νεότερες μελέτες αναφέρουν περαιτέρω αύξηση, η οποία συνδέεται με τον εγκλεισμό λόγω της πανδημίας. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με πρόσφατη βιβλιογραφική ανασκόπηση παρατηρήθηκε αύξηση κατά 15% στα ποσοστά της παιδικής παχυσαρκίας στις Η.Π.Α. και 2,4% στα αντίστοιχα ποσοστά εφήβων ηλικίας 15-17 ετών στην Κίνα. Τα μέτρα που εφαρμόζονται για την αποφυγή της διασποράς του κορονωϊού περιορίζουν τις ευκαιρίες των παιδιών να κινηθούν και αυξάνουν τον χρόνο των καθιστικών δραστηριοτήτων. Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες που προϋπήρχαν μεν της πανδημίας, εντείνονται δε κατά τη διάρκειά της, όπως οι κακές διατροφικές συνήθειες και οι κακές συνήθειες ύπνου, μπορούν να εξηγήσουν την αύξηση του σωματικού βάρους των παιδιών.
Πώς μπορεί να προληφθεί;
Η παχυσαρκία είναι μία πολυπαραγοντική νόσος, η εμφάνιση της οποίας εξαρτάται τόσο από κληρονομικούς όσο και από εξωτερικούς παράγοντες. Για την πρόληψή της λοιπόν χρειάζεται να εντοπίσουμε τους τροποποιήσιμους προδιαθεσικούς παράγοντες. Προς αυτή την κατεύθυνση, σημαντικές κρίνονται οι αλλαγές στον τρόπο ζωής και διατροφής, ανεξάρτητα από τις συνθήκες που επικρατούν (εγκλεισμός ή μη):
- Υιοθέτηση ενός υγιεινού προγράμματος ύπνου.
- Αύξηση των δραστηριοτήτων που απαιτούν κίνηση και μείωση των καθιστικών δραστηριοτήτων.
- Κατανάλωση ποικιλίας φρέσκων φρούτων και λαχανικών καθημερινά.
- Προτίμηση υγιεινών τροφών, όπως προϊόντα ολικής άλεσης, όσπρια, ψάρι και θαλασσινά, άπαχα κρέατα.
- Περιορισμός των ενεργειακά πυκνών τροφίμων (όπως τα fast food, τα γλυκά και τα ροφήματα με ζάχαρη).
- Αύξηση της συχνότητας των οικογενειακών γευμάτων.
Πώς θα καταλάβω αν το παιδί μου είναι παχύσαρκο;
Το μόνο που θα χρειαστείτε είναι να μετρήσετε το βάρος και το ύψος του. Στη συνέχεια υπολογίσετε τον Δείκτη Μάζας Σώματος (βάρος σώματος σε κιλά/ ύψος σε μέτρα2). Τέλος, συγκρίνετε το αποτέλεσμα με τις καμπύλες ανάπτυξης για παιδιά και εφήβους που είναι διαθέσιμες από το Υπουργείο Υγείας (https://www.moh.gov.gr/articles/health/dieythynsh-dhmosias-ygieinhs/metadotika-kai-mh-metadotika-noshmata/c388-egkyklioi/5280-xrhsh-kampylwn-anaptykshs-neoy-bibliarioy-ygeias-toy-paidioy). Όταν ο ΔΜΣ βρίσκεται στην περιοχή πάνω από την 95η εκατοστιαία θέση, το παιδί θεωρείται παχύσαρκο. Αν βρίσκεται μεταξύ της 85ης και της 95ης εκατοστιαίας θέσης, είναι υπέρβαρο. Υπολογίστε εύκολα και γρήγορα τον ΔΜΣ του παιδιού σας και μάθετε αν είναι φυσιολογικός εδώ.
Τι μπορώ να κάνω για να βοηθήσω ένα παχύσαρκο παιδί;
Για να το βοηθήσετε να αποκτήσει ένα φυσιολογικό σωματικό βάρος φροντίστε να:
- Επιλέγετε τις κατάλληλες για την ηλικία του μερίδες.
- Αποφεύγετε την επιβράβευσή του με τρόφιμα.
- Το ενθαρρύνετε να δοκιμάζει καινούρια φαγητά.
- Δημιουργείτε συνθήκες που ευνοούν την τήρηση ενός καλού προγράμματος ύπνου.
- Δημιουργείτε ευκαιρίες αύξησης της σωματικής του δραστηριότητας, τουλάχιστον 60 λεπτά την ημέρα.
- Λειτουργείτε υποστηρικτικά στις ανάγκες και τις επιλογές του.
Πώς η παχυσαρκία επηρεάζει την υγεία του παιδιού;
Έχει βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες. Πιο συγκεκριμένα, έχει βρεθεί ότι συνδέεται με μεταβολικά νοσήματα όπως ο προδιαβήτης και ο σακχαρώδης διαβήτης, η δυσλιπιδαιμία και με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων. Αυτά μπορεί να εκδηλωθούν είτε στην παιδική είτε στην ενήλικη ζωή. Επιπλέον, έχει εξίσου σημαντικές ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις. Τα παιδιά με αυξημένο σωματικό βάρος συχνά αντιμετωπίζουν προβλήματα κοινωνικής απομόνωσης, παρουσιάζουν χαμηλή αυτοεκτίμηση ή / και αντικοινωνική συμπεριφορά. Όλα αυτά δυσχεραίνουν την προσπάθεια διαχείρισης της παχυσαρκίας.
BOOM Note: Όπως καταλήγει ο ειδικός, οι γονείς αποτελούμε σημαντικό πρότυπο για το παιδί μας. «Βάλτε λοιπόν τα δυνατά σας για να προφυλάξετε την υγεία του υιοθετώντας πρώτα εσείς έναν πιο ισορροπημένο τρόπο ζωής και διατροφής».
Photo: Senjuti Kundu/Unsplash
