Μαμά, βαριέμαι!… Μία από τις πιο συχνές φράσεις ενός παιδιού που μπορεί να εξελιχθεί σε μόνιμη επωδό, κυρίως την περίοδο του καλοκαιριού, και να γίνει εφιάλτης για τη μαμά και τον μπαμπά. Τι μπορούμε να κάνουμε για να το βοηθήσουμε να αναλαμβάνει δράση και να απολαμβάνει τον ελεύθερο χρόνο του, αξιοποιώντας τον δημιουργικά;
Από την Γιούλη Καπούνη, Ψυχολόγο με εξειδίκευση στην εκπαιδευτική ψυχολογία, Ραϊχική Ψυχαναλύτρια -Σωματική Ψυχοθεραπεύτρια
Τα αυτόνομα παιδιά είναι χαρούμενα!
Καθώς μεγαλώνουν, τα παιδιά μας έχουν ανάγκη να χτίσουν μια «αυτόνομη» συναισθηματική νοημοσύνη. Με άλλα λόγια, πρέπει να μπορούν να ρυθμίσουν μόνα τους τα συναισθήματά τους ως μέρος της προσωπικής τους εξέλιξης. Το όφελος αυτής της συναισθηματικής αυτορρύθμισης είναι μεγάλο, καθώς τα παιδιά που τη διαθέτουν αναλαμβάνουν πιο εύκολα πρωτοβουλίες και είναι χαρούμενα! Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, ο ρόλος της μαμάς είναι απλός μεν, αλλά απαιτεί αυτοσυγκράτηση. Που σημαίνει πως η μαμά πρέπει να σταθεί δίπλα στο παιδί, αλλά μόνο για να του διδάξει πώς να δημιουργεί συνθήκες ώστε να διασκεδάζει και να ψυχαγωγεί μόνο του τον εαυτό του.
Πώς θα γίνει αυτό; Στο σημείο αυτό είναι κομβικής σημασίας η κατανόηση από το παιδί πως δεν μπορεί να παίζει συνέχεια με κάποιον (μαμά, μπαμπά, παππού, γιαγιά, φίλοι), αλλά και από τους ενήλικες πως είναι σημαντικό να το αφήνουν να εκφράζεται, να του δίνουν χώρο και να το αφήνουν να παίζει μόνο του. Προσοχή όμως, με τη λέξη «μόνο», δεν εννοούμε χωρίς επιτήρηση, αλλά χωρίς παρέμβαση στο παιχνίδι του.
Αυτόνομα παιδιά… από κούνια!
Ναι, η εκπαίδευση ξεκινάει ήδη από τη βρεφική ηλικία. Ενώ η μητέρα είναι δίπλα στο βρέφος, για παράδειγμα, του δίνει τον χρόνο να παρατηρήσει και να κουνήσει τα πόδια του χωρίς να παρέμβει. Η σταθερή, ενσυνείδητη παρουσία της μητέρας δίπλα στο παιδί σημαίνει ότι εκείνη αντιλαμβάνεται τις ανάγκες του, παρόλο που δεν παρεμβαίνει, γεγονός που του εξασφαλίζει αυτονομία και χαρά. Κι έτσι, όταν το παιδί μεγαλώνει με αγκαλιά (επαφή) και ενσυνείδητη παρουσία του γονέα (σύνδεση), τότε η φράση «μαμά, βαριέμαι» τείνει να ακούγεται όλο και λιγότερο, κι αυτό επειδή το παιδί, με δική του, πλέον, πρωτοβουλία, αυτορυθμίζεται συναισθηματικά μέσα στον χρόνο.
Καταπολεμώντας τη βαρεμάρα: Βήμα 1ο!
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή: Βαριέμαι σημαίνει ότι η ενέργεια στο σώμα έχει πέσει. Το σώμα είναι η πύλη, το μέσο που θα βοηθήσει το παιδί να ανεβάσει την ενέργειά του. Πώς μπορεί να γίνει αυτό; Ακολουθούν τρεις τρόποι που μπορούν να οδηγήσουν σε σωματική ενεργοποίηση:
- Λέμε στο παιδί πως το ίδιο του το σώμα έχει τη λύση να το βγάλει από τη βαρεμάρα.
- Εξηγούμε ότι κάποιες φορές, μέσα στο καλοκαίρι, είναι ανάγκη να προσφέρει μόνο του στον εαυτό του χρόνο, επιλέγοντας μία δράση που θα του δίνει ευχαρίστηση.
- Οι σωματικές ενεργοποιήσεις που προτείνονται και που μπορεί να φανούν χρήσιμες είναι να χτυπήσει παλαμάκια, να πηδήξει, να ανοιγοκλείσει τα δάχτυλα του χεριού του με ένταση, να χτυπήσει χεράκια-ποδαράκια πάνω σε ένα στρώμα ή να κλείσει τα αυτάκια και τα ματάκια του, και να σκεφτεί τι του αρέσει.
Notice: Για κάθε παιδί, οι σωματικές ενεργοποιήσεις είναι διαφορετικές. Καλό είναι κάθε γονιός να δοκιμάσει και να δει ποια ενεργοποιεί το παιδί, ποια, δηλαδή, του ανεβάζει την ενέργεια. Κάποια παιδιά χρειάζονται αύξηση της ενέργειας μέσα από κάτι δυναμικό, για παράδειγμα, «χτυπάω παλαμάκια». Άλλα πάλι ανεβάζουν ενέργεια μέσα από μια σωματική ενεργοποίηση όπως είναι το κλείσιμο των αυτιών με τα χέρια και τα κλειστά μάτια (ενεργοποίηση ηρεμίας).
Καταπολεμώντας τη βαρεμάρα: Βήμα 2ο | Οδηγός προσωπικής ευχαρίστησης για παιδιά!
Αφού το παιδί ενεργοποιηθεί και ανεβάσει το προσωπικό του επίπεδο ενέργειας, μπορεί ο γονιός να του προτείνει να χρησιμοποιήσει χαρτιά και μαρκαδόρους για να ζωγραφίσει ή να κάνει κολάζ (αν πρόκειται για παιδί προσχολικής αγωγής), ή να καταγράψει τα πράγματα που, όταν ασχολείται με αυτά, χαίρεται και νιώθει πως ο χρόνος περνάει πιο ευχάριστα και δημιουργικά. Όμως για να βιώσει το παιδί τη γνώση αυτή και να συνδεθεί μαζί της, πρέπει πρώτα να έχει ενεργοποιηθεί σωματικά και ύστερα να φτιάξει τον οδηγό ευχαρίστησης, όχι το αντίστροφο. Δηλαδή η σωματική ενεργοποίηση πρέπει να προηγηθεί.
Οι γονείς μπορούν να εξηγούν στο παιδί ότι είναι καλό να συμβουλεύεται συχνά τον δικό του οδηγό ευχαρίστησης και να τον ακολουθεί, επειδή έτσι ακολουθεί τον εαυτό του. Μπορούν επίσης να προτείνουν κι εκείνοι δραστηριότητες, αν το ίδιο το παιδί δεν μπορεί να βρει, και να του δίνουν χρόνο να τις δοκιμάσει. Να και ορισμένες φράσεις-κλειδιά που μπορεί να φανούν χρήσιμες:
- Ενεργοποίησε το σώμα σου, αν ανεβάσεις την ενέργειά σου, δεν θα βαριέσαι.
- Εσύ έχεις την ικανότητα να κάνεις τον χρόνο σου χαρούμενο, και τον εαυτό σου επίσης!
- Ο αρχηγός είναι ο εαυτός σου, όχι η βαρεμάρα.
- Φτιάξε χρόνο ευχαρίστησης.
- Αν θέλεις, μπορώ να σε βοηθήσω να φτιάξεις χρόνο ευχαρίστησης.
Και μία τελευταία συμβουλή: Τολμήστε να μιλήσετε έτσι ακόμα και σε πολύ μικρά παιδιά. Εντάξτε τη δράση στη συζήτηση, κι αυτά θα καταλάβουν το νόημα των λέξεων. Η δράση έχει αφήγηση, δηλαδή λέξεις, και ανάλογα με τον τρόπο της αφήγησης από τους γονείς, δημιουργούνται οι αντίστοιχες συνάψεις στον εγκέφαλο.
Τέλος, εάν το παιδί σας δεν θέλει τίποτε από τα παραπάνω, απλώς δώστε του χρόνο. Πάρτε το αγκαλιά και αρχίστε να του προτείνετε πράγματα όσο βρίσκεται ασφαλές μέσα στα χέρια σας! Αυτό πιάνει πάντα!
* Η Γιούλη Καπούνη είναι Ψυχολόγος με εξειδίκευση στην εκπαιδευτική ψυχολογία, Ραϊχική Ψυχαναλύτρια -Σωματική Ψυχοθεραπεύτρια. Μετά από πολυετή εκπαίδευση και εικοσαετή επαγγελματική πείρα, ασχολείται με τη θεραπεία και την ψυχολογική παρατήρηση παιδιών, τον επαγγελματικό προσανατολισμό εφήβων καθώς και τη συμβουλευτική γονέων. Μαμά τριών παιδιών, δηλώνει τυχερή, γιατί, μέσα από την επαφή με τους θεραπευόμενούς της, έχει προσφέρει μεν αλλά έχει πάρει και η ίδια εξίσου πολλά.
Site: psychologyontop.gr | Facebook: YiouliKapouni | Instagram: yiouli_kapouni
