Ήταν πριν από σχεδόν δέκα χρόνια, λίγο προτού γεννήσω, που μετακομίσαμε σε καινούριο σπίτι και καινούρια περιοχή, καθώς το παλιό δεν θα μπορούσε να εξυπηρετήσει τις νέες οικογενειακές ανάγκες. Τότε, ανάμεσα στις πρωτόγνωρες εμπειρίες που μου επιφύλασσε η μητρότητα ήταν μια μοναξιά που δεν είχα ξαναζήσει.
Μέχρι σήμερα θυμάμαι τις ατελείωτες ώρες με το μωρό στο σπίτι, όπου έχανα την αίσθηση του χρόνου καθώς προσπαθούσα, μόνη, να καλύψω τις ανάγκες του. Ακόμα και όταν επιτέλους κοιμόταν γαλήνια, η σιωπή ερχόταν ως ένα μείγμα ανακούφισης και ανησυχίας. Και στις βόλτες με το καρότσι, ειδικά τους πρώτους, χειμερινούς μήνες, ήμασταν οι δυο μας, αφού μέχρι να γυρίσει καθημερινά ο μπαμπάς του από τη δουλειά είχε νυχτώσει. Ως ελεύθερος επαγγελματίας, είχε αναγκαστεί να επιστρέψει στα καθήκοντά του την επομένη κιόλας του εξιτηρίου από το μαιευτήριο.
Η εμβέλεια κοινωνικοποίησης ενός νέου γονιού συνήθως φτάνει ως εκεί που πηγαίνει το καρότσι: μια ζώνη όπου, εκείνη την εποχή, δεν είχα συγγενείς ούτε φίλους. Κανένα τηλεφώνημα και κανένα γραπτό μήνυμα δεν μπορούσε να αναπληρώσει την απουσία της φυσικής επαφής. Κάθε φορά που κάποιος έπαιρνε το αυτοκίνητό του ή το μετρό για να έρθει να πιούμε έξω έναν πρωινό καφέ ενώ το νεογέννητο κοιμόταν στο καρότσι (τουλάχιστον εκείνος ο χειμώνας είχε πολλές ζεστές, ηλιόλουστες μέρες), ένιωθα σαν να μου έκαναν πάρτι γενεθλίων-έκπληξη.
Μία δεκαετία μετά, βρίσκομαι σε έναν κύκλο γονιών που μπορώ πλέον να αποκαλώ φίλους. Και φυσικά αν ένα βράδυ θέλω να βγω για ποτό π.χ. με τις παλιές μου συμμαθήτριες ή συναδέλφους, μπορώ να το κάνω ξανά, αν και όχι τόσο εύκολα όσο στο παρελθόν. Αλλά μεσολάβησαν ολόκληρα χρόνια μοναξιάς.
Ακόμα και όταν το μωρό έγινε νήπιο και άρχισε να συμμετέχει σε δραστηριότητες και να πηγαίνει σχολείο, η μετάβαση από το «νιώθω σαν ξένο σώμα σε αυτό το παιδικό πάρτι» μέχρι το «επιτέλους, ανήκω σε μια κοινότητα» υπήρξε βασανιστικά αργή.
Και η Βρετανίδα αρθρογράφος LucyJones μοιράζεται, στην Guardian, τη συνειδητοποίηση ότι ως νέα μαμά ένιωσε «περισσότερη μοναξιά από ποτέ». Παρόλο που είχε την υποστήριξη του συντρόφου, των φίλων και της οικογένειάς της. Παρόλο που πιθανότατα δεν είχε να αντιμετωπίσει, επιπλέον, τις προκλήσεις μιας μετακόμισης σε άγνωστη περιοχή.
Αλλά εκτός από μοναξιά ένιωθε και ντροπή, γιατί τα συναισθήματά της δεν χωρούσαν στο δημοφιλές αφήγημα που θέλει τις νέες μαμάδες να πλέουν σε πελάγη ευτυχίας.
Στην πραγματικότητα η μοναξιά της μητρότητας είναι κοινή εμπειρία. Τόσο κοινή ώστε, σύμφωνα με στατιστικές, τη βιώνει το 80-90% των νέων μαμάδων. Δεν έχει όμως να κάνει με εμάς αλλά με τις σύγχρονες συνθήκες ζωής.
Στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας μπορεί οι μπαμπάδες να μην ήταν τόσο ενεργοί όσο σήμερα, αλλά μεγαλώναμε τα παιδιά όλες μαζί – εξ ου και η φράση «it takes a village to raise a child». Στον 21ο αιώνα, τουλάχιστον στον δυτικό κόσμο, αυτό το «χωριό» έχει δώσει τη θέση του σε πυρηνικές οικογένειες που ζουν απομονωμένες σε διαμερίσματα. Εκεί, σύμφωνα με μελέτες, οι νέες μαμάδες περνάμε τουλάχιστον οκτώ ώρες την ημέρα μόνες με τα παιδιά.
Η μοναξιά της μητρότητας μπορεί να συνοδεύεται, εκτός από ντροπή, και με την αίσθηση ότι είμαστε ανεπαρκείς, ως μητέρες και ως φίλες. Συνδέεται επίσης με αυξημένο κίνδυνο επιλόχειας κατάθλιψης, όπως προκύπτει από μια ανασκόπηση του 2023 (UniversityCollegeLondon). Για να την αντιμετωπίσουμε, όμως, είναι σημαντικό να κινηθούμε σε πολλά επίπεδα.
Σε ατομικό επίπεδο, ας μη θεωρήσουμε δεδομένο ότι μια φίλη που έγινε πρόσφατα μαμά δεν χρειάζεται την παρέα μας – ίσως μάλιστα τώρα να την έχει ακόμα μεγαλύτερη ανάγκη. Σε συλλογικό επίπεδο, ας χτίσουμε στην περιοχή μας έστω και άτυπες ομάδες υποστήριξης για νέες μαμάδες -και νέους μπαμπάδες: ό,τι κοντινότερο, σε μια σύγχρονη δυτική πόλη, στην έννοια του χωριού.
Ας διεκδικήσουμε, ακόμα, υποδομές, από το εκπαιδευτικό σύστημα έως την αγορά εργασίας, που θα μας επιτρέπουν, ανεξαρτήτως φύλου, να περνάμε περισσότερο χρόνο και με την οικογένεια και με τους φίλους μας. Γιατί η γέννηση ενός παιδιού δεν σημαίνει αυτομάτως τον θάνατο της κοινωνικής ζωής μας. Μπορεί μάλιστα να ανοίξει ένα νέο, πιο πλούσιο κεφάλαιό της.
Inspiration Guardian
